Verzlunartíðindi - 01.12.1979, Side 13

Dagvöruverzlun
í Reykjavík
TAFLA 4.4.1. Kostnaðarskipting í dagvöruverzlunum í Reykjavík
EINST 1 9 7 HLFL 1 ALLS 1 EINST 9 7 2 HLFL. ALLS EINST. 9 7 3 HLFL. ALLS 1 EINST. 9 7 4 HLFL. ALLS 1 EINST. 9 7 5 HLFL. ALLS 1 EINST. 9 7 6 HLFL. ALLS
1. Umbúðir 3.3 2.6 2.9 3.3 2.5 2.8 3.2 2.6 2.8 3.7 2.5 3.0 3.7 2.8 3.1 4.4 2.5 3.2
2. Bifreiðakostn. 4.5 5.1 4.9 5.0 5.5 5.3 4.7 5.1 4.9 4.9 4.4 4.6 4.5 3.3 3.7 4.3 4.6 4.5
3. Viðhald 3.7 5.4 4.7 2.5 4.8 4.0 2.2 5.2 4.0 1.8 3.4 2.8 2.3 4.4 3.7 3.1 3.2 3.2
4. Auglýsingar 2.5 1.5 1.9 3.3 2.2 2.6 1.5 1.5 1.5 3.5 1.4 2.2 1.9 1.0 1.3 2.7 1.4 1.9
5. Ljós,hiti,ræsting 5.4 3.8 4.4 3.8 3.3 3.5 4.4 3.3 3.7 4.5 3.3 3.8 5.3 5.4 5.4 4.8 3.7 4.1
6. Póstur,sími,ritf. 2.2 1.3 1.6 2.0 1.3 1.5 1.7 1.0 1.3 2.0 1.0 1.4 1.7 1.6 1.3 2.1 1.3 1.6
7. Aðstöðugjald 3.6 1.6 2.4 3.5 1.9 2.5 4.3 2.3 3.1 3.3 2.3 2.7 3.9 2.8 3.2 4.0 2.0 2.7
8. Önnur aðföng 4.8 5.7 5.4 5.0 4.6 4.7 3.6 6.3 5.3 5.6 7.4 6.7 4.1 8.9 7.2 4.4 5.3 5.0
9. Laun 50.2 59.8 56.2 50.8 62.5 58.4 54.7 62.2 59.3 49.9 62.3 57.5 49.2 56.2 53.9 48.0 59.9 55.6
10. Leigur 5.8 2.1 3.5 5.0 2.3 3.3 3.7 2.6 3.1 4.8 2.2 3.2 6.4 3.3 4.3 6.4 4.5 5.2
11. Vextir 4.7 3.2 3.7 3.9 2.8 3.2 5.5 3.0 4.0 7.4 4.9 5.9 9.2 4.6 6.1 8.4 6.3 7.1
12. Afskriftir 4.7 6.4 5.8 6.3 5.3 5.6 5.3 4.0 4.5 4.4 3.9 4.1 4.5 4.4 4.4 4.1 3.4 3.7
13 Tekju og eignask. 4.6 1.5 2.6 5.6 1.0 2.6 5.2 0.9 2.5 4.2 1.0 2.1 3.3 1.3 2.4 3.4 1.9 2.2
100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
vegna launþeganna. Þau helztu
eru launaskattur og lífeyrissjóður,
auk ýmissa smá gjalda, og að auki
kemur svo aðstöðugjald ofan á
launin.
Þar sem launaliðurinn er eins
mikill þáttur og raun ber vitni
um, þarfnast hann meiri aðgæzlu
en ella. Nú er það staðreynd, að
laun verzlunarfólks eru með því
lélegasta, sem þekkist hér á landi,
og afgreiðslufólk er svo verst
launað af verzlunarfólkinu,
þannig að ekki er það nú gæfu-
legt. Um þetta atriði, það er
launin, vísast að öðru leyti til
kaflans um starfsfólkið.
Á þeim tíma, sem sýndur er í
töflunni hafa laun ekki breytzt
verulega, þó svo að krónutalan
hafi margfaldazt. Laun í verzl-
unum einstaklinga eru minni en
hjá félögunum, og er helzt að
leita tvenns konar skýringa við
því. í fyrsta lagi reikna eigendur
sér gjarnan lág laun, en hagnað-
urinn sem afgangsstærð stækkar
þá, og í öðru lagi vinna þessir
eigendur gjarnan mjög mikið
sjálfir og spara þannig aðkeyptan
vinnukraft.
4.4.10. Leigur
Verzlunarhúsnæði udnir dag-
vöruverzlun, sem leigt hefur verið
út, var löngum leigt á 2.25% af
veltu. Eitthvað hefur þessi tala
líklega breytzt að undanförnu
vegna aukinna álaga á atvinnu-
húsnæði af hálfu hins opinbera,
enda benda tölurnar frá 1975 og
1976 til þess að svo sé. Verzlunum
reknum í eigin húsnæði verður að
reikna eigin leigu til þess að sam-
anburður sé mögulegur.
4.4.11. Vextir
Vaxtaliðurinn hefur tekið einna
mestum breytingum. Þar kemur
tvennt til. í fyrsta lagi hafa vextir
hækkað, þó svo að vextir séu
vegna verðbólgunnar negativir.
Þessar hækkanir hafa komið
nokkuð illa niður á verzluninni,
sem ekki á aðgang að sjóðum með
ódýrara fjármagni en almennt
gerist, eins og til dæmis sjávarút-
vegur og landbúnaður. Hitt at-
riðið, sem hækkað hefur vextina,
skiptir líklega ekki minna máli,
en það er vaxtastefna heildsal-
anna. Fram til ársins 1974 fengu
smásöluverzlanirnar í langflest-
um tilfellum vörur hjá heildsöl-
unum gegn 45 — 60 daga vaxta-
lausum víxlum. Frá 1974 hafa svo
heildsalarnir krafizt af smásölun-
um vaxta sem hleypt hefur þess-
um lið upp. Nánar er fjallað um
þetta í kaflanum um tengsl
heildsala og smásala.
Á árunum 1966—1973 breyttust
vextir hér á landi ekkert. Til að
sýna þá breytingu, sem orðið
hefur á vöxtum frá árinu 1973 til
þessa dags, eru tekin yfirlit yfir
þær þrjár tegundir lána sem ætla
má, að verzlunin noti mest.
Eins og sjá má, hafa vextir mjög
hækkað, en eins og áður sagði, eru
þeir lægri en sú verðbólga, sem
hér hefur geisað. Sem dæmi má
nefna, að árið 1974 voru raun-
vextir útlána -17.7%, en þetta er á
þeim tíma, sem vextir eru hækk-
aðir verulega.
VERZLUNARTÍÐINDI
141