Sjálfsbjörg - 01.07.1972, Page 6

orkulífeyrir eða bætur eingöngu eftir
læknisfræðilegu mati.
Til þess að njóta örorkulífeyris þurfa
menn að uppfylla þau skilyrði að vera a
aldrinum 16—67 ára. Séu menn orðnir 67
ára tekur ellilífeyrir við því hlutverki, sem
örorkulífeyrir áður gegndi. Börn innan 16
ára eiga ekki rétt á örorkulífeyri, þar sem
þau eru talin á framfæri foreldra, en ör-
orkustyrk má greiða þeirra vegna, ef bækl-
un þeirra eða vanþroski hefur í för með sér
mikil útgjöld.
Upphæð örorkulífeyris hefur hækkað
allverulega upp á síðkastið. I janúar 1971
var hann kr. 4.900.00 á mánuði, en frá
júlí 1972 er upphæðin 7.244.00 kr. Auk
þessarar hækkunar kom merkilegt nýmæli
til framkvæmda í ágúst 1971, en það var
ákvæðið um lágmarkstekjutryggingu. Sú
upphæð, sem það ákvæði á að tryggja, að
allir hafi sér til framfæris, er frá júlímán.
1972 að telja kr. 11.200.00 á mánuði fyrir
einhleyping og 20.160.00 kr. fyrir hjón.
Um hækkun lífeyris, til þess að tekjur
nái þessu marki, þarf að sækja sérstak-
lega eins og allar aðrar bætur. Upphæðin
sem hver og einn á rétt á er það, sem á
vantar að örorkulífeyririnn (7.244.00 kr.
á mann) og aðrar tekjur, sem öryrkinn
kann að hafa, nái tekjutryggingarmark-
inu (11.200.00 kr. fyrir einhleyping).
Nú geta aðstæður verið þannig, að ör-
yrki komist ekki af með þá upphæð, sem
lögboðið er að tryggja honum, og er þá
heimilt að veita honum enn frekari hækk-
un. Þetta ákvæði hefur lengi verið í lögun-
um, og það virðist nokkuð útbreiddur mis-
skilningur, að með tilkomu tekjutrygging-
arinnar hafi það fallið niður, en svo er
ekki. Eina breytingin er sú, að áður var
hækkun aðeins veitt að tillögu sveitar-
stjórnar, sem átti að greiða 3/5 uppbótar-
innar. Nú er þessi uppbót veitt og greidd
af Tryggingastofnuninni, án þess að fram-
færslusjónarmið sveitarfélaga komi þai
við sögu. Þessi heimildaruppbót komur til
greina, ef bótaþegi dvelur á hæli eða hef-
ur mikil útgjöld vegna húsnæðis, heimilis-
njalpar eða annars óhjákvæmilegs til-
kostnaðar.
Ef öryrki dvelui á sjúkrahúsi eða hæli
renna örorkubætur til stofnunarinnar, þeg-
ar viðkomandi er búinn að dvelja þar sam-
tals 4 mánuði á tveimur árum. Sé öryrk-
inn hins vegar algerlega tekjulaus, er heim-
ilt að greiða honum sjálfum upphæð, sem
nemur 25% bótanna. Sérstök ástæða er til
að benda á þessa heimild, vegna þess að
nokkuð ber á, að menn viti ekki um hana.
Öryrkinn sjálfur eða aðstandendur hans
geta beðið þá stofnun, sem hann dvelur á
að sækja um þessa greiðslu.
Þetta eru þær upphæðir, sem til greina
kemur að öryrkinn geti fengið sjálfum sér
til framfæris, en séu sérstakar ástæður
fyrir hendi, má greiða maka öryrkjans
styrk, sem nema má nú allt að 5.800.00 kr.
á mánuði og kallast makabætur.
Það hefur lengi verið skylt að greiða
barnalífeyri með barni, ef faðir þess er
öryrki, en mikil tregða var á að fá viður-
kennt réttmæti þess að greiða með barni,
ef móðir þess var öryrki. Þessi viðurkenn-
ing fékkst þó að lokum lögfest með breyt-
ingum á tryggingalöggjöfinni, sem sam-
þykkt var í desember 1971. Barnalífeyrir
er því nú greiddur með barni öryrkja,
hvort sem það er faðirinn eða móðirin,
sem á í hlut, og séu þau bæði öryrkjar,
fær það tvöfaldan lífeyri. Upphæð barna-
lífeyris er nú kr. 3.707.00 á mánuði. Ör-
yrkjar eiga auk þessa sama rétt og aðrir
foreldrar á fjölskyldubótum, vegna barna
sinna, en þær eru nú kr. 10.000.00 á ári.
Allar þessar bætur, sem hér hefur verið
FRAMHALD á bls. U.
6 SJÁLFSBJÖIÍG