Tímarit lögfræðinga - 01.04.2017, Qupperneq 37

35
leyti ekki tilefni til að fjalla sérstaklega í grein þessari, enda ræðst
réttarstaðan þar að lútandi af hefðbundinni túlkun reglna stjórn-
sýsluréttarins þar sem II. kafli stjórnsýslulaga skiptir lykilmáli varðandi
þær kröfur sem gerðar verða til sérstaks hæfis þess stjórnvalds sem
ákvörðun hefur tekið um eignarnám.65
c) Undirbúningur og málsmeðferð vegna ákvörðunar um eignarnám
Það þarf ekki að hafa mörg orð um það hversu mikilvægur undirbún-
ingur eignarnámsákvörðunar er af hálfu þess stjórnvalds sem fer
með ákvörðunarvald. Þýðingarmestur reynist undirbúningur í tilviki
matskenndra eignarnámsákvarðana þar sem það er lykilatriði að mál
hafi verið nægilega upplýst og öll sjónarmið eignarnámsþola skilað sér
áður en stjórnvaldið bregður málinu undir þá efnislegu mælikvarða
sem nánar verður fjallað um í framhaldinu.
i) Rannsóknarreglan
Með 10. gr. stjórnsýslulaga er undirbúningur eignarnámsákvörðunar
varðaður þeirri ófrávíkjanlegu kröfu að málið sé nægjanlega upplýst
áður en ákvörðun er tekin í því. Þannig ber stjórnvaldinu að eigin
frumkvæði að tryggja að fyrir liggi þær upplýsingar, sem þörf er á, til
þess að unnt sé að taka afstöðu til þess hvort skilyrðum eignarnáms
sé fullnægt.
Þess finnast nokkur dæmi að meint brot á rannsóknarreglu hafi
komið til álita við mat á gildi eignarnámsákvörðunar, en á slíkum
meinbug á eignarnámsákvörðun er iðulega byggt. Í dómi Hæstaréttar
frá 18. maí 2006 í máli nr. 511/2005 (Gullver), byggði eignarnámsþoli á
því að brotið hefði verið gegn 10. gr. stjórnsýslulaga með því að málið
hefði ekki verið nægilega upplýst áður en ákvörðun var tekin um
eignarnám þar sem fyrirsvarsmaður Landssímans hefði aldrei rætt
við hann og að Landssíminn hefði ranglega fullyrt að viðræður hefðu
farið fram milli aðila. Um þetta segir svo í héraðsdómi, sem sýnist
hafa verið staðfestur með vísan til forsendna í Hæstarétti hvað þann
þátt málsins varðar:
„Eins og fram er komið greinir aðila á um það hvort samningaleið hafi verið
fullreynd. Stjórnarformaður stefnda, Landssíma Íslands hf., svaraði ekki
65 Um nánara mat á hæfi stjórnvalds til að taka ákvörðun um eignarnám vísast til
umfjöllunar um vanhæfisástæður 3. gr. stjórnsýslulaga á bls. 517-836 í riti Páls Hreinssonar:
Hæfisreglur stjórnsýslulaga.