Bændablaðið - 09.02.2023, Blaðsíða 1

20–21 40–41
Í fullu fjöri eftir
sextugt
3. tölublað 2023 ▯ Fimmtudagur 9. febrúar ▯ Blað nr. 627 ▯ 29 árg. ▯ Upplag 33.000 ▯ Vefur: bbl.is
Bændurnir Halldóra Andrésdóttir og Gauti Halldórsson í Engihlíð í Vopnafirði láta vel að þátttöku í verkefninu Loftslagsvænn landbúnaður. Með hinum
ýmsum aðgerðum hefur þeim tekist að binda töluvert meira kolefni en þau losa í sínum búrekstri. Mesti ábatinn er þó betri búrekstur sem skilar sér beint
í fjárhagsafkomuna. Sjá nánar bls. 32–33. Mynd / Guðrún Hulda Pállsdóttir
Innflutningur á úkraínsku kjúklingakjöti
– Formaður kjúklingabænda telur umhugsunarvert að látið sé í það skína að kjötið sé íslenskt
Hátt í 80 tonn af frosnu kjúklinga­
kjöti voru flutt hingað til lands frá
Úkraínu á síðasta ári og finnast nú
í verslunum, meðal annars pakkað
í umbúðir frá íslenskri kjötvinnslu.
Áhyggjur sem bændur viðruðu
vegna fyrirvaralausrar einhliða
tolla niðurfellingu á úkraínskum
vörum virðast því ekki hafa verið
úr lausu lofti gripnar.
Í júní sl. lagði fjármála- og
efnahagsráðherra fram frumvarp
til laga um breytingu á tollalögum
sem fólu í sér tímabundna einhliða
niðurfellingu tolla á vörur sem eru
upprunnar í Úkraínu. Meginmarkmið
frumvarpsins var að Ísland sýndi
stuðning sinn við Úkraínu í verki
með því að greiða fyrir viðskiptum
til að halda efnahag landsins
gangandi þrátt fyrir stríðsátök.
Í greinargerð með frumvarpinu
segir að lögin gætu leitt til
þess að fluttar yrðu til Íslands
landbúnaðarvörur frá Úkraínu í
meira mæli, sem gæti haft neikvæð
áhrif á verð og framboð íslenskra
landbúnaðarvara. Segir enn fremur:
„Ekki er talið líklegt að flutt verði
inn kjúklingakjöt eða egg þar sem
flutningsvegalengd er mikil.“
Tollaniðurfelling án fyrirvara
Í umsögn um frumvarpið lýstu
Bændasamtökin áhyggjum af því
hvaða áhrif innflutningurinn kynni
að hafa á bændur. Lögðu þau til
að tollaniðurfelling næði eingöngu
til þeirra landbúnaðarafurða sem
að jafnaði hafa verið fluttar inn
frá Úkraínu, að magn innfluttra
landbúnaðarafurða yrði skilgreint
þannig að umfang þess myndi
liggja ljóst fyrir og að kröfum
um heilbrigði matvæla yrði fylgt
í hvívetna.
Lögin voru hins vegar samþykkt
óbreytt og tóku þau gildi 15. júní sl.
Áður hafði Evrópusambandið
(ESB) afnumið tolla á úkraínskar
vörur. Útfærsla ESB inniheldur
fyrirvara, m.a. tekur niðurfellingin
ekki til allrar tollskrár ESB, Úkraínu
eru sett ákveðin skilyrði s.s. að
upprunareglur séu virtar. Þá er í
henni varúðarregla sem felur m.a. í
sér að ef innflutt tollfrjáls vara er til
þess fallin að valda framleiðendum í
ESB tjóni, þá er heimilt að afturkalla
niðurfellingu hvenær sem er.
Slíka fyrirvara er ekki að finna í
íslensku lögunum.
Mikill verðmunur
Samkvæmt tölum Hagstofunnar voru
77.128 kíló af frystu og úrbeinuðu
kjúklingakjöti flutt hingað til lands
frá Úkraínu í september, nóvember
og desember árið 2022. Er þetta að
öllum líkindum í fyrsta sinn sem
kjúklingur er fluttur hingað til lands
frá Úkraínu.
Meðalverð á kíló miðað við
uppgefið verð var 543 krónur.
Gera má ráð fyrir að vörurnar hafi
farið tollfrjálsar inn á markað skv.
fyrrnefndum lögum.
Á meðan var meðalverð á vörum
undir sama tollskrárnúmeri frá
öðrum löndum 668 krónur, en ofan
á þær vörur hefur lagst tollaálagning
og meðalinnflutningsverð var því um
1.221 krónur á kíló. Innflutningur
frá öðrum löndum nam rúmum
1.500 tonnum árið 2022.
Rétt að geta upprunalands
Guðmundur Svavarsson, for-
maður deildar kjúklingabænda
hjá Bændasamtökunum, segir
innflutninginn frá Úkraínu
vekja ugg.
„Við höfum áhyggjur af því að
þetta kjöt komi frá vinnslum sem
lúta ekki sömu heilbrigðiskröfum og
þekkjast hér og í Evrópusambandinu.
Við höfum áhyggjur af mikilli
sýklalyfjanotkun og enn fremur
hvernig staðið er að framleiðslunni
með tilliti til dýravelferðar og
sjúkdómsvaldandi örvera.“
Guðmundur segir að sér sé tjáð
að bak við innflutninginn standi m.a.
fyrirtæki í eigu stórrar afurðastöðvar
sem er í eigu bænda. Þá segir hann
afar umhugsunarvert að látið sé í það
skína að kjúklingurinn sé íslenskur.
„Ekki er gerð krafa um
upprunaland þegar búið er að þíða
kjötið, sprauta það með pækli
eða setja á það smá krydd og
endurpakka. Það væri hins vegar
virðing við neytendur ef inn-
flytjendur og þeir sem markaðssetja
kjötið myndu geta upprunalands á
erlendum vörum.“
Hann segir furðu sæta að ekki
hafi verið settir sömu fyrirvarar á
lagabreytingunni hér á landi líkt og
gert var í Evrópusambandinu.
„Öll viljum við styðja Úkraínu-
menn svo sem frekast er kostur, en
við höfum áhyggjur af því hvaða
áhrif þetta gæti haft á framtíð
íslenskrar alifuglaræktar. Þetta
snýst ekki bara um kjúklinginn. Það
kæmi mér ekki á óvart ef nautakjöt
og svínakjöt kæmu nú í kjölfarið í
stórum stíl og mögulega blóm og
grænmeti, svo hér er allur íslenskur
landbúnaður undir.“
/ghp
Skemmtiferða­ og leiðangursskip
sem koma hingað til lands versla
lítið af íslenskri matvöru. Stóru
skipin taka á móti matargámum
sem koma erlendis frá og eru
geymdir á frísvæði þar til þeir eru
teknir um borð.
Skipin skipta árlega hundruðum
og áætlað er að farþegar og áhafnir
þeirra telji yfir þjú hundruð þúsund
manns.
Viðmælendur Bændablaðsins
eru sammála um að markaðurinn
fyrir íslensk matvæli hjá skipunum
sé stór og áhugaverður en að
markaðsstarf honum tengdum hafi
skilað takmörkuðum árangri.
Þeir sem selja skipunum kost
segjast ekki vera í föstum viðskiptum
og sölur tengjast því ef skortur verður
á viðkomandi vörum um borð.
Þeir sem til þekkja telja að
leiðangursskipin, sem eru minni,
séu vænlegri markaður þar sem
þau leggi meiri áherslu á upplifun
tengda menningu landanna sem
þau heimsækja og þar á meðal
matarmenningu.
Markaðurinn fyrir kost skipanna
er árstíðabundinn og ólíklegt er að
íslensk framleiðsla eins og hún er
í dag geti sinnt honum nema að
takmörkuðu leyti. /VH
Sjá nánar bls. 31 og 31.
Áhugaverður
markaður
38–39
Lífrænn úrgangur
er vannýtt auðlind Heiðursverðlaunahryssur