Bændablaðið - 25.08.2022, Qupperneq 51

51Bændablaðið | Fimmtudagur 25. ágúst 2022
heyhleðsluvagn og keyrir svo inn á
fóðurgang. Ástæðan fyrir 0-beitinni
sagði hann vera þá að síðsumars sé
enn gott prótein í grasinu en kýrnar
nýti það engan veginn nógu vel
með beit, því sé miklu betra og
hagkvæmara að slá grasið í kýrnar
en að beita þeim á grasið.
Miklar sveiflur á
afurðastöðvaverði
Ron er einn af mörg þúsund
eigendum afurðafélagsins Fries-
landCampina en það er eitt af
stærstu fyrirtækjum heims á sviði
mjólkurvöruframleiðslu og selur
vörur um heim allan.
Sem innleggjandi hjá félaginu fær
Ron eðlilega alltaf hæsta mögulega
verð sem um getur og nú um stundir,
þegar gríðarleg eftirspurn er eftir
mjólk um allan heim, fær hann
afurðastöðvaverð sem er í hæstu
hæðum! Alls eru núna greidd 62,5
evrusent, um 88 íkríkr, fyrir hvert
innvegið kíló mjólkur af staðlaðri
mjólk sem er með 3,57% prótein,
4,41% fitu og 4,53% mjólkursykur.
Aldrei í sögunni hefur afurða-
stöðvaverðið verið svona hátt
en það getur líka breyst hratt en
afurðastöðvaverð er gefið út í
hverjum mánuði og fer það algjörlega
eftir því hvernig gengur hjá félaginu
á heimsmarkaði mjólkurvara. Þannig
var t.d. verðið 45 evrusent í janúar
eða um 63 íkríkr á hvert innvegið
kíló en hefur síðan hækkað hratt.
Ron er undir það búinn að verðið
geti lækkað hratt á ný, það sé einfald-
lega staðan þegar afurðafyrirtæki
starfa á heimsmarkaði.
Fær aukalega greitt
fyrir beit og sótspor
Það vakti athygli að Friesland
Campina borgar bændum aukalega
ef þeir setja kýrnar á beit en fyrir það
fær Ron 1,5 evrusent, um 2 íkríkr, á
hvert innvegið kíló mjólkur. Til að
fá þetta álag á afurðastöðvaverðið
þarf hann að beita kúnum 120 daga
á ári og að lágmarki 6 klukkustundir
á sólarhring og má það vera að
nóttu ef svo ber undir. Þá fær hann
einnig sérstaka álagsgreiðslu upp á
2,5 evrusent, um 3,5 íkríkr, vegna
vottunar búsins frá PlanetProof.
PlanetProof er sjálfstætt gæðamerki
sem vottar framleiðslu með tilliti til
sjálfbærni. Til að fá vottunina þarf
búið að taka ákveðin skref í átt að
sjálfbærni en þó ekki að vera að
fullu sjálfbært. Dæmi um þetta er
t.d. lengri líftími kúa en gerist og
gengur, líffræðilegur fjölbreytileiki
túngrasa, beit kúa, rými og þægindi
í fjósi o.s.frv. Fyrir þessa viðleitni
bændanna borgar afurðafélagið sem
sagt þetta sérstaka álag á mjólkina.
Hollenskir fánar á hvolfi
Á leiðinni að kúabúinu var tekið
eftir því að víða meðfram vegum var
búið að hengja upp í nánast hvern
ljósastaur hollenska fánann á hvolfi!
Þetta vakti eðlilega spurningar
en skýringin lá í útbreiddum
mótmælum hollenskra bænda
undanfarið sem greint var frá í
skilmerkilegri grein um mótmælin
í 13. tölublaði Bændablaðsins fyrr
á þessu ári.
Í stuttu máli þá hefur þarlend
ríkisstjórn ákveðið að skera
hraustlega niður í fjölda búa með
búfé vegna reiknaðs umhverfisálags
búanna og nemur þessi niðurskurður
um 40% búfjár landsins fyrir
árið 2030!
Í Hollandi eru 162 svokölluð
Natura 2000 svæði, sum eru lítil og
önnur stór. Samkvæmt stjórnvöldum
þá er sótspor þessara svæða hátt
og þarf að lækka það verulega.
Þetta mikla umhverfisálag er rakið
til iðnaðar, bifreiða og flugvéla
en einnig til landbúnaðar. Þegar
heildarmyndin var skoðuð og helstu
kostir eða gallar við niðurskurð á
hinum greinunum var einfaldlega
ákveðið að fórna landbúnaðinum
sagði Ron. Á þessum skilgreindu
svæðum þurfa bændur að fækka um
20-90% eftir staðsetningu búanna
og eru bændur landsins reiðir vegna
þessa og telja áætlanir stjórnvalda
óraunhæfar, byggðar á röngum
tölum og skilja ekki af hverju ekki
megi horfa til tæknilegra lausna til
þess að draga úr ammoníaki í stað
niðurskurðar. Þá hafa þeir lítinn
skilning á því að bændur einir eigi að
axla ábyrgð en iðnaður, farartæki og
sér í lagi flugvélar megi halda áfram
að spúa koltvísýringi út í loftið.
Vegna þessa hafa bændur landsins
staðið fyrir mótmælum og m.a.
hengt hollenska þjóðfánann á hvolf
til merkis um alvarlega stöðu bænda
og fyrirtækja í landbúnaði vegna
þessarar ákvörðunar stjórnvalda.
Kjarnfóðurfyrirtæki á
heimsmarkaði
Önnur heimsókn hópsins var til
hollenska fyrirtækisins De Heus
en það er fjölskyldufyrirtæki í
fóðurframleiðslu fyrir búfé og
eldisfiska og er fyrirtækið með
starfsemi í 80 löndum um heim
allan og er fóður þess m.a. selt
á Íslandi. Þar fékk hópurinn
kynningu á fyrirtækinu auk
þess að fara í skoðunarferð um
framleiðsluaðstöðuna.
De Heus hefur ekki farið varhluta
af umræðunni um sótspor frá
landbúnaðarframleiðslu og er unnið
hörðum höndum að því að draga úr
því eins og hægt er. Þetta er t.d.
gert með því að minnka vægi soja
í fóðurblöndum og auka repjuhrat í
staðinn, en það þýðir að hægt er að
kaupa hráefni fyrir vinnsluna mun
nær framleiðslustöðvum De Heus
enda repja mikið ræktuð í Norður-
Evrópu en soja mest flutt inn frá
Suður-Ameríku.
Kom m.a. fram að í raun mætti
lækka sótspor kjarnfóðurs töluvert,
en það þýddi þó aukinn kostnað enn
sem komið er. Því væri nú verið að
leita allra leiða til þess að lækka
verðið og aðlaga framleiðsluna að
þeim kröfum sem gerðar eru í dag.
Liet-bræðurnir þrír
Þriðja heimsóknin var svo til
hollenska fyrirtækisins Trioliet sem
dregur nafn sitt af þremur bræðrum
með ættarnafnið Liet sem stofnuðu
fyrirtækið árið 1950.
Fyrirtækið, sem enn í dag er
fjölskyldufyrirtæki, framleiðir
margar gerðir fóðurkerfa og
fóðurvagna fyrir búfé og gafst
ferðalöngunum tækifæri til að
fara í skoðunarferð um verksmiðju
fyrirtækisins og fá kynningu á
sögu þess. Trioliet tæki eru í dag
í boði fyrir bændur í 50 löndum í
heiminum, m.a. á Íslandi.
Fyrsti liðléttingurinn kom 1979
Því næst var tekið hús á þýska
fyrirtækinu Schäffe, en það er
þekkt hér á landi sem framleiðandi
á liðléttingum en fyrirtækið
framleiðir ótal stærðir og gerðir
af vélum og hafa rúmlega 80
þúsund vélar nú verið seldar um
heim allan. Fyrirtækið, sem er
fjölskyldufyrirtæki og var stofnað
árið 1956, á rætur sínar að rekja
til Heinrich Schäffer, sem starfaði
við sölu á landbúnaðartækjum
á sínum tíma en var mikill
uppfinningamaður og sá að það
vantaði á markaðinn margs konar
vinnuhagræðingartækni.
Hann byrjaði á því að búa til og
hanna ýmis tæki og tól en hægt og
rólega fluttist áhuginn og áherslan
á tækni til að lyfta hlutum. Þessi
áhugi leiddi til fyrsta liðléttingsins,
sem kom á markaðinn árið 1979.
Síðan þá hefur fyrirtækið vaxið ört
og er í dag með öflugri aðilum á
markaðinum.
Sérstaða Schäffer er m.a. að
nánast allir íhlutir eru smíðaðir
á staðnum í verksmiðjunni í
Þýskalandi, en þekkt er að mörg
fyrirtæki á markaðinum láta smíða
fyrir sig hina og þessa hluti og eru
svo í raun fyrst og fremst með
samsetningarverksmiðju.
- Í næsta Bændablaði verður birtur
síðari hluti umfjöllunar um ferðina.
Á FAGLEGUM NÓTUM
Víða sáust hollensku fánarnir svona,
þ.e. á hvolfi, sem bændur segja að sé
merki um að ríkisstjórn landsins sé
að setja landbúnaðinn á hvolf með
þessari aðgerð.
Ron að spjalla við hópinn og útskýra reksturinn.
Schäffer-verksmiðjurnar.

Æðardúnn
Óska eftir æðardúni til útflutnings.
Hærra nettóverð.
Hafið samband í síma: 893-8554
eða 0047 - 9303-7099
Tölvupóstur: leifm@simnet.is
Leifs Æðardúnn
Útflutningur síðan 2001.
Pinnabyssur
og púðurskot
Boltabyssur
Skot í rotara

Egilsholti 1, 310 Borgarnesi
Sími 430 5500, www.kb.is

Kíktu inn á
www.kb.is

Alhliða fasteignasala
Kynslóða- / eigendaskipti bújarða
Stofnun og skráning landspildna og lóða
Loftur Erlingsson
Löggiltur fasteignasali
GSM 896-9565
loftur@husfasteign.is
Hús Fasteignasala · Austurvegi 26 · 800 Selfoss
Sími: 497 1155 · www.husfasteign.is
Eigum til á lager okkar vönduðu þurrkofna ásamt ýmsum
öðrum tækjum fyrir heimavinnslur og veitingahús.
Beinn innflutningur, gott verð
Dæmi um verð: Þurrkofnar aðeins 59.000 kr. án vsk.
Hakkavélar frá 95.000 kr. án vsk.
Nánari uppl. í síma 8228844/ 8228832 eða vellir@vellir.is
á bbl.is og líka á Facebook