Studia Islandica - 01.07.1982, Blaðsíða 103

101
ungis með því móti getur hann nýtt lífsmöguleika sína til
fulls:
/----/ jeg har - hvad du synes at savne - et Instinkt, som holder mig
fra saavel absolut at fomægte som absolut at bejae noget, som jeg er
ude af Stand til at erkende. Dette Instinkt er for mig som en Slags
aandelig Rygrad. Og jeg har en bestemt Folelse af, at saalænge jeg ikke
over Vold imod det, saalænge lever jeg - aandeligt talt. Eller maaske
rettere: Saalænge staar alle Livsmuligheder mig aahne. (55)
Sá trúir sem játar eða neitar eindregið því sem skilningi
hans er ofviða. Hann tortímir valkostum sem honum standa
til boða, gerir sjálfan sig fátækari en efni standa til. Hann
er lifandi lík í andlegum skilningi.
Þessar hugrenningar Gríms sýna að hann er lengra kom-
inn en séra Sturla í Ströndinm. Forsendumar sem hann
leggur hugsunarhætti sínum til grandvallar eru sem reistar
á reynslu prestsins.
Aðstæður mannsins era slíkar að hann getur hvorki játað
né neitað, trúað né trúað ekki. Er hægt að lifa við slík skil-
yrði? Grimi er það um megn og þegar á reynir þolir hann
ekki - fremur en séra Sturla og tJlfur Ljótsson — að lifa í
því samræmisleysi sem hann í orði kveðnu viðurkennir að
er háttur mannlegs lifs. Skynsemi hans getur ekki haft
hemil á þörfinni fyrir andlegt akkeri og leiðarvísi. Dauði
Guðs krefst styrks sem hann á ekki til. Örlög Gríms má
túlka í ljósi þess að hann er sjálfum sér ósamkvæmur. Vits-
munaleg sannfæring hans stenst fáránleikanum ekki snún-
ing, því eins og hann viðurkennir með sjálfum sér getur
hann ekki lifað án draums. I samræðu við Jón Oddsson
segir hann:
/... / for os er Aandens Omraade endnu det marke Fastland! Vi
kender det saa godt som kun af Navn - trods vore Strejftog dertil, maa
det endnu kaldes uudforsket. Men vi kan ikke benægte dets Eksistens!
(28)
Þetta raunsæislega viðhorf stendur ekki djúpum rótmn.
Hið „myrka meginland“ verður að „ljóssins ríki“ í huga