Iðjuþjálfinn - 2020, Qupperneq 50

50Iðjuþjálfinn 1/2020
Áætlað er að 15% foreldra á heimsvísu séu með einhvers konar
fötlun, svo sem geðræna, líkamlega eða vitræna (Barker og
Maralani, 1997). Móðurhlutverkið og þær skyldur sem því fylgja,
hefur í gegnum tíðina verið lítið rannsakað en það má mögulega
rekja til þeirra staðalímynda sem þegar hafa verið settar fram um
hlutverkið. Í þessari rannsóknaráætlun verður sjónum því beint að
mæðrum og þeirra daglegu iðju ásamt því að líta á þeirra mat á
frammistöðu við framkvæmd iðju og mikilvægi hennar. Tilgangur
rannsóknarinnar er í fyrsta lagi að kanna hvort fatlaðar mæður meti
færni sína og þátttöku á daglegri iðju á annan hátt en ófatlaðar
mæður. Í öðru lagi að afla þekkingar á hvernig fatlaðar mæður
upplifa þátttöku í daglegri iðju samfara því að sinna
móðurhlutverkinu.
Rannsóknaráætlunin er tvíþætt og byggð á blönduðu rannsóknar-
sniði. Megindlegum gögnum verður safnað með matstækinu Mat á
eigin iðju (Occupational Self Assessment, OSA) (Baron, 2006) bæði
hjá fötluðum og ófötluðum mæðrum. Til þess að dýpka
niðurstöðurnar sem fengnar með matstækinu verða tekin eigindleg
hálfopin viðtöl við 10-12 fatlaðar mæður. Lýsandi tölfræði var notuð
til að lýsa niðurstöðum matstækisins og opin kóðun notuð til að
þemagreina viðtölin. Niðurstöður rannsóknar af þessu tagi geta
nýst til þekkingaþróunar á því hvernig fatlaðar mæður taka þátt í
daglegri iðju. Einnig getur niðurstöðurnar nýst til þess að skoða
hvort þörf sé á nýrri þjónustu við hópinn eða hvort þörf sé á því að
bæta þá þjónustu sem nú þegar er til staðar þar sem dagleg iðja
samfara móðurhlutverkinu er höfð að leiðarljósi. Niðurstöður
rannsóknarinnar geta sýnt fram á mikilvægi þess að iðjuþjálfar
beini sjónum sínum að mæðrum og þeirri daglegu iðju sem þær
fást við þar sem móðurhlutverkið er áskorun fyrir flesta sem takast
á við það.
Lykilhugtök: fatlaðar mæður, móðurhlutverk, þjónusta, mat á eigin
iðju, dagleg iðja.
Mikilvægt er að styðja við þátttöku einhverfra barna í leik og starfi í
leikskólum, þar sem þátttaka barna hefur mikil áhrif á þroska,
heilsu og velsæld þeirra.Markmið áætlaðrar rannsóknar er að varpa
ljósi á þá umhverfisþætti sem ýmist‚styðja við eða draga úr þátttöku
einhverfra barna í leikskólum. Einhverf börn eru fjölbreyttur hópur
og mikilvægt er að umhverfi þeirra sé styðjandi og að þeim sé gert
kleift að taka þátt í leik og starfi til jafns við önnur börn. Einhverf
börn þurfa því oft á meiri eða annars konar aðstoð að halda en
önnur börn. Þekking starfsfólks leikskóla á því hvernig á að koma til
móts við hvert og eitt barn er grunnur að einstaklingsmiðaðri
þjónustu. Aðlögun umhverfis getur reynst mikilvægur einstaklings-
miðaður stuðningur.
Hugmyndafræðilegur bakgrunnur verkefnisins er ICF-CY og
aðferðafræðin fyrirbærafræði. ICF-CY hjálpar til við að horfa á hvert
barn fyrir sig og beina sjónum að þeim styrkleikum og hindrunum
er hafaáhrif á þátttöku þess með tilliti til aðstæðna hverju sinni.
Rannsóknaráætlunin er unnin út frá rannsóknarferli Vancouver
skólans í fyrirbærafræði sem samanstendur af 12 þrepum sem lýsa
því hvernig vinna skal að rannsókninni. Áætlað er að taka viðtöl við
stuðningsfulltrúa sem starfa með einhverfum börnum í leikskólum
á Suðurnesjum til að fá fram reynslu og þekkingu þeirra. Áætlað er
að taka viðtöl við átta eða fleiri viðmælendur.
Gildi áætlaðrar rannsóknar felst í auknum skilningi á þeim
umhverfisþáttum sem ýmist styðja við eða draga úr þátttöku
einhverfra barna svo hægt sé að veita barnahópnum eins góða og
árangursríka þjónustu og völ er á innan veggja leikskólans.
Lykilhugtök: þátttaka, umhverfi, einhverfa og leikskólabörn.
ÁGRIP ÚTSKRIFTARNEMA 2020
Höfundar: Sylvia Dögg Ástþórsdóttir,
Elingunn Rut Sævarsdóttir
og Guðlaug Þórlindsdóttir.
Leiðbeinandi: Sara Stefánsdóttir
Höfundur: Valgerður Þórunn Ásgeirsdóttir,
Leiðbeinandi: Linda Björk Ólafsdóttir
og Gunnhildur Gísladóttir
Sylvía Dögg Guðlaug
Valgerður Þórunn
Elingunn Rut
DAGLEG IÐJA FATLAÐRA MÆÐRA
ÞÁTTTAKA EINHVERFRA BARNA Í LEIKSKÓLA-
UMHVERFINU