Þingtíðindi Alþýðusambands Íslands ... - 20.05.1996, Blaðsíða 21

Þrátt fyrir að við höfum náð ákveðnum árangri hefur stjórnvöldum tekist að
skera það mikið niður í velferðarkerfinu að verulegt skarð er nú fyrir skildi. Þar
stendur ríkisstjómin og meirihlutinn á Alþingi einn ábyrgur. Niðurskurður í vel-
ferðarkerfinu er auðvitað háalvarlegt mál fyrir okkur, því uppbygging velferðar-
kerfisins er lang mikilvægasta vöm lágtekjufólksins.
Samskipti okkar við stjómvöld hafa einnig verið stormasöm á þessu kjörtíma-
bili vegna deilna um mótun efnahagsstefnunnar. Eins og menn eflaust muna hófst
þetta kjörtímabil með alvarlegum árásum ríkisstjómarinnar á kjör launafólks, sér-
staklega lágtekjufólks, og hörðum átökum okkar við þáverandi ríkisstjórn í kjöl-
far þess. Eftir að síðasta þing ASI samþykkti einróma áskorun til aðildarfélaganna
um að segja gildandi kjarasamningum upp var samþykkt á formannafundi ASÍ að
fara í sameiginlegar viðræður við atvinnurekendur og stjómvöld til þess að
hnekkja þeirri efnahags- og atvinnustefnu sem þáverandi ríkisstjóm hafði mótað
með aðgerðum sínum. Ekki var þá deilt um það að þjóðin stæði frammi fyrir al-
varlegri efnahagskreppu og versnandi lífskjörum heldur hitt, með hvaða hætti
takast ætti á við þennan vanda. I samninganefnd verkalýðshreyfingarinnar var
samstaða um að leggja yrði allan þunga hreyfingarinnar á að verja kjör þeirra
tekjulægstu og jafnframt að auka ennfrekar áhersluna á úrlausn í atvinnumálum,
en atvinnuleysi hafði þá vaxið gífurlega misserin þar á undan og nálgaðist 10%
meðal félagsmanna verkalýðsfélaganna innan ASÍ. Forsenda þessa var hins veg-
ar að ríkisstjómin breytti í vemlegum mæli efnahagsstefnu sinni og samstaða
næðist um það verkefni að verja stöðu þeirra tekjulægstu og auka jafnframt stór-
lega framlög til verklegra framkvæmda.
Kjarasamningar
Eftir langt samningaþóf, þar sem tvisvar slitnaði upp úr, náðu aðilar samkomu-
lagi í maí 1993 á þessum grundvelli. E.t.v. má lýsa þessum kjarasamningum sem
ákveðnu vopnahléi þar sem stríðsaðilar slíðruðu sverðin um hríð til þess að
takast sameiginlega á við þann gríðarlega efnahagsvanda sem við blasti. Með
þessum samningum tókst okkur með ábyrgri afstöðu og skýrt mótaðri efnahags-
og tekjujöfnunarstefnu að snúa hagþróuninni við og verja stöðu þeirra tekju-
lægstu. Þessi ábyrga afstaða hreyfingarinnar hafði tilætluð áhrif. Á árinu 1994
fór hagvöxtur að glæðast og störfum að fjölga, eftir samfellda fækkun starfa frá
árinu 1988.
Árangur þessarra samninga skilaði sér síðan í samningunum 1995, sem fóru
fram í allt öðru og hagstæðara efnahagsumhverfi en gerst hafði síðan 1988. Full
samstaða var þá um það að landssamböndin innan ASI færu þá sjálf með samn-
ingamálin gagnvart atvinnurekendum. Hvað varðaði kröfur hreyfingarinnar á
stjórnvöld var ákveðið að taka sameiginlega á þeim á vettvangi ASÍ. Þrátt fyrir
að landssamböndin hafi hvert fyrir sig haldið á sínum málum náðist mjög breið
samstaða milli þeirra um að nýta svigrúmið til kjarabóta í ríkari mæli fyrir þá
okkar félagsmanna sem eru með lægri launin. Þannig voru lágmarkslaunin
19