Arkitektúr og skipulag - 01.04.1988, Síða 54

lagsmanna t.d. á Norðurlöndum. Pað umferð-
aræðakerfi stofn- og tengibrauta, sem við er-
um hér að fjalla um, eru þeir fyrir löngu búnir
að leysa í sínum stórborgum og geta því beint
áhuganum að öðrum þáttum umferðarmála.
( eldri hverfum borgarinnar þarf víða að
grípa til annarra ráða. Töluvert hefur verið gert
að því að koma fyrir hraðahindrunum, einnig í
nýrri hverfum, með góðum árangri og á nokkr-
um stöðum hefur húsa- og safngötum verið
lokað í annan endann. Ennfremur hefur ein-
stefnuakstur verið ákveðinn á einstaka götum
til þess að bæta umferðaröryggi.
( aðalskipulaginu er lögð áhersla á að hraða
gerð aðalstíga og göngubrúa og/eða undir-
ganga á helstu umferðaræðum i borginni og
lagt er til að samhliða lagningu stofnbrauta
komi ýmist göngubrýr eða undirgöng, en nú
nýlega var ákveðið að byggja undirgöng sam-
hliða gerð Bústaðavegar við Öskjuhlíð.
HVERFASKIPULAG - AUK-
IN SAMRÁÐ VIÐ ÍBÚA
Merkasta nýmælið varðandi gerð aðalskipu-
lagsins er að mfnu mati tillaga um svokallaö
hverfaskipulag. Lagt er til að unnið verði að
nýjum skipulagsáætlunum eða hverfaskipulagi
sem verður millistig aðalskipulags og deili-
skipulags. Hefur borginni því veriö skipt í níu
borgarhluta eða hverfi.
Hlutverk hverfaskipulags er að kveða nánar
á um helstu skipulagsþætti einstakra borgar-
hluta og jafnframt að veita íbúum einstakra
hverfa upplýsingar um skipulag og áætlaðar
framkvæmdir í nánasta umhverfi þeirra og vera
leiðbeinandi fyrir deiliskipulag þar sem þess
gerist þörf. Með framkvæmd hverfaskipulags
er ætlun borgaryfirvalda að íbúar hinna ein-
stöku hverfa verði sér betur meðvitaðir um
þær skipulagsforsendur sem til staðar eru í
viðkomandi hverfi svo sem um nýtingu ein-
stakra lóða eða svæða, t.d. fyrirhugaða bygg-
ingu ákveðinnar stofnunar eða fyrirtækis, um-
ferðarmannvirki, göngu- og hjólreiðaleið, al-
menn útivistarsvæði o.fl.
Mikilvægur tilgangur hverfaskipulagsins er
að gefa íbúum kost á að móta eigið umhverfi.
Því er ákveðið að drög að hverfaskipulagi verði
kynnt íbúum viðkomandi hverfa með það í
huga að þeir eigi þess kost að koma á framfæri
ábendingum sínum. Þegar borgaryfirvöld hafa
samþykkt hverfaskipulag verður gefiö út
hverfaskipulagskort með fyrrgreindum upplýs-
ingum og því dreift í allar íbúðir í viðkomandi
hverfi.
Þegar er búið að samþykkja hverfaskipulag
sem nær til Laugarnes-, Lækja-, Laugarás-,
Sunda-, Heima- og Vogahverfis og veröur
skipulagskorti dreift nú á næstunni. Drög aö
hverfaskipulagi fyrir Háaleitis-, Bústaða- og
Fossvogshverfi eru tilbúin og voru þau kynnt á
borgarafundi í hverfinu í apríl.
Er það von borgaryfirvalda að framangreind
nýmæli verði m.a. til þess að gera aðalskipu-
lagið virkara stjórntæki en það nú er og jafn-
framt efla tengsl borgaryfirvalda og íbúa borg-
arinnar um ákvarðanir og framkvæmd hinna
ýmsu skipulagsþátta.
BORGARVERND - FJÖLG-
UN FRIÐAÐRA SVÆÐA
Við gerð aðalskipulagsins hefur verið lögð rík
áhersla á að tryggja verndun fjölmargra svæða
í borginni og í þeim tilgangi samþykkti borgar-
stjórn að taka upp svokallaða borgarvernd.
Borgarvernduð svæði eru kölluð þau svæöi
sem borgarstjórn hefur samþykkt að friða
vegna sérstæðrar náttúru, landslags, sögu-
minja, umhverfis eöa útivistargildis. Sem
dæmi má nefna Elliöaárdalinn og Laugarnesið.
Þessum svæðum munu borgaryfirvöld veita
sérstaka umönnun og halda hlífiskildi yfir mik-
ilsverðum minjum, sögulegum jafnt sem nátt-
úrufarslegum. f einstaka tilfellum er gert ráð
fyrir því að borgarstjórn geti heimilað vissa
starfsemi eða framkvæmdir, sem hún telur
tengjast eðli og hlutverki svæðanna.
Við umfjöllun þessa máls f borgarstjórn
mótmæltu fulltrúar Alþýðubandalags og
Kvennalista því að borgarvernd yröi komið á.
Þeir vildu alfarið flytja þetta vald til Náttúru-
verndarráðs þar sem þeir treystu ekki forræði
og ábyrgð borgarfulltrúa í þessum efnum. Það
er reyndar í fleiri málaflokkum sem fulltrúar
þessara flokka vilja færa forræði og ábyrgð frá
sveitarfélaginu yfir til ríkisins, t.d. í skipulags-
málum.
Ég tel að með ákvörðun um borgarvernd
hafi verið stigið mikilvægt skref í umhverfis-
verndarmálum Reykjavíkur, sem leiði til þess
að fjölmörgum svæðum, sem felld hafa veriö
undir borgarvernd, verði sýnd meiri ræktar-
semi í framtíðinni en gert hefur verið fram til
þessa.
AUKIN UMRÆÐA UM
SKIPULAGSMÁL
Hin mikla vinna samfara gerð aðalskipulagsins
og deiliskipulagsvinnu í miðbænum og víðar í
eldri hverfum borgarinnar hefur aukið umræðu
almennings um skipulagsmál. Fólk er nú al-
mennt betur upplýst um skipulagsmál og þá
fjölmörgu þætti sem tengjast þeim málaflokki.
Þetta er jákvæð þróun og ber að stuðla að því
að hún haldi áfram.
Þeir starfsmenn borgarinnar, sem unniö
hafa að gerð nýs aðalskipulags Reykjavíkur
1984-2004, hafa lagt sitt af mörkum til að svo
mætti verða. Undirbúningsvinna þeirra, vönd-
uð framsetning og kynning hafa fært umræð-
una um skipulagsmál á hærra stig.
M.a. þess vegna eru íbúar borgarinnar
áhugasamari og sér betur meðvitaðir um hina
ýmsu þætti skipulagsmálanna en áður var.
54