Lögmannablaðið - 2019, Blaðsíða 20

20 LÖGMANNABLAÐIÐ TBL 02/19
Líkt og lögmönnum flestum er vel kunnugt hefur
Lögmannafélag Íslands (stjórn félagsins) á undanförnum
árum beint ýmsum kvörtunum til úrskurðarnefndarinnar
vegna ætlaðra brota gegn siðareglum og lögum eftir
atvikum. Eru málin af ýmsum toga, svo sem vanhöld á
skilum yfirlýsinga um stöðu fjárvörsluyfirlýsinga, eignarhald
lögmannsstofu, meintir hagsmunaárekstrar og samskipti
lögmanns og dómara.
Svo sem er e.t.v. óhjákvæmilegt í málum sem þessum,
þá sýnist sitt hverjum. Í sem stystu máli má segja að
helstu ásteytingarsteinarnir séu tveir. Annars vegar, hvort
viðhlítandi lagagrundvöllur sé fyrir því að Lögmannafélagið
geti lagt fram kvörtun fyrir úrskurðarnefndina. Hins vegar,
hvort rétt eða æskilegt sé yfir höfuð að Lögmannafélagið
geti átt aðild til sóknar.
Um fyrra atriðið er þess að gæta að Landsréttur taldi,
með dómi sínum 5. apríl 2019 í máli nr. 511/2018, að
Lögmannafélagið hafi skort viðhlítandi lagaheimild til að
leggja fram kvörtun til úrskurðarnefndar í máli sem laut
að samskiptum lögmanns og dómara, en Lögmannafélagið
taldi lögmann hafa brotið gegn 2., 19. og 22. gr. siða­
reglnanna. Bæði úrskurðarnefndin og héraðsdómur töldu
að Lögmannafélaginu hefði verið stætt að leggja fram
kvörtun fyrir úrskurðarnefndina og eiga aðild að málinu.
Landsréttur á hinn bóginn komst að gagnstæðri niðurstöðu.
Í forsendum dóms Landsréttar, var meðal annars vísað til 27.
gr. lögmannalaga nr. 77/1998, þar sem segir að telji einhver
að lögmaður hafi í starfi sínu gert á sinn hlut með háttsemi
sem stríði gegn lögum eða reglum samkvæmt 2. mgr. 5. gr.
geti hann lagt fyrir úrskurðarnefnd lögmanna kvörtun á
hendur lögmanninum. Sagði meðal annars í forsendunum
að samkvæmt orðanna hljóðan væri kæru heimildin víðtæk,
en á hinn bóginn „verður ráðið af lögskýringargögnum að
undir 27. gr. falli fyrst og fremst mál sem byggjast á kvörtun
umbjóðanda á hendur lögmanni fyrir háttsemi sem stríðir
gegn lögum eða siða reglum lögmanna“. Yrði ekki talið að
„fyrir hendi [væri] nægilega traust lagaheimild fyrir stjórn
stefnda til að koma fram viðurlögum gegn félagsmanni
með því að leggja fram kvörtun fyrir úrskurðarnefndina“.
Í forsendunum var skylduaðild lögmanna einnig gerð að
umtalsefni, þ.á m. í samhengi við 2. mgr. 74. gr. stjórnarskrár
um að engan megi skylda til aðildar að félagi, en með lögum
megi þó kveða á um slíka skyldu ef það er nauðsynlegt til að
félag geti sinnt lögmæltu hlutverki vegna almannahagsmuna
eða réttinda annarra.
Sagði í niðurstöðu Landsréttar að „[m]eginrökin fyrir
skylduaðild að stefnda [væru] reist á ákvæðum laganna um
eftirlitshlutverk úrskurðarnefndar lögmanna samkvæmt
3. mgr. 3. gr. þeirra, sbr. og 26. og 27. gr. laganna“, og
„[leiddu] af ákvæði stjórnarskrárinnar sem og 3. mgr. 3.
gr. laganna að heimildir stjórnar stefnda til að koma fram
viðurlögum gagnvart lögmönnum [þyrftu] að styðjast við
skýra lagaheimild“.
Lögmannafélagið hefur óskað eftir áfrýjunarleyfi til
Hæstaréttar, meðal annars þar sem það telur mikilvægt
BERGLIND SVAVARSDÓTTIR OG STEFÁN A. SVENSSON
HÖFUNDAR ERU FORMAÐUR OG VARAFORMAÐUR LÖGMANNAFÉLAGS ÍSLANDS
EFTIRLITS­
HEIMILDIR
LÖGMANNA-
FÉLAGA