Rökkur : nýr flokkur - 01.06.1975, Blaðsíða 7

5
gengið. Tynwold er sama orð og Þingvöllur, sem er brúikað um hól,
sem stendur á vellinum og er lögberg þeirra Manarbúa. (Ég kom tví-
vegis á þingstaðinn og var mér sagt, að hóllinn væri oft kallaður „the
law mountain“ (lagafjallið eða lögberg), en völlurinn Tynwold. A.Th.)
Þingmenn neðri deildar Manarþings (The House of Keys) eru goð-
arnir sem skipa lögréttu. Var hún áður í heiðnu hofi en nú sitja þeir,
tvær tylftir manna (á öxarárþingi voru fjórar tylftir manna í lög-
réttunni) í kórnum í St. John’s Chapel. Úr hofi þessu ganga þeir
hátíðisgöngu til lögbergs og er það lögbergsganga eða dómaútfærslan
á Öxarárþingi. VirSist þetta allt vera meS sama sniÖi og var viS
öxará. f fararbroddi gengu jarl (govemor) og biskup, þá tveir deem-
sters (dómstjórar) og em þeir lögsögumenn. Víkur því svo við, að í
fyrndinni voru tvö þing á Mön og sinn lögsögumaðurinn í hvoru.
Var þeim svo steypt saman, en lögsögumenn hafðir tveir eftir, sem
áður. Þá gengur næst efri deild (The Council) og síðan neðri deild“.
. . . „geymdu í minni öll Manarlög.“
„Þegar við Caine komum á Þingvöll voru þar fyrir margar þús-
undir manna. Var þar reist tjald við tjald, en fánar blöktu við. Mikill
ys var og þys milli búðanna, og þótti mér um stund sem alþingi hið
forna væri risið upp úr gröf sinni, þó ekki bæri á hinum dýrlegu
furðuverkmn, sem náttúran hefir reist við öxará. Manarþing er jafn-
gamalt alþingi. Það var stofnað á dögum Orry (Orra) konungs á 10.
öld. Merkilegt má heita, áð lögsögumenn (deemsters) geymdu í minni
sínu öll Manarlög og ritu'Su ekki einn lagastaf fyrr en á 15. öld. Líkt
var hjá oss fslendingum til hér um bil 1120, en Manarbúar héldu
lengur en vér fomum venjum. Lögin voru kölluð „breastlaws“, brjóst-
lög, meðan þau voru órituð og geymd í brjósti lögsögumannsins.“
(Lög, sem varða Mön, eru lesin upp á lögbergi enn í dag, bæði á
ensku og máli eyjarskeggja, Manx, sem er keltneskt mál og skylt
írsku og taka slík lög ekki gildi fyrr en þau hafa verið lesin upp á
þingi og undirrituð af jarlinum (governor eða landshöfðingjanum).
„Engir hafa sœti á lögbergi nema jarl og biskup. Lögsögumenn
standa þar uppi og les hinn eldri þeirra upp lög þau, sem stjórnin
hefir samþykkt, og frumvörp þau, sem leggja á fyrir þingið, hátt og
skýrt, á enska tungu í heyranda hljóði. Síðan les sýslumaður hins
elzta skeiðarþings, allt hið sama á Manarmállýzku. Að þessu loknu