Fréttablaðið - 01.10.2022, Blaðsíða 84

Líf og sál, sálfræði og ráðgjaf-
arstofa, býr að 20 ára reynslu
af úttektum á kvörtunum
tengdum sálfélagslegum
þáttum – einelti, kynferðis-
legri áreitni, kynbundinni
áreitni, og ofbeldi (EKKO).
Katrín Kristjánsdóttir og Þórkatla
Aðalsteinsdóttir eru sálfræðingar
og eigendur Lífs og sálar, sálfræði-
og ráðgjafarstofu og sérfræðingar á
þessu sviði.
„Við höfum í gegnum árin þróað
okkar verklag og vinnubrögð, lært
mikið af reynslunni og því verið
sóst eftir okkar kröftum í þessi
verkefni. Við höfum leitast við að
fylgjast vel með nýjustu rannsókn-
um á þessu sviði. Það hefur vart
farið fram hjá neinum að miklar
breytingar hafa orðið á undan-
förnum árum í samfélaginu hvað
þessi mál varðar og því mikilvægt
að vera vel vakandi þegar kemur að
ramma vinnustaðarins og hvernig
bregðast skal við þegar sá rammi
er ekki virtur,“ segja þær Katrín og
Þórkatla.
Þær hafa lengi fylgst með Ståle
Einarsen prófessor og hans félögum
við Bergen-háskóla, en þau hafa lyft
grettistaki hvað varðar rannsóknir
á sálfélagslegum áhættuþáttum.
„Við höfum sótt námskeið hjá
honum síðastliðin ár og nú höfum
við boðið honum til Íslands til að
miðla sinni þekkingu til okkar.
Við höfum fundið mikinn sam-
hljóm með Einarsen hvað varðar
nálgun, vinnubrögð og forvarnir
í tengslum við sálfélagslega þætti.
Þar sem þetta eru flókin og við-
kvæm mál þarf að vanda mjög vel
til verka. Við leggjum til að mynda
ríka áherslu á að slík mál séu alltaf
unnin af allavega tveimur sér-
fræðingum.“
Áhersla á fyrstu viðbrögð
Á námskeiðinu sem fyrirhugað
er í maí á næsta ári, mun Ståle
Einarsen fara yfir hvernig úttekt-
um á eineltismálum skuli háttað
til að tryggja réttláta og sann-
gjarna málsmeðferð. Þar skiptir
máli þekking á hollustuháttum á
vinnustað og þekking á þeim laga-
ramma sem gildir um þau mál.
„Á námskeiðinu verður lögð
áhersla á fyrstu viðbrögð þegar
lögð er fram kvörtun eða áhyggjur
kvikna af samskiptum. Þá þarf að
skoða vandlega í hvaða tilvikum
gagnlegt er að vísa vinnslu kvart-
ana út fyrir vinnustað í hendur
óháðra fagaðila,“ segir Þórkatla.
„Það er að sjálfsögðu gríðar-
lega mikilvægt fyrir vinnustaði
og stofnanir að til staðar sé góð
þekking á EKKO, bæði hjá starfs-
fólki og stjórnendum. Það er ekki
síður mikilvægt að til séu skýrar
viðbragðsáætlanir, komi upp sú
staða að einhver á vinnustaðnum
fari út fyrir rammann. Mannauðs-
fólk og stjórnendur þurfa að hafa
þekkingu á því hvernig bregðast
skuli við af öryggi og fagmennsku,“
segir Katrín og segir þessa þekk-
ingu skipta sköpum.
Farið verður yfir þessi atriði og
margt annað sem viðkemur einelti,
ofbeldi og áreitni á vinnustað og
úttekt á slíkum málum á áður-
nefndu námskeiði sem Líf og sál
mun halda í maí 2023, ásamt Ståle
Einarsen og hans teymi. n
Nánar á lifogsal.is
Úttekt á einelti á vinnustað – mikilvægi faglegra vinnubragða
Katrín Kristjánsdóttir og Þórkatla Aðalsteinsdóttir, sálfræðingar hjá Lífi og sál.
FRÉTTABLAÐIÐ/ERNIR
Þröstur Freyr Gylfason, Aldís
Magnúsdóttir og Ásta Einars-
dóttir, eru hluti af öflugu
teymi Kjara- og mannauðs-
sýslu ríkisins, sem sinnir
ólíkum verkefnum á sviði
mannauðsmála ríkisins.
„Mannauður er auðvitað mikil-
vægasta auðlindin í allri starf-
semi og þjónustu. Við sem teymi
sinnum meðal annars ráðgjöf
um ákvæði starfsmannalaga og
framkvæmd kjarasamninga og
leiðbeinum stjórnendum í mann-
auðsmálum,“ segir Þröstur Freyr
Gylfason, sérfræðingur hjá Kjara-
og mannauðssýslu ríkisins.
Teymið sinnir einnig starfs-
þróun og fræðslumálum ríkis-
starfsmanna, málefnum forstöðu-
manna og stjórnenda. Styrkurinn
liggur í stöðugu samtali, samráði
og öflugri teymisvinnu með
stjórnendum ríkisins og öðrum
mikilvægum samstarfsaðilum úr
ólíkum áttum.
„Stjórnendastefna ríkisins
var gefin út árið 2019 en hún er
liður í því að efla stjórnendur hjá
ríkinu til að ná auknum árangri.
Í stefnunni er kveðið á um hvaða
hæfni, þekkingu og eiginleika
stjórnendur þurfa að bera, til að
geta sinnt skyldum sínum sem
leiðtogar í opinberri þjónustu og
hvernig ríkið vill styðja stjórn-
endur til að ná árangri,“ útskýrir
Þröstur Freyr.
Liður í því að bæta stjórn-
endafærni hjá ríkinu er að
skilgreina hæfniskröfur
sem gerðar eru til
stjórnenda.
„Hæfniskröfur eru
skilgreindar í kjör-
mynd stjórnenda.
Vægi þátta fer eftir
hverju og einu starfi.
Kjörmyndina má
nota á ýmsa vegu;
við skilgreiningar á
hæfnisþáttum við
ráðningar, skipulag
fræðslu og til leið-
beiningar fyrir nýja
stjórnendur. Þá er
kjörmyndin höfð til
hliðsjónar í samtali
við stjórnendur, þar
sem meðal annars er
ákvörðuð starfsþróunar-
áætlun og greint á hvaða
sviðum þörf er á fræðslu og
stuðningi,“ upplýsir Þröstur
Freyr.
Til að takast á við áskoranir sem
stjórnendastörf hjá ríkinu fela í sér
þurfa stjórnendur að hafa leiðtoga-
hæfileika, starfa af heilindum og
leggja áherslu á árangursmiðaða
stjórnun, auk þess að rækta með
sér góða samskiptahæfni.
„Við vinnum að bættri stjórn-
endafærni, meðal annars í gegnum
verkefnið um Stjórnendasetur
ríkisins, sem horfir á stjórnendur
ríkisins sem sérstakan markhóp,
veitir stuðning, sinnir fræðslu og
starfsþróun og leggur áherslu á
eftirfylgni með árangri. Stjórn-
endur þurfa meðal annars að búa
yfir hæfni og þekkingu til að geta
brugðist við og haft frumkvæði að
breytingum í samfélaginu og sífellt
f lóknara starfsumhverfi. Þegar
við náum góðum árangri í þessum
verkefnum næst fram aukinn
samfélagslegur ávinningur,“ segir
Þröstur Freyr.
Stefnumótun hugleikin
Starfsfólk gegnir lykilhlutverki í því
að ná fram þessum samfélagslega
ávinningi.
„Því er okkur sérstaklega
hugleikin stefnumörkun og
framþróun í mannauðs-
málum ríkisins. Mikil-
vægt er að tryggja að
starfsfólk búi yfir
nauðsynlegri þekk-
ingu og hæfni til að
styðja við stöðugar
umbætur og þróun
á þjónustuleiðum
í starfsemi hverrar
stofnunar,“ segir
Aldís Magnúsdótt-
ir, sérfræðingur hjá
Kjara- og mann-
auðssýslu ríkisins.
Í haust er lögð
áhersla á mótun og
útgáfu samræmdrar
stefnu ríkisins í mannauðs-
málum með það að leiðarljósi
að stofnanir geti mætt þeim
áskorunum sem fram undan eru.
„Stefna ríkisins í mannauðs-
málum þarf að styðja við starfs-
umhverfi sem kemur til móts
við breyttar áherslur, forgangs-
röðun og kröfur um sveigjanleika
á vinnumarkaði. Eins þarf að nýta
tækifærið til að styrkja starfs-
umhverfi ríkisins. Stefnu ríkisins
í mannauðsmálum er ætlað að
styðja við stjórnendur og starfsfólk
hjá ríkinu, til að ná settum mark-
miðum stofnana og tryggja betur
góða opinbera þjónustu,“ greinir
Aldís frá.
Vinnustofa á fimmtudaginn
Fimmtudaginn 6. október, sem er í
beinum tengslum við Mannauðs-
daginn 7. október, verður vinnu-
stofa með mannauðsfólki ríkisins í
þeim tilgangi að dýpka vinnuna og
samtalið við mótun stefnunnar.
„Það er ósk okkar að fá hug-
myndir frá okkar frábæra
mannauðsfólki til að vinna með.
Tilgangurinn er ekki síður að
mannauðsfólk geri verkefnið
enn betur að sínu við næstu skref
við innleiðingu á stefnunni og
ólíkum verkþáttum hjá stofnunum
ríkisins. Hver stofnun er yfirleitt
með sína eigin mannauðsstefnu
en markmiðið nú er sameiginleg,
heildstæð sýn, segir Ásta Einars-
dóttir, sérfræðingur hjá Kjara- og
mannauðssýslu ríkisins.
„Við viljum búa starfsfólki
ríkisins umhverfi þar sem eftir-
sóknarvert er að starfa og tækifæri
gefast til að eflast og þróast í starfi.
Þess vegna leggjum við meðal
annars áherslu á öfluga starfsþróun
í gegnum fræðslusjóði og starfs-
þróunarsetur sem ríkið á aðild
að, sem eru einmitt hugsuð til að
styrkja starfsfólk og í reynd stofn-
anir við framþróun sinna starfs-
manna. Auk þess viljum við skoða
hvernig starfsþróunaráætlanir,
framkvæmd fræðslu og námsleyfi
nýtast í sama tilgangi.
Allt þetta kemur til viðbótar
við öfluga og góða stjórnendur,
heildarstefnu og bætta ráðgjöf í
mannauðsmálum, sem og bætt
aðgengi að stjórnendaupplýsing-
um. Svo það eru spennandi tímar
fram undan í mannauðsmálum
ríkisins.“ n
Mannauður mikilvægasta auðlindin hjá ríkinu
Þröstur Freyr
Gylfason,
Aldís Magnús-
dóttir og Ásta
Einarsdóttir eru
sérfræðingar
hjá Kjara- og
mannauðssýslu
ríkisins.
FRÉTTABLAÐIÐ/
ANTON BRINK
Ráðgjöf í mannauðs-
málum ríkisins
n Sem hluti af stefnumótun-
inni og í samræmi við áherslu
á stafrænar lausnir og sjálfsaf-
greiðslu mun almenn ráðgjöf
í mannauðsmálum gagnvart
ríkisaðilum verða að mestu
í gegnum stafrænt mann-
auðstorg. Það verkefni er
unnið í samvinnu við Fjársýslu
ríkisins aðallega en einnig
Stafrænt Ísland.
n Mannauðstorg ríkisins
verður formlega opnað í
næstu viku. Mannauðstorgið
er sameiginlegur upplýsinga-
brunnur ætlaður til að bæta
þjónustu við notendur mann-
auðs- og launaupplýsinga
með því að safna öllum upp-
lýsingum um málaflokkinn
á einn stað. Þar er fjallað um
alla þætti mannauðsmála svo
sem ráðningar, starfsþróun,
heilsu, öryggi og vinnuum-
hverfi, samskipti og endur-
gjöf, starfsþróun og starfslok.
n Til að auka aðgengi að góð-
um stjórnendaupplýsingum
er vöruhús mannauðsmála
og mælaborð stjórnenda í
vinnslu. Með því eykst yfirsýn
og geta til góðrar ákvarðana-
töku og sveigjanlegra skipu-
lags. Með aðgengilegum
greiningum á mönnunarþörf
og þróun starfa til langs tíma
verða stofnanir betur í stakk
búnar til að svara áskor-
unum framtíðar í opinberri
þjónustu. Gögnin nýtast fyrst
og fremst stofnunum í dag-
legri starfsemi, en einnig við
stefnumörkun og ákvarðana-
töku bæði fyrir einstaka
stjórnendur og ráðuneyti.
24 kynningarblað 1. október 2022 LAUGARDAGURMannauður