Heilbrigðisskýrslur - 01.12.1967, Blaðsíða 131

Um þróun sjúkrahúsabygginga, sjúkrarúmaþörf og
sjúkrarúmafjölda í landinu.
Fyrsta almenna sjúkrahúsið í landinu var tekið í notkun í Reykjavík
árið 1866, 20 rúm að stærð. Árið 1872 var komið upp 8 rúma sjúkra-
húsi á Akureyri, en það stuttu síðar aukið í 12 rúm. Árið 1898 var
Holdsveikraspítalinn í Laugarnesi byggður og rúmaði þá 60 sjúklinga,
‘}rið 1902 St. Joseps spítalinn í Landakoti, einnig fycrir 60 sjúklinga,
árið 1907 Kleppsspítalinn fyrir 40 sjúklinga, árið 1910 Vífilsstaða-
hæli fyrir 80 sjúklinga og árið 1927 Kristneshæli fyrir 60 sjúklinga.
Með tilkomu Landspítalans árið 1930 (100 rúm) var fyrst gerð
veruleg tilraun til að ráða bót á sjúkrarúmaskortinum í landinu. Var
þá að vísu einnig búið að auka við mörg hin fyrrnefndu sjúkrahús og
ennfremur að reisa sjúkraskýli víðsvegar um landið. Er talið, að um
þetta leyti hafi sjúkrarúmafjöldinn verið um 1000 alls í landinu, eða
nm 9 rúm á hverja 1000 landsmenn. En geta má þess, að um þetta leyti
herjaði berklaveiki landið, svo að um það bil 400 rúm þurfti fyrir
berklasjúklinga.
A áratugnum frá 1930—40 var sjúkrarúmaaukningin í landinu hæg,
eða um 200 sjúkrarúm (aukning á Landspítala í 125 rúm, Landakoti
1 120 rúm, nýbyggingar í Stykkishólmi 40 rúm, Reykjahæli í ölfusi 38
i'um og sjúkrahús Hvítabandsins 33 rúm auk nokkurra annarra staða).
Arið 1940 eru 10.2 rúm talin á hverja 1000 íbúa.
Sjúkrarúmaaukningin á áratugnum 1941—50 var einnig fremur
hæg. Var tala sjúkrarúma í árslok 1950 talin 1378 rúm, eða 9.6 sjúkra-
rum á hverja þúsund landsmenn. Landspítalinn var þá talinn með 175
sjukrarúm, en þá hafði hluti hinnar nýbyggðu fæðingardeildar verið
lekinn í notkun (1949). Hlutfallstalan hafði því heldur lækkað.
^ess ber að geta, að sjúkrarúmatalan í heild var oftalin, því að all-
^erg sjúkraskýli í landinu voru á þessum árum og reyndar oft síðar
ekki í fullum rekstri eða alls ekki rekin.
. I lok þessa áratugar urðu allmiklar umræður um sjúkrarúmaskortinn
1 landinu. Tillögur voru uppi um stækkun Landspítalans með sam-
eiginlegu átaki ríkis og bæjar, en aldrei munu þær hafa verið lagðar
ormlega fyrir heilbrigðisstjórn. Þegar sýnt var, að slíkar tillögur næðu
eigi fram að ganga, var í október 1948 samþykkt tillaga í bæjarstjórn
Heykjavíkur um athugun á kaupum á Landakotsspítala með stækkun
hans fyrir augum eða byggingu bæjarsjúkrahúss og hjúkrunarheim-
17