AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1997, Blaðsíða 42

HÁKON ÓLAFSSON, FORSTJÓRI RB.
MANNVIRKJAGERÐ -
RANNSÓKNIR

rx
Mannvirkjaþingi, sem haldiö var
nýlega, geröu fulltrúar allra stjórn-
málaflokka grein fyrir stefnu sinna
flokka varöandi mannvirkjagerö.
Enginn frummælenda minntist á
krannsóknir og þróun á þessu sviöi
þótt aðspurður teldi fulltrúi Kvennalista aö sjálf-
sögöu þurfa öfluga rannsóknastarfsemi á þessu
sviöi. Aö enginn stjórnmálaflokkanna minnist á
rannsóknir sem hluta af sinni stefnumótun segir
mér aö þessi mikilvægi þáttur vilji gjarnan gleym-
ast. Því sting ég niður penna nú þegar þetta ágæta
tímarit tekur stefnumótun viö mannvirkjagerö sér-
staklega fyrir, til þess aö minna á rannsóknaþátt-
inn og sýna fram á þýöingu hans.
BYGGINGARIÐNAÐURINN
Ekki veröur hjá því komist þegar rætt er um bygg-
ingarannsóknir, aö fjalla lauslega um byggingar-
iönaöinn, sem rannsóknirnar eiga aö þjóna. í öllum
Evrópulöndum skiptir hann meginmáli varöandi
fjármunamyndun, atvinnustig og lífskjör. Hér á
landi er hann þó enn meiri áhrifavaldur vegna þess
að allt hefur þurft aö byggja frá grunni á þessari öld
og þó einkum og sér í lagi eftir síðari heimsstyrjöld.
Þannig eru 80% af öllum húsum í landinu byggö á
seinni hluta þessarar aldar. Sem kennitölur um
mikilvægi byggingariönaöarins hér á landi má
nefna: Um 80% af þjóðarauði liggur í mannvirkjum.
Árleg fjármunamyndun er u.þ.b. 50 milljarðar, þar
af um 20 milljarðar í húsum. Yfir 60% af árlegri fjár-
festingu eru í mannvirkjagerö. Afgerandi áhrif á
lífskjör í landinu og afkomu fólks. Þannig er þjóöar-
STÖPLARIT. Rekstrartölur Rb 1986-1995. Vísitala vöru og
1995-438,1 stig.
19M 19T7 19« 19« 1990 1991 1992 1993 1994 1995
hagur og hagur einstaklinga mjög svo tengdur
byggingariðnaðinum.
RANNSÓKNASTOFNUN BYGGINGARIÐNAÐR-
INS
Til þess aö annast rannsóknir á þessu mikilvæga
sviöi var Rannsóknastofnun byggingariðnaðarins
sett á fót 1965. Stofnuninni hefur vaxiö fiskur um
hrygg, frá því aö vera starfsvettvangur þriggja
manna í byrjun í þá 45 manna stofnun sem hún er
í dag meö góö alþjóðleg tengsl. Kröfur til stofnun-
arinnar hafa aukist verulega í gegnum árin, ekki
síst vegna þess aö hún hefur skilað mikilvægum
árangri í starfsemi sinni, og Ijóst er aö mikilvæg
starfsemi veröur aö vera skilvirk. Rannsóknaverk-
efni eru þó ekki nema 30% af heildarstarfsemi
stofnunarinnar. Á stöplariti hér á eftir má sjá þró-
un á rekstri stofnunarinnar s.l. 10 ár. Þar sést
hvernig bein fjárveiting á fjárlögum hefur lækkað
frá 1988 en sértekjur aukist, þannig aö unnt hefur
verið aö reka öfluga starfsemi þrátt fyrir lægri fjár-
veitingar. Á stöplaritinu sést aö 1995 voru sértekj-
ur tæplega 70% af veltu en fjárveiting rúm 30% og
tókst aö reka stofnunina á sléttu. Aö mínu mati er
krafa ríkisins um eigin fjármögnun Rb nú oröin of
há og farin aö hamla rannsóknastarfseminni.
Ljóst má vera, aö viö þau rekstrarskilyrði sem
stofnunin býr viö er verkefnaval langt frá því aö
vera frjálst. í raun má segja að rannsóknaverkefni
komist ekki af staö nema þaö sé áhugi á því utan
stofnunarinnar einnig og aðilar séu tilbúnir til þess
að leggja aö mörkum nokkurt fé á móti stofnuninni.
Þannig er Ijóst aö rannsóknaverkefni viö stofnun-
þjónustu, ársmeðaitai ina eru öll hagnýt og eiga aö
skila aröi innan skamms tíma.
Þetta veldur ekki vanda á sviö-
um þar sem þarfirnar eru skýr-
ar og einstakir sterkir aöilar eru
leiöandi svo sem í vegagerð. Á
sviöi húsbygginga, aftur á móti
eru þarfirnar og hagsmunirnir
fjölþættari. Þannig eru húseig-
endur stærsti hagsmunahópur-
inn, en þeir eru margir og smá-
ir og geta ekki lagt fjármuni í
I Ptj lí nofckcaŒjuður
J Fjirwsitínj
I SineJdnr
* SértcJcJnr % áa stothJcasmOff
40