Skinfaxi - 01.02.2019, Blaðsíða 24

24 SKINFAXI
Meginmarkmið Guðmundar Kristins Sæmundssonar,
höfundar bókarinnar Siðferði í íþróttum, er að
stuðla að því að rækta gott siðferði innan íþrótta-
heimsins og grisja um leið burt siðferðilegt illgresi
hvar og hvenær sem það kann að koma upp.
Nýlega kom út bókin Siðferði í íþróttum eftir Guðmund Kristin
Sæmundsson, doktor og fyrrverandi kennara við Háskóla
Íslands. Bókin fjallar um íþróttasiðferði á heimsvísu og á Íslandi,
í bókmenntum, listum og fjölmiðlum. Þá er í henni greint frá
meginniðurstöðum í nýlegri rannsókn Guðmundar sem ber
heitið Siðferði og gildi í íþróttum.
Guðmundur segist þó ekki hafa rannsakað siðferðið í íþrótt-
um sem slíkt heldur viðhorf fólks til þess, hvort því fyndist það
mikið eða lítið. „Einnig rannsakaði ég hvort einhver munur væri
á afstöðu fólks eftir hópum, svo sem aldri, kyni, búsetu, skóla-
göngu, atvinnustöðu og tengslum við íþróttir. Ég giska á að sið-
ferði hér á landi sé svipað og í þeim löndum sem við berum
okkur gjarnan saman við. Það sem fjallað er um í erlendum fjöl-
miðlum og bókum þekkjum við flest héðan í einhverjum mæli.
Samt hafa ekki komið upp jafnstór spillingarmál hér á landi og
víða erlendis.“
Konur eru siðavandaðri en karlar
Guðmundur segir niðurstöður rannsóknar sinnar sýna að fólk
sé almennt frekar sátt við það siðferði sem ríkir í íþróttaheimin-
um og um leið ekki mjög upptekið af þeim siðferðiskröfum sem
fram koma í stefnuyfirlýsingum íþróttahreyfingarinnar og í mál-
gögnum hennar.
„Ungt fólk, á aldrinum 18–40 ára, gerir þó aðeins minni
kröfur til siðferðis en elsti hópurinn, sem telur 67 ára og eldri.
Konur eru örlitlu siðavandari en karlar og leggja minni áherslu
á keppni og atvinnumennsku,“ segir hann.
Lítill munur var á viðhorfi þátttakenda eftir því hvaðan þeir
komu.
„Þannig var enginn munur á svörum eftir búsetu. Þátttakend-
ur með grunnskólamenntun voru ekki kröfuharðir með tilliti til
siðferðis en þeir sem hafa að baki framhaldsnám í háskóla eru
einna siðavandastir. Námsfólk var á ýmsum sviðum lausara við
siðferðiskröfur en meðaltalið en þeir sem eru utan vinnumark-
aðar (öryrkjar, ellilífeyrisþegar o.fl.) voru nokkru siðavandari.
Loks virðast tengsl við íþróttir hafa afskaplega lítil áhrif á svör
þátttakenda en þó helst í þá áttina að þeir sem hafa einhver
tengsl við íþróttir geri minni kröfur til siðferðis.“
Ungmennafélög halda í gildin
Spurður að því hvort munur sé á ungmennafélögum og öðrum
íþróttafélögum, þegar kemur að siðferði, segir Guðmundur að
minni ungmennafélög og íþróttafélög fatlaðra með lítil auraráð
hafi haldið betur í gömlu gildin og séu ábyrgari samfélagsstofn-
anir hvert á sínum stað.
„Farið var að stofna ungmennafélögin árið 1906. Þau voru
mikil þjóðræknis-, siðbótar- og mannræktarfélög og störfuðu
ekki eingöngu á sviði íþrótta. Fegurð íþróttanna, heiðarleiki og
drengskapur í fornum anda voru höfuðdyggðirnar. ÍSÍ var
stofnað árið 1912, byggt á svipuðum gildum og ungmenna-
félögin, en félög þess störfuðu einkum á höfuðborgarsvæðinu.
Í dag eru íþróttir að verulegu leyti markaðsvæddar. Íþróttamenn
stunda íþrótt sína sem vel borgaða atvinnu og félögin eru rekin
sem fyrirtæki. Þetta á jafnt við stærstu ungmennafélögin sem
önnur félög.“
SIÐFERÐILEGT
ILLGRESI
GRISJAÐ
BURT
Guðmundur Kristinn Sæmundsson.