AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1997, Qupperneq 45

HUGVIT OG ATVINNUSTEFNA
Islenska þjóöin hefur einkum byggt afkomu
sína á sjávarútvegi. Afkoman hefur sveiflast
upp og niður eftir afkomu þessarar atvinnu-
greinar, en þó hefur nú allra síðustu ár örlað
á meiri stöðugleika í efnahagslífinu. Lítið
þjóðfélag með einhæft atvinnulíf er mjög við-
kvæmt fyrir efnahagssveiflum og því er sá stöðug-
leiki, sem náðst hefur, í stöðugri hættu. Spurning-
in er, hvort við viljum halda áfram að byggja á ein-
hæfum atvinnurekstri eða hvort við viljum að aðrar
atvinnugreinar skjóti föstum og öruggum rótum
samhliða sjávarútvegi. Atvinnustefna undanfar-
inna áratuga hefur einkum birst í því að styðja sjáv-
arútveg í gegnum súrt og sætt og koma upp alltof
öflugum landbúnaði til þess eins að þurfa að skera
hann niður aftur. Þó örlar nú á nokkrum skilningi,
og „nýjar“ atvinnugreinar eru vaxandi. þar sem
meðal annars byggt er á hugviti.
HUGVIT
Yfirskrift greinarinnar „Hugvit og atvinnustefna"
vísar til umfangsmikils málaflokks. Hugvit er víða
að finna hjá einstaklingum í þjóðfélaginu og á hin-
um ýmsu sviðum og er að sjálfsögðu ekkert einka-
mál tæknimanna. Ekki er ætlunin hér að fjalla um
allar hliðar hugvitsins og þá möguleika sem í því
felast, heldur að leggja út frá þeim möguleikum
sem felast í því að nýta hugvit og reynslu, sem er
til staðar hjá verkfræðistofum.
Félag ráðgjafarverkfræðinga, FRV, hefur innan
sinna vébanda flestar stærstu verkfræðistofur á
landinu. Þessi fyrirtæki hafa undirbúið og hannað
flest mannvirki, sem reist hafa verið hér á landi á
undanförnum árum og áratugum. í þessum fyrir-
tækjum er því saman kominn mikill auður, sem
auðvelt er að nýta til hagsbóta fyrir þjóðina. í FRV
eru rúmlega 100 einstaklingar og fyrirtækin eru
rúmlega 30 talsins. Samtals starfa tæplega 400
manns í þessum fyrirtækjum og hefur velta þeirra
verið milli 1,5 og 2,0 milljarðar króna á ári. Sjá nán-
ar í töflunni hér að neðan.
> AFKOMA FRV FYRIRTÆKJA 1991 - 1996
Verðlag 1996
Velta alls (Mkr.)
Fjöldi starfsmanna
Velta/starfsmann (þús. kr.)
Laun og launat. gj./starfsm.(þús. kr.)
Annar kostn./starfsm. (þús. kr.)
Hagnaður/starfsm. (þús. kr.)
Hagnaður, hlutfall af veltu (%)
1991 1992 1993 1994 1995 1996
1.740 1.581 1.558 1.582 1.621 1.905
405 405 480 370 375 377
4.297 3.905 4.099 4.220 4.239 5.052
3.074 2.927 3.179 3.092 3.211 3.607
1.023 871 850 1.216 951 1.132
185 108 71 107 77 213
4,31% 2,77% > 1,73% 2,54%. 1,82% 6,2(1
Taflan sýnir nokkurn samdrátt undanfarin ár, en þó
örlar á batamerkjum á árinu 1996. Leitast hefur
verið við að auka umsvifin, m.a. með því að flytja
út verkfræðiráðgjöf. Til þessa hefur árangur verið
heldur rýr, líklega helst vegna þess, hve fyrirtækin
eru vanmáttug fjárhagslega til að fást við þetta við-
fangsefni upp á eigin spýtur, en einnig vegna þess
að þekking á erlendum markaði og reynsla af slíku
starfi hefur ekki verið fyrir hendi.
Ef teknir eru með arkitektar og tæknimenn á al-
mennum markaði, sem stunda svipaða starfsemi
en standa utan FRV, má ætla að tvöfalda megi of-
angreindar veltutölur og segja að atvinnugreinin
samanstandi af samtals tæplega 1000 manns og
að veltan gæti verið tæplega 4 milljarðar króna á
ári. Auk þessa mætti einnig tiltaka tæknideildir hjá
hinu opinbera, sem að hluta stunda hönnun og
ráðgjöf í beinni samkeppni við almennan markað.
MENNTUN
Þjóðin á í dag fjölmenna stétt vel menntaðra
tæknimanna, jafnvel betur menntaða en flestar
aðrar þjóðir. Bæði eru HÍ og TÍ góðir skólar, en
ekki minna máli skiptir, að verkfræðingar og tækni-
fræðingar fara gjarnan í framhaldsnám til útlanda
að námi loknu. Þegar svo arkitektar bætast í hóp-
inn, sem allir eru menntaðir erlendis, er augljóst að
menntun okkar er mjög alhliða og alþjóðleg.
43
RUNÓLFUR MAACK, VÉLAVERKFRÆÐINGUR