AVS. Arkitektúr verktækni skipulag - 01.12.1997, Blaðsíða 81

Niðurstaðan er náttúrlega sú að arkitektar og lista-
menn ná ekki saman nema með gagnkvæmu um-
burðarlyndi, tilslökunum og málamiðlunum (sem
felur þó alls ekki í sér að þeir hugsi á sömu nótum).
Útkoman er ósamræmi og þó fyrst og fremst eitt-
hvað sem ekkert hefur með list að gera og að mínu
viti ekkert endilega gefið að samvinna þessara að-
ila skili betri árangri en hér var lýst, þó svo til séu
dæmi um slíkt. Enda má draga þá ályktun af
þessu öllu saman að listskreytingar í dag séu
tímaskekkja og hinir eiginlegu listamenn umhverf-
isins séu arktitektarnir sjálfir og skipulagsfræðing-
ar ýmisskonar. (2
Meginástæða þessa aðskilnaðar myndlistar og
arkitektúrs er náttúrlega sú að arkitektar hafa
stundað algjöra einangrunarstefnu frá listinni í
langan tíma og vilja með þeim hætti sem ég lýsti
hér að framan taka listina í sína þjónustu. Hug-
myndaflæði úr öðrum list-
greinum inn í arkitektúr virðist
mér vera mjög lítið, því væri
það meira má telja víst að
arkitektar sýndu myndlistinni
meiri skilning og virkjuðu þær
hugmyndir sem þar eru á
kreiki. Myndlist aftur á móti
hefur alla tíð verið nátengd helstu hugmyndakerf-
um sögunnar í húmanískum og vísindalegum efn-
um, ef ekki hreinlega uppspretta þeirra. Allar til-
raunir sem ég þekki til að koma skikk á samvinnu
arkitekta og listamanna hafa runnið út í sandinn,
enda reglubundið stjórnkerfi á þessu sviði nær
alltaf myndlistinni í óhag. Nýtt valdakerfi leysir ekki
hugmyndavandann og því búum við eftir sem áð-
ur við það skipulag að arkitektar geta að vild
ráðskast með það hvaða myndlist fer fyrir almenn-
ingssjónir um víða veröld. í þessu samhengi krist-
allast enn eitt atriðið sem er myndlistinni fjötur um
fót, en það er lýðræðislegt vald kerfisins gagnvart
listrænu frelsi myndlistarmanna. Byggingafram-
kvæmdir t.d. eru settar undir flókið kerfi lýðræðis-
legra stofnana og í því er ákveðið hvort og hvers-
konar myndlist fer í byggingar eða við þær og síð-
an af hverjum hún skuli unnin. Endanleg ákvörðun
er oftast í höndum arkitekta, þar sem um bygging-
arlistaverk þeirra er að ræða og listskreytingu á því
og því næsta eðlilegt að þeir ráði því hvort/hvern-
ig að þessum málum skuli staðið! (sbr. mynd 7).
í sem stystu máli má segja að t.d. opinberar bygg-
ingar og svæði séu listskreytt eins og hvert annað
heimili; listaverk með réttu litavali, samsvarandi
Mynd 5. Gólfiö sem viö göngum á (París,
Mynd 6. Kaupmannahöfn, Björn Norgaard. Listaverk undir
fótum manna. Ornament er enginn glæpur.
Mynd 7. Austurstræti. Dæmi um misheppnað skipulag og
fáfengilegt umhverfi merkingarlausra staða fyrir listaverk!
Hér á aö vera listaverk samkvæmt skipulagi, en hvar er
hvort um sig listin og skipulagið? Upplýstir undirvagnar
bílaflotans í göngugötu er e.t.v. heiti þessa verks?
79