Börn og menning - 01.04.2002, Qupperneq 5

BÖRN OG /v\ENN|N6
Úr kyrrstöðu orðanna í
hreyfíngu á hvíta tjaldinu
Sólargeislarnir endurköstuðust frá snjónum þegar tekið var hús á Guðmundi Olafssyni
rithöfundi og leikara. Guðmundur tók brosandi á móti Brynju Baldursdóttur, bauð til stofu og
hellti tei í bolla. Hann var meira en fús að svara nokkrum spurningum um bœkur sínar, þó
sérstaklega bókina Emil og Skunda og kvikmyndina Skýjahöllina sem gerð var eftir sögunni.
Heimabyggðin heillar
Bemskubrek og barnaleikir á Ólafsfirði urðu
Guðmundi Ólafssyni rithöfundi og leikara ótæmandi
uppspretta efnis í barna- og unglingabækur síðar á
ævinni. Ólafsfjarðar gætir víða í sögum hans,
Klukkuþjófurinn klóki sem kom út 1987 á að gerast þar
enda byggð á æsku Guðmundar og afi Emils í bókunum
um Emil og Skunda á heima á Ólafsfirði
(Emil og Skundi, Emil, Skundi og Gústi
og Emil og Skundi - ævintýri með afd).
Eitt sinn sagði merkur gagnrýnandi við
Guðmund að nú þyrfti hann að fara að losa
sig við Ólafsijörð úr sögum sínum!
Aðspurður sagðist Guðmundur alltaf
hafa haft þörf fyrir að skrifa, sagðist oft
hafa krotað eitthvað hjá sér en ekkert af
því hefur verið gefið út. Jú, ein smásaga,
Faðir vor, birtist í smásagnasafni
móðurmálskennara, Vertu ekki með svona
blá augu. Svo kviknaði hugmyndin að
sögunni um Emil og Skunda. Fyrst átti
hún bara að vera smásaga en óx í meðfömm og teygðist.
Ekki var sjálfstraustið mikið hjá Guðmundi varðandi
söguna. Hann langaði að fá álit bama sinna á henni svo
hann spurði hvort hann mætti ekki lesa fyrir þau
sögubrot eftir vin sinn sem ekki vildi láta nafns síns
getið. Þau voru til í að hlusta, leist vel á skrifin og
hvöttu „vininn“ eindregið til að ljúka sögunni. „Ég gerði
það og ákvað að senda handritið inn í samkeppni
Verðlaunasjóðs íslenskra bamabóka sem bókaútgáfan
Vaka og fjölskylda Ármanns Kr. Einarssonar höfðu
stofnað til árinu áður. Ég var afskaplega stoltur, Emil og
Skundi er fyrsta sagan sem hlýtur íslensku
bamabókaverðlaunin.“ Nafnið á bókinni þvældist
nokkuð fyrir höfundi. Hann langaði að vera ffumlegur,
finna eitthvert frumlegt og sniðugt heiti en komst svo að
því að nöfnin gera ekki útslagið. „Hvað er til dæmis
frumlegt við bókamöfnin Emil í Kattholti eða Kári litli
og LappiT'
Meðan sagan lá í handriti hjá yfirlesurum
samkeppninnar var Guðmundur ekki
bjartsýnn á árangur. Hann mannaði sig
upp í að tala við annan útgefanda og vita
hvort hann vildi ekki gefa söguna út.
Útgefandanum þeim þótti ekki mikið
varið í sögu um strák sem vildi eiga hund
og hafnaði henni. Guðmundur fékk verð-
launin og sagan varð mjög vinsæl, var
prentuð aftur og aftur. „Ég hugsaði oft til
hins útgefandans og vorkenndi honum,
aumingja hann!“
Boðskapur í sögunum
Guðmundur segist vanda sig við undirbúning sögu
þegar hann hefur ákveðið tilurð hennar. Ákveður um
hvað sagan á að vera og setur síðan nákvæmlega niður
hvemig hún á að ganga fyrir sig. Síðan byrjar hann að
skrifa: „Svo koma einhverjir útúrdúrar, köflum kippt út
þar sem þeir eru óþarfir og fleira í þeim dúr. Maður
skrifar bók, sögu, en eitthvað þarf að vera í henni,
kannski bara það að maður hafi gaman af lífinu. Emil
og Skundi er lituð af þeim tíðaranda sem ríkti á
ritunartíma. Þá var mikil verðbólga, laun ekki verð-
tryggð, bara lán, allir að vinna og böm með lykil um
3