Fréttablaðið - 26.11.2021, Síða 30

Þó svo að hvert og
eitt sveitarfélag fari
með skipulagsmál,
þarf skipulagið að tala
saman á milli sveitar-
félaga.
Það er ósjálfbært að
ætla sér frekari fjölgun
opinberra starfsmanna
sem ekki sinna mennt-
un eða velferðarþjón-
ustu við borgarbúa.
teogkaff i . is
20%
AFSLÁTTUR AF ÖLLUM VÖRUM
Í VEFVERSLUN
SVARTUR
FÖSTUDAGUR
Í kringum aldamótin 1800 var sagt
að Reykjavík byrjaði í Bráðræði og
endaði í Ráðleysu. Var þá vísað til
nafna á ystu húsum borgarinnar,
sem stóðu sitt í hvorum enda
Reykjavíkur. Nú, ríf lega tveimur
öldum síðar, mætti enn taka í sama
streng – fjárhagur borgarinnar
byrjar gjarnan af bráðræði og endar
í ráðleysu.
Vannýtt tækifæri
Á dögunum kynnti Reykjavíkur-
borg fjárhagsáætlun til ársins 2025.
Áætlunin er ekkert gamanmál enda
áform um skuldahækkanir, auknar
mannaráðningar og vaxandi rekstr-
arkostnað. Áformuð er f jölgun
starfsfólks á borgarkontórnum, en
hins vegar fækkun starfsfólks á leik-
skólum. Þar birtast mótsagnakennd
fyrirheit um fækkun leikskólastarfs-
manna einmitt þegar ákall eftir
fjölgun leikskólarýma fer vaxandi.
Í áætluninni kemur jafnframt
fram hvernig heildarskuldir borgar-
innar hafa hækkað á kjörtímabilinu
úr 299 milljörðum í rúma 400 millj-
arða króna. Þá er ráðgert að skuldir
hækki enn frekar um 53 milljarða
til ársins 2025. Skuldaaukningin
raungerist þrátt fyrir 7,5% tekju-
aukningu árið 2021. Útgjöld vaxa
samhliða, en launakostnaður
hækkar um 15% á tveimur árum og
rekstrarkostnaður er hlutfallslega
hærri en hjá öllum nágrannasveitar-
félögum. Einstök tækifæri stærðar-
hagkvæmninnar eru vannýtt.
Stafrænn kerfisvöxtur
Stafræn umbreyting á þjónustu
Reykjavíkurborgar mun fyrirséð
ýta undir enn frekari vöxt borgar-
kerfisins. Verkefnið byggir á gríðar-
legri fjölgun opinberra starfa og
takmarkaðri útvistun verkefna.
Verkáætlun kallar á minnst 60-80
ný ársverk innan borgarkerfisins.
Sú óútfærða ákvörðun meirihluta
borgarstjórnar að verja 10 millj-
örðum af opinberu fé í verkefnið til
næstu þriggja ára, vekur áhyggjur.
Ekki síst sú ákvörðun að innvista
verkefnum sem betur færi á að
útvista.
Það er áhyggjuefni þegar hið
opinbera fyrirhugar að reisa stærsta
hugbúnaðarhús landsins og ráðast í
beina samkeppni við atvinnulíf um
takmarkaða sérþekkingu. Stafræn
umbreyting er sannarlega mikil-
vægt framfaraskref á tímum fjórðu
iðnbyltingarinnar. Þó er umhugs-
unarvert hvernig opinberum fjár-
munum verður varið og hversu litlu
er fyrirhugað að útvista.
Báknið vex
Samk væmt f jöldatölum Hag-
stofunnar eru nú 70.265 vinnandi
einstaklingar með lögheimili í
Reykjavík. Til samanburðar munu
nærri 13 þúsund manns starfa hjá
Reykjavíkurborg við árslok 2022.
Það samsvarar nærri 19% vinnandi
fólks í Reykjavík – eða því að fimmti
hver íbúi borgarinnar verði starfs-
maður Reykjavíkur.
Það er ósjálfbært að ætla sér frek-
ari fjölgun opinberra starfsmanna
sem ekki sinna menntun eða vel-
ferðarþjónustu við borgarbúa.
Mikilvægasta atvinnuskapandi
aðgerðin verður alltaf sveigjanlegra
regluverk, lægri álögur og myndar-
legri stuðningur við atvinnulíf.
Þannig sköpum við skilyrði til verð-
mætasköpunar og fjölgum atvinnu-
tækifærum í borginni.
Tiltekt í borginni
Borgarkerfið verður að undir-
gangast tiltekt. Við þurfum minni
yfirbyggingu og skipulega niður-
greiðslu skulda. Við þurfum öf l-
ugri grunnþjónustu og svigrúm til
lækkunar skatta á fólk og fyrirtæki.
Við þurfum að selja fyrirtæki í sam-
keppnisrekstri. Við verðum að sýna
ábyrgð og ráðdeild þegar sýslað er
með fjármuni borgarbúa. Þá fyrst
mun draga úr bráðræði og ráðleysu
innan borgarmarkanna. n
Bráðræði í borginni
Höfuðborgarsvæðið er eitt atvinnu-
og búsetusvæði, þó hér séu mismun-
andi sveitarfélög. Við sem stjórnum
sveitarfélögunum höfum séð hvað
samtal og samvinna skiptir ofboðs-
lega miklu máli til að samstilla
strengi, í þágu allra sem búa hér og
vinna.
Við stöndum nú á ákveðnum
tímamótum í samstarfi nokkurra
mála, svo sem endurskoðun á stjórn
og verkefnum byggðasamlaganna
og uppbyggingu ferðaþjónustu með
sameiginlegri áfangastaðastofu
í samstarfi við atvinnugreinina.
Samræming þjónustu og viðbragða
á Covid-tímum hefur gengið einstak-
lega vel. Þá á höfuðborgarsvæðið allt
í afar mikilvægu samstarfi, með rík-
inu, í uppbyggingu Borgarlínu sem
er mikilvægasta samgönguverkefni
okkar tíma.
Stjórnun byggðasamlaga
Við höfum undanfarin tvö ár verið
að endurskoða rekstur byggða-
samlaganna, sérstaklega Sorpu og
Strætó. Mikill hugur hefur verið til
að bæta stjórnsýslu þessara byggða-
samlaga, meðal annars með það í
huga að efla aðkomu þeirra sem sitja
í minnihlutum sveitarfélaganna.
Stofnað hefur verið stefnuráð, sem
á að vera virkur vettvangur eigenda
til að fylgja eftir innleiðingu stefnu-
sáttmála og taka á álitaefnum frá
stjórnum byggðasamlaganna. Til að
byrja með munu stefnuráðin einnig
eiga að móta tillögur að framtíðar-
skipulagi starfsemi, rekstrarformi og
stjórnarháttum byggðasamlaganna.
Með þessu fyrirkomulagi er aukin
pólitísk aðkoma bæði meiri- og
minnihluta, að þessum mikilvægu
fyrirtækjum sem eru í sameiginlegri
eigu okkar á höfuðborgarsvæðinu. Í
stefnuráði sitja 20 kjörnir fulltrúar
og gert er ráð fyrir að minnsta kosti
einum úr minnihluta hvers sveitar-
félags.
Fyrsti fundur stefnuráðs var í þess-
ari viku, þar sem verið var að ræða
Sorpu og úrgangsmál, sem er eitt
mikilvægasta loftslagsmál okkar
tíma. Því er brýnt að þar sé fram-
tíðarsýnin skýr og við göngum öll
saman í takt á höfuðborgarsvæðinu.
Áfangastaðastofa
höfuðborgarsvæðisins
Sveitarfélögin á höfuðborgar-
svæðinu hafa samþykkt að taka
næstu skref í að undirbúa áfanga-
staðastofu höfuðborgarsvæðisins,
í samstarfi við atvinnugreinina.
Þetta er nauðsynlegt skref í að móta
sameiginlega markaðssetningu og
áfangastaðaáætlun til að skilgreina
höfuðborgarsvæðið allt sem áfanga-
stað ferðaþjónustu. Þetta er í fyrsta
sinn sem sveitarfélögin og atvinnu-
greinin vinna sameiginlega að slíku
verkefni, að forskrift markaðs- og
áfangastaðastofa um allt land.
Meginþorri allra ferðamanna
kemur til höfuðborgarsvæðisins
og sá tími sem þeir dvelja á höfuð-
borgarsvæðinu hefur lengst. Tæki-
færi til að byggja upp ferðaþjónustu
á svæðinu öllu eru mikil og á það við
um öll sveitarfélögin. Þau tækifæri
sem við sjáum í dag tengjast náttúru
og sögu, svo sem í uppbyggingu úti-
vistar og skíðasvæða, við Hvaleyrar-
vatn og Gróttu. Eða tengt Gljúfra-
steini og Bessastöðum. Einnig eru
mikil tækifæri í fyrirtækjum eins og
Sky Lagoon. Þetta eru þau tækifæri
sem við sjáum í dag, en eflaust eiga
mun fleiri eftir að myndast.
Sveitarfélögin og aðilar í ferða-
þjónustu hafa því töluverða hags-
muni af því að samnýta krafta sína,
til að sýna fram á þá ótrúlegu kosti
sem ferðamönnum bjóðast á höfuð-
borgarsvæðinu öllu.
Samræming á Covid-tímum
Undir hatti almannavarna hafa
bæði framkvæmdastjórar sveitar-
félaganna og sviðsstjórar, unnið
náið saman til að samræma við-
brögð vegna sóttvarna. Þó svo að
heilbrigðisráðherra hafi gefið út
reglugerðir um hvað megi og megi
ekki vegna sóttvarna, þá hefur þurft
útsjónarsemi starfsmanna allra
sveitarfélaganna, til að aðlaga starf
og þjónustu að þeim reglum. Hefur
það sérstaklega átt við í skólum,
leikskólum og í velferðarþjónustu.
Samræmd viðbrögð hafa líka átt við,
til dæmis um rekstur sundlauga og
íþróttahúsa.
Það mikla samtal sem þegar hefur
orðið, til að bregðast við sóttvarnar-
kröfum, mun auðvelda allt samstarf
og samtal á milli sveitarfélaganna til
framtíðar, eins og gerist alltaf með
auknum persónulegum tengslum.
Samgöngusáttmáli og
svæðisskipulag
Að lokum verður að nefna sam-
göngusáttmála sveitarfélaga á
höfuðborgarsvæðinu og sameigin-
legt svæðisskipulag, sem segir til um
það hvernig höfuðborgarsvæðið allt
mun vaxa. Þó svo að hvert og eitt
sveitarfélag fari með skipulagsmál,
þarf skipulagið að tala saman á milli
sveitarfélaga.
Innan höfuðborgarsvæðisins þarf
líka að vera auðvelt að ferðast á milli
staða, ekki síst með almennings-
samgöngum og virkum samgöngu-
mátum. Án þeirrar framtíðarsýnar
sem við höfum um mun betra kerfi
samgangna, þar sem íbúar verða
ekki eins bundnir því að nota
einkabílinn í allar ferðir, munu sam-
gönguæðar höfuðborgarsvæðisins
stíflast. Þá er sama hvað við fjölgum
akreinum og mislægum gatna-
mótum á mjög dýrmætu landi, sem
hægt væri að nýta betur í uppbygg-
ingu íbúða. Og sama hvað rafbílum
fjölgar, sem taka jafnmikið pláss í
umferðinni og aðrir bílar.
Eina lausnin á þessu er að bjóða
upp á meira frelsi í samgöngum
á nútímalega og þægilega sam-
göngumáta, með meiri f lutnings-
getu en bílar bjóða upp á. Þar með
talið almenningssamgöngur sem
ganga nógu ört til að þú þurfir ekki
að kunna tímatöfluna utan að eða
bíða lengi eftir næsta vagni, og sem
sitja ekki fastar í umferðarhnútum á
álagstímum. Þess vegna er samstarf
sveitarfélaganna um Borgarlínu svo
mikilvægt. Samstarf sem snýst ekki
bara um sérakreinar Strætó, heldur
heildræna sameiginlega framtíðar-
sýn um skipulagsmál höfuðborgar-
svæðisins alls.
Það skiptir gríðarlega miklu máli
að sveitarfélögin eru að ganga í takt
með þessi risaverkefni sem þau hafa
í fanginu. n
Með samvinnu lyftast grettistök
Þórdís Lóa
Þórhallsdóttir
oddviti Viðreisnar
og formaður
borgarráðs

Hildur
Björnsdóttir
borgarfulltrúi
Sjálfstæðis-
flokksins
28 Skoðun 26. nóvember 2021 FÖSTUDAGURFRÉTTABLAÐIÐ