Fréttablaðið - 26.11.2022, Blaðsíða 24

Það eru einstaklingar
innan kerfisins sem
verja kerfið óumbeðið.
Ég átti eina
mynd af
honum og
birti hana.
Upp úr því
fór boltinn
að rúlla
Ný mynd frá gömlum tíma
spyr nýrra spurninga um
hvort leigubíll hafi oltið niður
Óshlíðina, að mati bróður
nítján ára manns sem lést.
Bróðirinn biðlar til Vest­
firðinga að senda sér upp­
lýsingar, en tíminn vinnur
gegn honum því næstum hálf
öld er liðin.
„Leitin að réttlætinu keyrir mig
áfram, hvað annað? Það liggur við
að ég skilji ekki spurninguna,“ segir
Þórólfur Hilbert Jóhannesson, bróð­
ir mannsins sem lést 23. september
árið 1973 í Óshlíð á Vestfjörðum.
Um sögu Kristins Hauks Jóhann­
essonar, sem var aðeins nítján ára
er hann lést, hefur verið fjallað
í fjölmiðlum. Það vakti þjóðar­
athygli þegar yfirvöld létu grafa
upp líkamsleifar hans síðastliðið
sumar eftir að ættingjar mannsins
höfðu farið fram á endurupptöku
lögreglurannsóknar á dauða hans.
Hittust aldrei en nú sínálægur
Þórólfur kynntist aldrei hálfbróður
sínum í lifanda lífi, en síðustu miss­
eri hefur Kristinn átt hug hans og
hjarta. Þórólfur hefur tekið að sér
það hlutverk að vera umboðsmaður
látins bróður síns. Í þeirri von að
finna púsl sem leysi ráðgátu.
Við sitjum saman á kaffihúsi á
fremur gráum morgni og Þórólfur
er með poka meðferðis, fullan af
gögnum. Í pokanum eru skýrslur,
myndir, ýmsir vitnisburðir.
Í samtali okkar kemur á daginn
að Þórólfur var kominn á þrítugs­
aldur þegar hann fékk að vita að
hann hefði átt eldri bróður. Kristinn
hafði verið gefinn, eins og Þórólfur
orðar það, árið 1955. Það var feimn­
ismál sem ekki var haldið á lofti í
fjölskyldunni. Hann hafði verið ætt­
leiddur á bæ á Vestfjörðum.
Lok, lok og læs
Þegar Þórólfur fregnaði af hörmu­
lega skammri tilvist bróður síns fékk
hann strax mikinn áhuga á sögu
hans. En þegar hann fór að spyrjast
fyrir upplifði hann að mestu lok­lok­
og­læs eins og hann orðar það. Það
kunni að skýrast af örlögum Krist­
ins, en hann segir að sér líði alltaf
eins og sitthvað sé ósagt og óupplýst.
Í janúar í fyrra urðu hvörf í lífi
Þórólfs þegar Vestfirðingur nokkur
tjáði honum í símtali að hann væri
viss um að Kristján, eða Kiddi eins
og hann var kallaður, hefði verið
drepinn.
„Það var í fyrsta skipti sem ég
heyrði að mögulega hefði bróður
mínum verið ráðinn bani.“
Þórólfur byrjaði að hringja út og
reyndi að hafa uppi á fólki í gegnum
samfélagsmiðla.
„Ég átti eina mynd af honum og
birti hana. Upp úr því fór boltinn
að rúlla.
Þórólfur segist hafa komist að því
að Kristinn hafði orðið fólki minnis­
stæður. Kannski eins og fiðrildi sem
flaug frá einu blómi til annars. Þór­
ólfur sýnir blaðamanni gögn þar
sem fram kemur að síðustu tvö árin
sem Kristinn lifði starfaði hann hjá
tólf fyrirtækjum. Virðist hafa snerti­
lent hér og þar og lifað hratt.
Ég spyr Þórólf hvort Kristinn
hafi drukkið mikið. Hann svarar
að bróðir hans hafi verið sjóari og
skemmt sér allar helgar, sem hafi
verið rútína hjá mörgum í þá daga.
Kristinn hafi verið mjög fjörugur
og hefði eflaust fengið ýmsar grein­
ingar í dag. Lífshlaupið varð aldrei
neinn dans á rósum þann skamma
tíma sem það stóð yfir.
Mörgum spurningum ósvarað
Margt er á huldu um nóttina örlaga­
Leit Þórólfs
að réttlætinu
Þórólfur segist
ekki eiga ann-
arra kosta völ
en gera allt hvað
hann geti til
að framlengja
rannsókn á
dauða bróður
síns. Of mörgum
spurningum sé
ósvarað.
FRÉTTABLAÐIÐ/
VALLI
Þórólfur telur
ólíklegt að bíll
sem hefði farið
margar veltur
niður snarbratta
Óshlíðina líkt
og ökumaður
heldur fram –
liti ekki verr út.
Heilar rúður og
óbrotinn hliðar-
spegill.
MYND/AÐSEND
Björn
Þorláksson
bth
@frettabladid.is
ríku þegar Kiddi lést. Ég spyr Þórólf
hvort hann sé með einhverja kenn­
ingu um ástæðu glæpsins ef hann
hafi verið framinn, en hann vill ekki
ræða slíkt upphátt.
Það sem helst kveikti grun­
semdir Þórólfs er frásögn leigu­
bílstjórans sem ók Kristni í hans
hinstu för. Þar eru nokkuð mörg
atriði, að sögn Þórólfs, sem stand­
ast enga skoðun.
Í stuttu máli er kenning Þórólfs
sú að bíllinn hafi aldrei oltið niður
hlíðina, þótt leigubílstjórinn hafi
haldið því fram. Hann vísar í lög­
regluskýrslu frá 1973 þar sem segir
frá hjólförum niður hlíðina. Fleiri
mótsagnir virðist vera fyrir hendi.
Þegar kjörforeldrar Kristins
reyndu að fá dánarbætur fyrir son
sinn með því að höfða mál skömmu
eftir andlát hans, var málið tekið
fyrir í dómsal. Þá var bílstjórinn
spurður ýmissa spurninga. Þykja
Þórólfi sum svörin athyglisverð.
Bílstjórinn var meðal annars
beðinn að skýra hvað hefði valdið
slysinu og svaraði hann að vinstra
afturhjól hefði læst. Að svartar rákir
og gúmmítægjur hafi fundist á veg­
inum, rímar illa við þann ökuhraða
sem bílstjórinn segist hafa verið á,
að mati Þórólfs.
„Það gerist ekki á malarvegi í sex
gráðu hita að nóttu til að þú bremsir
og það skapist skurður og sjáist
gúmmítægjur úti um allan veg.“
Hringdu ekki strax
Hvorki leigubílstjórinn né hinn
farþeginn slasaðist, hvorugt þeirra
var í bílbelti. Í gögnum frá 1973
kemur fram að leigubílstjórinn
gekk ásamt ungu konunni drjúga
leið innan þorpsins áður en hringt
var í lögreglu. Hann lét þess ógetið
að bróður Þórólfs væri saknað.
„Af hverju ganga þau fram hjá
mörgum húsum í Hnífsdal og inn í
Stekkjargötu, sem er nánast fjærst
Óshlíðinni, til að hringja og biðja
síðan ekki um hjálp? Af hverju fara
þau ekki í fyrsta hús? Af hverju láta
þau ekki vita að eins sé saknað?
Hvað er það?“ spyr Þórólfur.
Þá er ekki allt talið sem vakið
hefur spurningar Þórólfs. Eitt af
því sem hann bendir á er að erfitt
sé að ímynda sér að bílstjórinn og
unga konan hafi komist upp snar­
bratta hlíðina frá bílf lakinu til að
leita sér hjálpar. Slíkur sé brattinn
og aðstæður allar.
Ný mynd breyti sögunni?
Kannski er það þó heillegt ástand
bílsins sem helst vekur spurningar
Þórólfs. Af litmynd að ráða sem
Þórólfur hafði uppi á nú í október
og birtist hér í Fréttablaðinu í fyrsta
skipti, má sjá að rúður bílstjórameg­
in eru heilar, spegill á hurð er óbrot­
inn, ljóskastari heill, skottlokið
alveg heilt og húddið mjög heillegt
og toppurinn bílstjóramegin heill.
„Ég held að þessi bíll hafi aldrei
oltið,“ segir Þórólfur og horfir þung­
um augum framan í blaðamann.
„En það má halda því fram að
hann hafi oltið á hægri hliðina, en
ekki oltið heilan hring. Það kemur
fram í skýrslum 1973 að bíllinn velti
úr kyrrstöðu ofan af vegi, fyrst á bíl­
stjórahliðina. Það kemur fram að
bíllinn kastist út í vegkantinn, stað­
næmist þar um stund, en við það að
farþegarnir kastist yfir í bílstjóra­
hliðina fari bíllinn að velta hægt
yfir á þá hlið. Getur þetta staðist?“
Í skýrslum 1973 kom fram að
leigubílstjórinn lýsir veltunum
niður hlíðina í smáatriðum, en
unga konan segist hafa rotast eftir
fyrstu veltu. Bílstjórinn segist ekki
hafa rotast.
Óskar upplýsinga frá fólki
„Tilgangur þess að ég segi þessa
sögu í fjölmiðlum er að ég þarf að fá
umfjöllun til að fá meiri upplýsingar
frá vitnum, ég bið þá sem vita eitt­
hvað að senda mér fréttaskot,“ segir
Þórólfur.
Auk framangreinds hefur mikið
verið skoðað og skrifað um ýmis
tækniatriði málsins, stýrisbilun,
ökuhraða, hemla og fleira. Þórólfur
segist upplifa að mestu að hann eigi
í baráttu við verjendur máls, en ekki
hlutlausa rannsóknaraðila.
„Það eru einstaklingar innan
kerfisins sem verja kerfið óum­
beðið."
Meðal athugasemda sem Þórólfur
gerir við endurupptöku málsins í
sumar, er að ekki hafi verið teknar
á ný skýrslur af bílstjóranum og
hinum farþeganum. Hvort það er
rétt staðhæfing er erfitt að fá svör
við, því í tilkynningu frá lögreglu
kemur fram að lögreglan muni
ekki tjá sig frekar um þetta mál.
Þá reyndi Fréttablaðið að ná tali af
leigubílstjóranum en án árangurs.
„Mér finnst bleikur fíll í þess­
ari stofu,“ segir Þórólfur og nefnir
lítinn vilja lögreglu til að móttaka
ný gögn.
„Mér bárust í október ný gögn
og hafði mánuði áður samband við
lögregluna. En þeir báðu mig ekki
um þau gögn. Af hverju vilja þeir
ekki gögn sem gætu reynst gríðar­
mikilvæg? Gögn sem gætu staðfest
að bíllinn hafi alls ekki oltið?“ spyr
Þórólfur og vísar þar til ljósmynd­
anna af bílnum sem hann fékk
nýverið í hendur.
Hann heldur áfram:
„Við erum að tala um mannslíf
sem má ekki gleymast. Þarna er um
líf og dauða 19 ára drengs að ræða.
Við hljótum að vilja vita hvað kom
fyrir hann. Ég meina, við förum út á
Austurvöll og efnum til fjöldamót­
mæla ef okkur finnst hallað á rétt­
læti einhvers staðar í útlöndum.
Af hverju ættum við ekki að sinna
þessu sem stendur okkur þó svo
nálægt?“
Veit að einhver veit
Þegar við tygjum okkur til brott­
farar spyr ég hve miklum tíma Þór­
ólfur hafi varið í að reyna að upp­
lýsa málið. Af svörum hans má ráða
að um sé að ræða 10–12 tíma alla
daga vikunnar í meira en ár.
„Ég hef varið svona miklum tíma
í málið og raun ber vitni vegna þess
að ég veit að það er til fólk fyrir
vestan, fólk yfir sjötugu, sem veit
eitthvað. Þetta fólk þarf bara að
þora að opna munninn og setja sig
í samband við mig,“ segir Þórólfur
með glampa í augum, áður en við
göngum út í rigninguna.
Ættingjar Kristins hafa kært
ákvörðun lögreglu um að taka ekki
málið aftur upp til ríkislögreglu­
stjóra. n
FRÉTTAVIÐTAL FRÉTTABLAÐIÐ 26. nóvember 2022 LAUGARDAGUR