Þjóðmál - 01.09.2017, Qupperneq 60

58 ÞJÓÐMÁL Hausthefti 2017
Það er kunnara en frá þurfi að segja að
næsta viðmiðunarár ríkisstjórnarinnar við
misheppnaða markmiðasetningu hennar í
loftslagsmálum er 2030. Stærsti þátturinn sem
stjórnvöld geta haft áhrif á er innanlandssam-
göngurnar og þar vega ökutækin þyngst, eða
93%. Vandamál ríkisstjórnarinnar með skuld-
bindinguna frá París 2015 snýr að eldsneytis-
notkun ökutækjaflotans. Tveir ráðherrar hafa
í sumar (2017) tjáð sig um þetta. Umhverfis-
og auðlindaráðherra, Björt Ólafsdóttir, tjáði
þjóðinni þann vilja sinn að ökutækjaflotinn
yrði orðinn kolefnisfrír árið 2030. Í stuttu máli
sagt er þessi hugmynd gjörsamlega út í hött.
Þótt ráðherrann hafi hugsanlega aðeins átt
við fjölskyldubílana, leigubíla og bílaleigubíla
þyrfti hlutdeild slíkra umhverfisvænna nýrra
bíla nú þegar að vera 100% til að allur þessi
bílafloti verði orðinn kolefnisfrír eftir 13 ár, en
hún er aðeins 8% árið 2017.
Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir, iðnaðar-,
ferðamála- og nýsköpunarráðherra, tjáði sig
með mun raunsærri hætti um þessi mál. Hún
tjáði þann vilja sinn að hlutdeild umhverfis-
vænna ökutækja í nýjum tækjum árið 2030
yrði 100%. Þetta er ekki útilokað varðandi fjöl-
skyldubíla, leigubíla, bílaleigubíla og sendibíla
en vart mögulegt fyrir stórar rútur, vörubíla og
vinnuvélar. Þetta er jafnframt metnaðarfyllra
markmið en fram kemur í tillögu ráðherra á
vorþingi um orkuskipti, þar sem miðað var við
að 40% ökutækjaflotans yrðu orðin umhverfis-
væn árið 2030. Þingmenn og ráðherrar
verða að gera sér grein fyrir því að veruleg
flýting umfram það sem fram kemur í skýrslu
Hagfræðistofnunar Háskóla Íslands (HHÍ)
árið 2017, Ísland og loftslagsmál, mun kosta
hraðari innviðauppbyggingu og jafnframt
aukna hagræna hvata til neytenda, t.d. á formi
skattaafsláttar við kaup á nýjum rafmagnsbíl.
Tækniþróun bílaiðnaðarins verður varla tilbúin
fyrir þennan hraða orkuskiptanna. Líklega næst
ekki markmið stjórnvalda um 40% minni losun
frá umferð árið 2030 en árið 1990, en það getur
orðið enn dýrara að reyna að flýta orkuskiptun-
um meir en tækniþróunin gefur tilefni til.
Í tilvitnaðri skýrslu HHÍ er reiknað með að hlut-
deild umhverfisvænna ökutækja af heildar-
flotanum árið 2020 verði 10%, eins og
markmið yfirvalda er. Hverfandi líkur eru á að
svo verði, enda verður hlutfallið 2017 aðeins
um 1% og það má kraftaverk heita ef þetta
hlutfall slyðrast upp í 5% árið 2020. Því er um
að kenna að eldsneytisverð hefur verið lágt
síðan 2014 og eldsneytisnýtni ökutækjanna
batnar með hverri árgerðinni, svo að það
borgar sig aðeins fyrir þá sem mest aka að
kaupa umhverfisvæna bíla, þar sem þeir eru
enn dýrari en hinir í innkaupum. Uppsetning
rafhleðslustöðva í þéttbýli gengur enn fremur
löturhægt. Fæstir hafa aðgang að nægilega
stórum tengli heima við fyrir hleðslutæki
bílanna. Jafnvel einbýlishúsaeigendur búa
margir hverjir við einfasa stofn að húsi sínu, en
hleðslutæki rafbíla með drægni lengri en 150
km eru yfirleitt þriggja fasa.
Í framangreindri skýrslu HHÍ er reiknað með
eftirfarandi hlutdeild rafmagnsbifreiða:
Forsendur skýrsluhöfundar voru engir frekari
hvatar til bílkaupenda að velja sér rafknúinn
bíl og tiltölulega hægur stígandi í hlutfalli
eldsneytiskostnaðar og rafmagnskostnaðar. Ef
stjórnvöld ætla að flýta orkuskiptunum umfram
það sem hér kemur fram verða þau að setja
aukið fjármagn í þau. Brýnast er að gera öllum
bíleigendum kleift að hlaða rafmagnsbifreið
sína heima við og vinnuveitendur þurfa að
gera starfsmönnum kleift að hlaða á vinnustað.
Á meðan rafmagnsbílarnir eru meira en 10%
dýrari en hinir kann að verða nauðsynlegt að
veita rafbílakaupendum skattaívilnun.
Flokkur 2030 2040 2050
Fjölskyldubílar 33% 35% 71%
Sendiferðabílar 23% 35% 71%
Vörubílar 0% 25% 50%
Umhverfis- og auðlindaráðherra,
Björt Ólafsdóttir, tjáði þjóðinni þann
vilja sinn að ökutækjaflotinn yrði
orðinn kolefnisfrír árið 2030.
Í stuttu máli sagt er þessi
hugmynd gjörsamlega út í hött.