Bændablaðið - 21.10.2021, Qupperneq 43

Bændablaðið | Fimmtudagur 21. október 2021 43
unarkostnað mjólkurkúa með því
að nota mun fjölbreyttari hráefni til
fóðurgerðar en annars væri mögu-
legt. Þannig má t.d. nýta mataraf-
ganga með afar heppilegum hætti,
brugghrat, afganga frá grænmetis-
framleiðslu, úrgang frá almennri
matvælavinnslu á grænmeti eða
ávöxtum og fleira mætti nefna.
Sparar kjarnfóður
Heilfóðurgerð, þ.e. hefðbundin
heilfóðurgerð án mikillar hliðar-
notkunar á kjarnfóðri, gerir það að
verkum að bændur þurfa almennt
ekki að kaupa mikið af hinu dýra
kjarnfóðri, en þess í stað geta þeir
keypt hráefni kjarnfóðursins beint
og sparað mikinn kostnað. Þekkt er
að kögglað kjarnfóður hentar kúm
einstaklega vel en hráefni kjarn-
fóðursins, sem eru oftar en ekki
á duftkenndu eða muldu formi,
eru kúm óhentug og étast illa eða
ekki. Með því hins vegar að hræra
þessum hráefnum beint saman við
lystugt gróffóður með réttu raka-
stigi, þannig að hinar litlu agnir
dreifast um allt fóðrið og klessast
við gróffóðrið, fá kýrnar einstak-
lega jafnt og gott fóður sem heldur
sýrustigi vambarinnar jöfnu.
Kýrnar eiga ekki að róta
Kýr eru einstaklega lagnar við að
flokka ofan í sig það sem þær éta
og velja sér tuggu ef þær geta. Þetta
er þó atferli sem bændur ættu alltaf
að reyna að forðast að fá í fjósum
sínum. Hver tugga sem niður fer
ætti í raun að vera eins lík þeirri
sem á undan fór og þeirri sem á
eftir kemur! Þannig má hámarka
nýtingu vambarstarfseminnar og
þar með hafa jákvæð áhrif á fram-
leiðslu kýrinnar. Séu kýrnar aftur
á móti að róta mikið í fóðrinu og
velja þannig ofan í sig, nást þessi
áhrif ekki í sama mæli. Til þess að
draga úr slíku atferli þarf að blanda
fóðrinu vel saman.
Einfalt að skoða
Bændur sem gefa heilfóður eða
blandað fóður ættu alltaf að viðhafa
gott eftirlit með áthegðun kúnna,
kýrnar eru nefnilega afar duglegar
að gefa merki um hvort eitthvað sé
vel gert eða ekki. Kýr sem teygja
sig mikið inn á fóðurgang og/eða
glansandi framhliðar innréttinga
benda til þess að kýrnar séu að
reyna að flokka í sig sjálfar eða að
þær hafi of takmarkað aðgengi að
fóðri. Víða erlendis er ýtt að kúm
8-12 sinnum á sólarhring, svo þær
þurfi ekki að teygja sig eftir fóðri.
Þá bendir holumyndun í fóðrinu
til þess að kýrnar séu að reyna að
sækjast eftir einhverju sérstöku
góðgæti í fóðrinu. Kýr eiga í raun
að éta jafnt ofan af fóðurstrengnum
enda ætti hver munnfylli að vera
eins, hvar sem er. Ef þær „grafa“
sig niður eru þær að nota tunguna
til að sækja sér eitthvað sem getur
numið allt niður í 8 mm löngum
bitum af góðgæti,. Þetta eiga þær
ekki að fá að gera. Síðast en ekki
síst þá er auðvelt að taka upp lúku
af fóðri af handahófi og skoða hvort
unnt sé að greina fóðrið í sundur.
Gróffóður í heilfóðurblöndu er í
raun nánast alltaf hægt að greina í
sundur en önnur hráefni ætti ekki
að vera hægt að finna, sé rétt staðið
að blöndunni.
Benda má á nánara lesefni í köfl-
um 7-10 í Nautgriparæktarbókinni
sem hægt er að lesa á vef deildar
kúabænda hjá BÍ: www.naut.is.
Tilkoma mjaltaþjóna og kjarnfóðurkerfanna sem fylgja notkun þeirra hefur
aukið mikið nákvæmni við fóðrun og án nokkurs vafa bætt nýtingu gefins
kjarnfóðurs.
KLETTUR / SALA OG ÞJÓNUSTA / KLETTAGARÐAR 8-10
104 REYKJAVÍK / 590 5100 / klettur.is
ALLAR STÆRÐIR AF
AJ RAFSTÖÐVUM
Stöðvar í gám
Gerðu kröfur - hafðu samband við Karl
í síma 590 5125 og kynntu þér þína möguleika.
SKÓGRÆKT&TIMBURNÝTING
Úr Skorradal. Mynd / Hlynur Gauti Sigurðsson
TreProX Erasmusverkefni – Íslandsheimsókn
Vikuna 10.–16. október var haldið
vikunámskeið á vegum Erasmus­
verkefnisins TreProX. Það fjall­
ar um viðargæði og staðla þar
að lútandi, sem og aðferðir til
að hámarka gæði timburs með
viðeigandi aðgerðum á uppeldis­
tíma skóga. Sam starfs aðilar í
verkefninu eru Landbúnaðar­
háskóli Íslands, Skógræktin,
Trétækni ráðgjöf, Kaupmanna­
hafnarháskóli og Linne háskóli í
Svíþjóð.
Alls voru um 40 þátttakendur á
námskeiðinu, frá Íslandi, Svíþjóð,
Danmörku, Nýja-Sjálandi, Nepal
og Kína. Dagskráin var fjölbreytt,
fyrstu tvo dagana var dvalið í
Borgarfirðinum, á Hvanneyri þar sem
fram fóru fyrirlestrar og svo var farið
í skoðunarferðir báða dagana, annars
vegar í Skorradal og hins vegar í
Norðtunguskóg. Á báðum stöðum
tóku starfsmenn Skógræktarinnar á
móti hópnum og fræddu þátttakendur
um skógrækt viðkomandi svæða.
Á þriðja degi námskeiðsins færði
hópurinn sig yfir á höfuðborgar-
svæðið og hóf daginn á Mógilsá. Í
fyrirlestrum þar var farið yfir stöðu
íslenskrar skógræktar, sögulegar
staðreyndir og helstu áskoranir fags-
ins í framtíðinni. Eftir fleiri fyrirlestra
var haldið í Heiðmörk þar sem starfs-
menn Skógræktarfélags Reykjavíkur
tóku á móti hópnum og fóru með í
skoðunarferð. Þá var haldið austur í
Ölfus þar sem hópurinn gisti í fram-
haldinu.
Síðustu tvo dagana var röðin
komin að námskeiði í viðskipta-
flokkun á timbri. Bóklegi hlutinn fór
fram á Reykjum í Ölfusi og verklegar
æfingar á starfsstöð Skógræktarinnar
i Þjórsárdal. Segja má að efni nám-
skeiðsins hafa spannað skógrækt frá
fræi til fjalar og nú, þegar íslensk-
ir skógar eru margir hverjir full-
sprottnir, er mikilvægt að byggja
upp þekkingu í landinu á meðferð
og framleiðsluferli viðar og annarra
skógarafurða þannig að hægt sé að
tryggja gæði og góða nýtingu á öllum
stigum skógræktarinnar.
Námskeiðið var mjög vel heppn-
að og voru þátttakendur ákaflega
ánægðir með heimsóknina til Íslands.
Næstu námskeið í verkefninu verða
í Svíþjóð í júní 2022 og Danmörku í
september 2022.