Nordens Kalender - 01.06.1938, Blaðsíða 122

Det norske Teatret 25 ar
Dei forste 5—6 ára til Det norske Teatret merker seg ut med ei streng
konsekvent programline. Det var ein kamp for á lialde seg oppe okonomisk
og kunstnarleg. Men forst og fremst var det ein kamp for á fá fram ein ny-
norsk dramatikk som lieldt mál. Mange nye dramatikarar melde seg, den
mest produktive var Olav Hoprekstad. Like vel skorta det pá repertoar, og
det vart naudsynt á ty til riksmálslitteraturen for á finne stykke som kunde
lialde okonomien oppe, til Petter Egge, Vilhelm Krag o. fl. Dei strenge
litterære krav mátte vike for dei meir populære. Amatorscena i Bondernes
Hus gav ikkje stort spelerom, og vona om á fá eige tidhoveleg scene var ikkje
stor. Kristiania kommune la ikkje skjul at den ingen interesse hadde for
teatret, tvert om, og det norske storting liadde enno ikkje teke til á interes-
sere seg for teaterkunsten. — Situasjonen vart meir og meir trugande, og
utvegen vart den vanlege som for alle naudstadde teater, ein fekk slappe
pá repertoaret.
Ei tid lykkast det á finne eit utanlandsk bonderepertoar som forlikte
kasse og kritikk. Jeppe Aakjær, Selma Lagerlöf og Fritz Reuter liorer til
denne lykkelege sameining for ein teatersjef. Karl Sclionlierr, Strindberg
(Loysingsordet) og Hauptmann (Hannemor) gav meir ære enn gull. Ved
juletider 1919 var kassa pá nytt skrapa og gode rád dyre. Teatersjefen leita,
og fann Wennerstens «Brodrene 0stermanns liuskors». Og dermed var kassa
berga for lang tid framover. For forste gong kunde teatret tende den raude
lykta kvar morgon, og lialde lio brennande den eine mánaden etter den andre.
For forste gong badde det lykkast teatret á ná fram til det breie publikum i
hovudstaden.
Men slike suksessar har lett for á hemne seg, dei bar teke knekken pá sá
mangt eit teater som byrja med den beste vilje til á tene den kravstore Tlialia.
Det norske Teatret slapp lieller ikkje i frá den store lieppa utan fárlege
flekker. Synspunktet: ten pengar med det er tid — og tida liadde overflod
pá pengar — tok overhand, den eine brákande folkekomedien loyste av den
andre, norske og svenske gjekk band i liand. Det álvorlege repertoaret
fekk vente.
Det er ingen grunn til á bruke bare vondord orn den dramatikken som
bar fátt det tvilsamme namnet, folkekomedie. Det var til á byrja med eit
sunt folkeleg innslag i det tungt meltande «sjeledrainaet», som tok over-
band ved dei l'leste nordiske teater i slutten av forre hundreáret, og som etter
120