Bændablaðið - 09.02.2023, Blaðsíða 10

10 Bændablaðið | Fimmtudagur 9. febrúar 2023
FRÉTTIR
| S t r ú k t ú r e h f | w w w . s t r u k t u r . i s | s t r u k t u r @ s t r u k t u r . i s |
| B æ j a r f l ö t 9 | 1 1 2 R e y k j a v í k | S í m i : 5 8 8 6 6 4 0 |
Límtré-Timbureiningar
Stálgrind
Yleiningar
PIR
Steinull
Fagráð í lífrænum landbúnaði
stendur fyrir málþingi um
jarðvegslíf, jarðgerð og verðmæta-
sköpun í lífrænni ræktun fimmtu-
daginn 2. mars nk. kl. 10–16.
Málþingið ber yfirskriftina
„Af jörðu ertu kominn“ og verður
haldið í Vigdísarhúsi á Sólheimum
í Grímsnesi. Efni málþingsins er
ætlað að varpa ljósi á notkun á
lífrænum áburði í landbúnaði hér
á landi, hvað sé notað, hvaða nýju
kerfi eru í farvatninu og hvernig
þau samræmast gildum og reglum
í lífrænni ræktun. Meðal fyrirlesara
eru bæði íslenskir og erlendir
sérfræðingar.
Meðal framsögumanna er
austurrískur ráðgjafi og frum-
kvöðull, Gerald Dunst, eigandi
moldarframleiðandans Sonnenerde,
en erindi hans ber heitið: Hvers virði
er heilbrigður jarðvegur? Jarðgerð
og vinnsla á lífrænum áburði –
verðmætasköpun í kolefnisbúskap.
Ingólfur Guðnason, brautarstjóri
garðyrkjuframleiðslu við Garðyrkju-
skólann á Reykjum /FSU, fer yfir
áburðarefni í lífrænum landbúnaði
á Íslandi. Valgeir Bjarnason,
fagsviðsstjóri áburðarmála hjá
Matvælastofnun fjallar um
meðhöndlun og nýtingu lífrænna
efna í áburð. Vincent Merida,
doktorsnemi við umhverfis-
og auðlindadeild HÍ, fer yfir
kostnaðargreiningu áburðar í
lífrænum og hefðbundnum
landbúnaði á Íslandi og Rúnar Már
Þórarinsson hjá Landeldi fjallar
um landbætandi fiskeldi. Þá ræðir
Cornelis Aart Meijles, ráðunautur
hjá RML, um gæðastaðla fyrir
áburðarefni og jarðvegsbæta úr
lífrænum efnum til lífrænnar
framleiðslu. Stefán Gíslason,
umhverfisstjórnunarfræðingur hjá
Environice, fjallar um veikleika og
styrkleika í aðfangakeðju lífræns
landbúnaðar.
Fundarstjóri málþingsins verður
Karvel Karvelsson, framkvæmda-
stjóri RML, og mun hann stjórna
umræðum að loknum erindum.
/ghp
Málþing:
Lífrænn áburður til umfjöllunar
Efni málþingsins er ætlað að varpa ljósi á notkun á lífrænum áburði í
landbúnaði hér á landi.
Í verkefninu Landbúnaður og
náttúruvernd, sem Ráðgjafar-
miðstöð landbúnaðarins (RML)
hafði umsjón með fyrir fáum
árum, var tilgangurinn meðal
annars að kanna möguleika á
samþættingu landbúnaðar og
náttúruverndar – og ein af niður-
stöðum þess verkefnis var að
bændur geti haft margvíslegan hag
af náttúruverndarstörfum.
Nú er framhaldsverkefni í far-
vatninu, því RML hefur hlotið
styrk frá NORA, Norræna
Atlantssamstarfinu, til að leiða
samstarfsverkefni sem felst í því að
hvetja bændur til þátttöku í náttúruvernd
og umhverfis- verkefnum. Það er
Sigurður Torfi Sigurðsson, ráðunautur
RML á rekstrar- og umhverfissviði,
sem er verkefnisstjóri nú líkt og
áður en heiti nýja verkefnisins er
Samstarf í landbúnaði – bændur
gæslumenn lands.
„LOGN verkefnið (Landbúnaður
og náttúruvernd) var tvíþætt, það
byrjaði með viðhorfskönnum meðal
bænda á Vesturlandi og Suður-
Þingeyjarsýslu og viðtölum við
bændur víða um land, en seinni
hlutinn var tilraunaverkefni þar sem
við afmörkuðum okkur við tiltekið
svæði á sunnanverðu Snæfellsnesi
og Mýrum. Þar fengum við
nokkra bændur til að horfa á sinn
búskap með þessum augum; hvaða
möguleikar væru til dæmis á því
að blanda náttúruvernd saman við
búreksturinn. Í þessu verkefni sem
fram undan er, ætlum við í fyrsta fasa
að greina stöðuna í öllum þessum
þremur löndum sem vinna saman í
verkefninu, Grænlandi, Færeyjar og
Íslandi,“ segir hann.
Ákvæði um þátttöku í
náttúruverndarlögum
Sigurður Torfi telur að bændur
geti í raun sinnt margs konar
náttúruverndarverkefnum sam- hliða
búrekstrinum. „Ég get nefnt landvernd
og landgræðslu – endurheimt vistkerfa
til dæmis eins og votlendis eða
birkiskóga. Það getur verið ýmislegt.
Sjálfbær landnotkun gæti líka fallið
í þennan flokk – og margs konar
loftslagsverkefni,“ segir hann.
Spurður um mögulega þátttöku
bænda í náttúruverndarverkefnum
Íslands og stjórnvalda í kjölfar þessa
norræna verkefnis, segir Sigurður
Torfi það vel hugsanlegt. „Það er
meira að segja gert ráð fyrir slíkri
þátttöku í náttúruverndarlögum, en
fram til þessa hefur það ekki tíðkast
hér á landi að ég best veit. Þar segir
í einu ákvæðinu að landeigendur
geti gert samning við ríkið og fengið
umbun fyrir að sinna tilteknum
verkefnum.
Bændur þekkja vel sín lönd
Sigurður segir að það væru
margir kostir við að þess konar
fyrirkomulag myndi breiðast út á
Íslandi því bændur þekki gjarnan
best sín lönd sem séu verðmæti sem
stjórnvöld geti hagnýtt.
Aðrir þátttakendur í verkefninu
eru Vatnajökulsþjóðgarður og tvær
ráðgjafarmiðstöðvar í Grænlandi og
Færeyjum, sambærilegar RML –
auk umhverfisstofnunar Færeyinga.
Styrkveitingin er að upphæð 500
þúsund danskra króna fyrir fyrsta
árið, en verkefnið er hugsað til
þriggja ára.
Að sögn Sigurðar yrði annar
fasi verkefnisins á næsta ári, ef
framhaldsstuðningur fæst, sem
fælist í því að skoða hvaða ónotuð
tækifæri liggja hjá þessum löndum.
Á þriðja ári yrði upplýsingum úr
verkefninu miðlað með þeim hætti
að þær geti nýst öðrum – eins og til
dæmis stjórnvöldum.
Sigurður gerir ráð fyrir að strax
í vor fari verkefnavinna af stað og
líklega verði valin tiltekin svæði í
námunda við Vatnajökulsþjóðgarð,
þar sem leitað verður eftir þátttöku
bænda. Að auki verður bændum
sem tóku þátt í tilraunaverkefni
LOGN gefinn kostur á þátttöku í
verkefninu. /smh
Norrænt samstarf:
Meiri þátttaka bænda
í náttúruvernd
Tilteknar aðgerðir
gegn þóknun
Ákvæði 59. greinar náttúruverndar­
laga er tengt verndun á vistkerfum,
vistgerðum og/eða tegundum.
Umhverfisstofnun er heimilt að
semja við einstaka landeigendur
eða rétthafa [lands eða sveitarfé­
lög] um að þeir taki þátt í umönn­
un friðaðs vistkerfis, vistgerðar
eða tegundar með því að annast
tilteknar aðgerðir gegn þóknun.
Slíka samninga er einnig heimilt
að gera við náttúru­ og umhverfis­
verndarsamtök. Samningar sam­
kvæmt þessari málsgrein eru háðir
staðfestingu ráðherra.
Sigurður Torfi Sigurðsson, ráðunautur RML á rekstrar- og umhverfissviði,
er verkefnisstjóri norræna verkefnisins.
Stjórn síðasta starfsárs f.v. Steinþór Logi, Þuríður Lilja, Þórunn Dís, Jónas
Davíð og Ísak Jökulsson en Sunna Þórarinsdóttir kom nú í stjórn í stað
Þórunnar. Mynd / Aðsend
Ofanflóðavarnirnar fyrir ofan
Flateyri voru reistar eftir
mannskæð snjóflóð fyrir rúmum
aldarfjórðungi.
Í janúar 2020 sýndi sig að úrbóta
væri þörf, þegar tvö flóð runnu
framhjá görðunum og olli annað tjóni
í höfninni og féll hitt á íbúðarhús.
Með endurbótum sem á að ráðast í í
sumar á snjóflóðavarnagarðurinn að
standast hamfarir sem má reikna með
á þúsund ára fresti.
Verkfræðistofan Verkís hefur
unnið að tillögum um endur-
bætur undir stjórn Kristínar
Mörthu Hákonardóttur snjóflóða-
verkfræðings. Í frétt á heimasíðu
Verkís kemur fram að lagt sé til að
„reistar verði þrjár keiluraðir ofan
núverandi leiðigarða til þess að
draga úr flóðhraða í bæði iðufaldi
og þéttum kjarna áður en flóð lendir
á leiðigarði og aðskilja iðufald og
þéttan kjarna í flóði.“ Enn fremur
er lagt til að þvergarðurinn milli
leiðigarðanna verði endurbyggður
hærri og brattari en áður, með örlítið
breyttri legu. Þar að auki er lagt til
að byggja nýjan leiðigarð sem beinir
flóðum frá höfninni.
Jafnframt leggur verkfræðistofan
til að reistir verði tveir kílómetrar
af snjósöfnunargrindum í hlíðum
Eyrarfjalls sem eiga að draga úr tíðni
flóða. Einnig er talin ástæða til að
styrkja glugga- og dyraop sem vísa
upp í fjall á þeim húsum sem eru á
áhættusvæðum. /ÁL
Samtök ungra bænda:
Hlúa verði að nýliðun
Aðalfundur Samtaka ungra bænda
(SUB) var haldinn 14. janúar
síðastliðinn.
Að þessu sinni fór hann fram á
Eiðum í Múlaþingi og mættu fulltrúar
frá öllum landshlutafélögum. Um
kvöldið var haldin árshátíð sem
skipulögð var af Félagi ungra bænda
á Austurlandi. Voru þetta kærkomnar
samkomur eftir takmarkanir
síðustu ára. Frá þessu er greint í
fréttatilkynningu SUB.
Ásamt hefðbundnum aðalfundar-
störfum fór fram málefnavinna um
málefni ungra bænda, en samtökin
segja að sjaldan hafi meiri ástæða
verið til að hlúa að nýliðun í
landbúnaði. Dæmi um umræður
voru áherslur ungra bænda í komandi
endurskoðun búvörusamninga. Þar
má helst nefna vilja ungra bænda
til að halda í framleiðslustýringu í
mjólkurframleiðslu og sauðfjárrækt
en á sama tíma þurfi að tryggja
betri aðgang nýliða að mörkuðum
greiðslumarks en nú er.
Viðraðar voru hugmyndir þess
efnis að nýliðar myndu njóta álags á
opinberar stuðningsgreiðslur á fyrstu
árum búskapar. Fundarmönnum þótti
ljóst að nýliðunarstuðningur sem nú
er dugi skammt til að framfylgja þeim
markmiðum sem honum er ætlað.
Því þyrfti að bæta þar við fjármagni
og leita nýrra leiða til að styðja við
kynslóðaskipti.
Einnig var rætt um kornrækt,
ágang fugla á ræktarland, uppskeru-
tryggingar, hlutdeildarlán í dreifbýli,
veggirðingar og lausagöngu búfjár,
afkomu mismunandi búgreina,
hringrás næringarefna o.fl.
Breytingar á stjórn
Þær breytingar urðu á stjórn
Samtaka ungra bænda að Þórunn
Dís Þórunnardóttir lét af störfum
eftir fjögur ár í stjórn og inn kom
Sunna Þórarinsdóttir. Fyrir í stjórn
voru Þuríður Lilja Valtýsdóttir, Ísak
Jökulsson, Jónas Davíð Jónasson og
Steinþór Logi Arnarsson formaður.
Varastjórn er áfram skipuð Guðmundi
Bjarnasyni, Helgu Rún Steinarsdóttur
og Helga Valdimar Sigurðssyni.
Næsti aðalfundur og árshátíð verður
haldin á Suðurlandi að ári. /ÁL
Flateyri:
Snjóflóðavarnir endurbættar