Stefnir - 01.02.1979, Blaðsíða 54

byggjast á heift og hatri ekki heldur.
Slíkar aðferðir eru réttnefnd ofsókn-
arblaðamennska. Hennar hefur gætt
hér á landi bæði fyrr á tímum og
eins á síðustu árum. Ágætur krati
hefur sjálfur krýnt sig sæmdarheit-
inu rannsóknarblaðamaður. En blaða-
mennska hans byggir ekki á sérþekk-
ingu eða vönduðum vinnubrögðum.
Hún hvílir á grunni fordóma og
skrums. Slíkir menn mega ekki undir
neinum kringumstæðum verða fyrir-
mynd, þeir eiga að vera sýnishorn.
Sýnishorn um það sem ber að varast.
Framtíðarsýn.
Um framtíð fjölmiðlanna, þá eink-
anlega dagblaðanna, er erfitt að spá.
Þó má gera ráð fyrir áframhaldandi
tækniþróun þeirra, aukinni sjálf-
virkni prentsmiðjanna og tölvuvæð-
ingu ritstjórnarskrifstofanna. Sums-
staðar erlendar er tæknin þegar kom-
in á það stig að blaðamenn hamra
fréttir sínar beint í tölvu sem leið-
réttir textann sjálf og setur. Gera
má ráð fyrir því að framleiðslukostn-
aður eigi eftir að lækka og ekki væri
óskynsamlegt ef fjármagnið sem
þannig sparast yrði nýtt til að bæta
efni blaðanna, því vélvæðingin mun
seint bæta sjálft efnið. Þar verða
gerðar auknar kröfur á öllum frétta-
stofum um nákvæmni og hlutlausa
frásögn. Ekki er ósennilegt að blöð-
in svari samkeppni við ríkisfjölmiðl-
ana með áherslu á rannsóknarblaða-
mennsku. í heild mun blaðamennsk-
an því þróast í átt til aukinnar sér-
hæfni blaðamanna.
Þessarar þróunar er þegar farið
að gæta á blöðunum þó sumum virð-
ist þau fyrstu spor nokkuð reikul.
Ég held þó að þrátt fyrir andstöðu
margra stjórnmálamanna, sem vilja
ríghalda í gömlu flokksblöðin sín,
verði blöðin að einangra flokkslega
hlýðni sína við leiðarann í þjóðfélagi
framtíðarinnar. Vilji þau á annað
borð komast af og ná til stærri hóps
en sauðtrygga flokksþræla.
„Innræting".
Ekki fyrir alllöngu tóku að vakna
grunsemdir um að stjórnmálaáróður
væri rekinn í skólum ríkisins. Þetta
var nefnt „innræting“. Það er ekki
fyllilega réttlætanlegt. Betra er að
nefna hlutina sínum réttu nöfnum.
Innræting getur átt fullan rétt á sér
í skólum en stjórnmálaáróður engan.
Það er til dæmis sjálfsagt að inn-
ræta nemendum hreinlæti og aðra
hollustuhætti, kurteisi og heilbrigð
lífsviðhorf byggð á kristinni trú og
siðfræði. Þeir, sem ekki vilja láta
börn sín vera í kennslustundum í
kristnum fræðum, eiga fullan rétt á,
að láta þau forðast þær. Það eru
mannréttindi hverra foreldra að fá
að ala börn sín upp sjálf og hafa
mótandi áhrif á þau. Hér er engan
veginn verið að hvetja til barnaupp-
eldis án kristinnar trúar, fjarri fer
því. Slíkt er andstætt skoðunum höf-
undar þessarar greinar. Innræting
getur verið jákvæð, en hún getur
einnig verið neikvæð. Það væri t. d.
neikvætt ef skólar innrættu nem-
endum sínum sóðaskap, leti, hirðu-
leysi og ómennsku. Stjórnmálaáróð-
ur í skólum væri neikvæð innræting.
Það er að sjálfsögðu óhugsandi, að
skólar irmræti nemendum sínum þá
lesti, sem hér voru nefndir, en
stjórnmáiaáróður er þó hugsanlegur
við vissar aðstæður og verður vikið
að þeim síðar. Innræting er því tæp-
ast nothæft hugtak yfir stjórnmála-
áróður í skólum.
Það er nauðsyn að vera á varð-
bergi gegn þeirri gífurlegu hættu,
sem fælist í því, að kommúnískur
áróður færi fram í skólanum svo
nokkru næmi. Þessa hættu hafa
aðrar þjóðar gert sér ljósa. Sá er
54