AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1997, Page 21

Komið hefur verið á einu lánakerfi húsnæðismála.
Fjármögnun íbúða hefur að mestu færst inn í
bankakerfið þar sem byggt hefur verið upp nýtt
húsnæðissparnaðarkerfi. Lántakendur fara nú ein-
ungis í sinn viðskiptabanka sem sér um alla papp-
írsvinnu og vinnslu lánsumsókna og metur láns-
hæfni umsækjanda. Ríkið styrkir fólk sem þarf sér-
staka félagslega aðstoð til kaupa á íbúð á almenn-
um markaði. Þetta er gert í gegnum félagslega
kerfi félagsmálaráðuneytisins. Opinberar fram-
kvæmdastofnanir og húsnæðisstofnun heyra nú
sögunni til. Ríkið og sveitarfélög eru að mestu hætt
að standa í rekstri og samkeppni á þeim sviðum
sem almenni markaðurinn er starfandi á. Ýmis fyr-
irtæki sem áður voru í eigu opinberra aðila hafa
verið færð í hlutafélagsform og seld á almennum
hlutabréfamarkaði.
ÞRÓAÐUR OG MARKVISS ÚTBOÐSMARKAÐ-
UR
Þróaður hefur verið markviss útboðsmarkaður þar
sem skipulag framkvæmda er vel undirbúið og
þannig er verktími lengri. Opinberir aðilar haga
framkvæmdum þannig að þær virki til sveiflujöfn-
unar. Opinberir aðilar og aðrir verkkaupar gera
auknar kröfur um stöðu og getu fyrirtækja og taka
hagstæðasta tilboði fremur en lægsta. Útboðsskil-
málar IST 30 hafa öðlast lagagildi, þar sem gerðar
hafa verið virkar þær gagnkvæmu kröfur um trygg-
ingar milli verkkaupa og verktaka sem þar koma
fram. Betri útboðsmarkaður felst m.a. í því að verk-
kaupar gefa öllum þáttum framkvæmdarinnar
þann tíma sem þarf. Dragist hönnun og útboð
verks á langinn er það ekki látið koma niður á fram-
kvæmdatíma, hann færist til sem nemur seinkun
útboðs.
VEL SKILGREIND FAGMENNSKA OG ÁBYRGÐ
í BYGGINGARIÐNAÐI
Aðaláhersla er lögð á gildi góðrar fagmennsku
með auknar menntakröfur til fagréttinda og endur-
menntunar. Þetta hefur skapað betri vinnubrögð
og auðveldað innra eftirlit í fyrirtækjunum. Önnur
áhrif þessa eru að dómstólar taka nú mun meira til-
lit til iðnlöggjafarinnar í dómum sínum. Þær breyt-
ingar hafa orðið á útgáfu meistarabréfa að ekki er
nóg að fá slíkt bréf einu sinni heldur verða menn
að endurnýja slík réttindi á fárra ára fresti og sanna
þar með getu sína, aðallega með því að hafa ver-
ið starfandi í greininni án þess að bregðast fag-
skyldu sinni. Jafnframt hefur verið tekið á ábyrgð-
armálum og er nú samræmi í ábyrgðartíma allra
þátta byggingariðnaðarins, þ.m.t. hönnuða. Aukin
áhersla hefur verið lögð á sérhæfð störf í iðnaðin-
um og hefur nú myndast hópur sérhæfðra bygg-
ingaverkamanna sem hafa aukið stöðugleikann í
greininni.
AUKIN MENNTUN Á ÖLLUM SVIÐUM ER FOR-
SENDA ÞRÓUNAR í BYGGINGARIÐNAÐI
Virðing fyrir iðnnámi og öðru starfsnámi hefur stór-
aukist.
Meginbreytingarnar eru fólgnar í því að íslenskir
skólar fylgjast mjög vel með því sem verið er að
gera í sambærilegum skólum í öðrum Evrópulönd-
um. Tæknivæðing fyrirtækja hefur aukist sem út-
heimtir stöðugt meiri verk- og tækniþekkingu.
Grunnám iðngreina, tækni- og verkfræði hefur
batnað og er orðið markvissara og hagnýtara.
Nemar hefja nám í einni sameiginlegri grunndeild
sem síðan skiptist á síðari stigum eftir iðngreinum.
Námið verður áfangaskipt þannig að hægt er að
taka mismikið nám fyrir og bæta síðan við sig síð-
ar ef áhugi er til staðar. Þá eru fyrir hendi styttri
starfsbrautir fyrir þá sem hafa aflað sér starfs-
reynslu á vinnumarkaðinum í viðkomandi greinum.
Allt þetta hefur orðið til þess að auka virðingu iðn-
náms og iðnskóla og aukið aðsókn að þeim. End-
urmenntun hefur aukist og er stjórnað af atvinnulíf-
inu.
Byggingariðnaðurinn skilgreinir þarfir sínar fyrir sí-
menntun og síþjálfun starfsmanna sinna. Greinin
nýtir sér ekki eingöngu nýjustu tækni og tækni til
að efla samkeppnishæfni sína heldur hefur hún
einnig mannauðinn í fyrirrúmi. Fyrirtæki og stofn-
anir kappkosta að auka menntun starfsmanna í
þeim tilgangi að gera fyrirtækin sterkari og sam-
keppnishæfari í sínu heimalandi og einnig á sam-
eiginlegum mörkuðum Evrópu.
ÖFLUG OG VIRK GÆÐASTJÓRNUN
Á undanförnum árum hafa fyrirtæki í byggingariðn-
aði tekið upp gæðastjórnun, m.a. þannig að starfs-
menn fyrirtækjanna fylgjast sjálfir með framleiðsl-
unni á öllum stigum og grípa inn í á viðeigandi hátt
þar sem við á. Flest fyrirtæki eru með skjalfest
gæðakerfi og hafa mörg þeirra fengið gæðakerfi
sín vottuð samkvæmt ISO-9000 stöðlunum. Einnig
beita fyrirtækin aðferðum altækrar gæðastjórnunar
(TQM). Með þeirri þróun sem átt hefur sér stað í
gæðastjórnun innan greinarinnar hafa mörg störf í
svokölluðum eftirlitsiðnaði breyst og má þar t.d.
19