Bókasafnið - 01.01.2003, Side 74

Skólasöfn fyrir alla í námi og kennslu
Stefnuyflrlýsing UNESCO/IFLA
um skólasöfn
Skólasöfn miðla upplýsingum og hugmyndum sem
eru undirstaða þess að ná góðum árangri í nú-
tíma þjóðfélagi sem í auknum mæli byggist á upp-
lýsingum og þekkingu. Á sfeólasö/num tileinka
nemendur sér námsleikni sem þeir búa að œuilangt og
auðga ímyndunarafl sitt sem auðveldar þeim að lifa sem
ábyrgir borgarar.
Hlutverk skólasafna
Skólasöfn bjóða upp á þjónustu við nám, bækur og
heimildir sem gera öllum í skólasamfélaginu kleift að
temja sér gagnrýna hugsun og vera virkir notendur
upplýsinga á hvaða formi og á hvaða miðli sem er,
ennfremur mynda skólasöfn tengsl við bókasafns- og
upplýsingasamfélagið í heild sinni, í samræmi við
grundvallaratriði í Yfirlýsingu Menningarmálastofnunar
Sameinuðu þjóðanna (UNESCO) um almenningsbókasöfn.
Starfsfólk bókasafna stuðlar að notkun bóka og
annars upplýsingaefnis, frá skáldritum til fræðibóka,
frá prentuðum gögnum til stafræns efnis, bæði á
eigin safni og á öðrum söfnum. Safnkostur skóla-
safna er mikilvæg viðbót við kennslubækur, kennslu-
efni og kennsluaðferðir.
Það hefur verið sýnt fram á að þegar bókasafns- og
upplýsingafræðingar og kennarar vinna saman, ná
nemendur betri tökum á læsi, lestri, námi, verkefn-
um sem og upplýsinga- og samskiptatækni.
Allir í skólasamfélaginu verða að hafa jafnan að-
gang að þjónustu skólasafna, án tillits til aldurs, kyn-
þáttar, kynferðis, trúar, þjóðernis, tungumáls, starfs
eða þjóðfélagsstöðu. Sértæk þjónusta og safngögn
verða aö vera fyrir hendi fyrir þá sem eru ófærir um
að notfæra sér venjubundna þjónustu og hefðbundin
gögn safna.
Aðgengi að þjónustu og safngögnum ætti að
byggjast á Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna
og ætti ekki að vera undirorpið neins konar hug-
myndafræðilegri, stjórnmálalegri eða trúarlegri rit-
skoðun eða viðskiptaþvingunum.
Fjármögnun, lagasetning og samvinna
Skólasöfn eru frumskilyrði fyrir sérhverja langtíma
stefnumörkun um læsi, menntun, aðgengi að upplýs-
ingum sem og efnahagslega, félagslega og menning-
arlega þróun. Þar sem skólasöfn eru í verkahring
sveitarfélaga, svæðisstjórna og ríkis verður að finna
þeim stað í sértækum lögum og reglugerðum. Þau
verða að hafa nægilegt og stöðugt fjármagn fyrir
þjálfað starfsfólk, safnkost, tækni og aðstöðu. Að-
gangur að skólasöfum á að vera ókeypis.
Skólasöfn ættu að vera hluti afbókasafns- ogupp-
lýsingakerfi sveitarfélags, svæðis og þjóðar.
Þar sem skólasöfn deila aðstöðu og/eða safnefni
með öðrum safnategundum, svo sem almennings-
bókasafni, verður að viðurkenna og taka tillit til sér-
tækra markmiða skólasafnsins.
Markmið skólasafna
Skólasöfn eru óaðskiljanlegur hluti menntunarferl-
isins.
Eftirfarandi atriði eru grundvallaratriði í þróun
læsis, upplýsingalæsis, kennslu, náms og menningar
og eru kjarninn í þjónustu skólasafna:
• Að styðja við og bæta fræðslumarkmið eins og
þau eru sett fram í stefnumörkun og námskrá
skólans.
• Að þroska og halda við hjá börnum og ungling-
um ánægju af lestri og námi og notkun annarra
bókasafna út í gegnum lífið.
• Að bjóða upp á tækifæri og reynslu við að skapa
og nota upplýsingar til aukinnar þekkingar, til
skilnings, hugmyndasköpunar og ánægju.
• Að styðja alla nemendur til námsleikni og við að
þjálfa með sér færni við að meta og nota upplýs-
ingar, án tillits til forms, stærðar og gerðar eða
miðils, að meðtöldum skilningi á samskiptaleið-
um innan samfélagsins.
• Að veita aðgang að heimildum í sveitarfélaginu,
landinu og í alþjóðasamfélaginu, ennfremur
tækifæri til að kynnast margvíslegum hugmyn-
dum, reynslu og skoðunum.
• Að skipuleggja starfsemi sem stuðlar að menn-
ingarlegri og félagslegri meðvitund og skilningi.
• Að vinna með nemendum, kennurum, stjórn-
endum og foreldrum að því að ná fram mark-
miðum skólans.
• Að kunngera þá heildarhugmynd að vitsmuna-
legt frelsi og óheftur aðgangur að upplýsingum
séu frumskilyrði fyrir virkum og ábyrgum ríkis-
borgararétti og þátttöku í lýðræðisríki.
72
BÓKASAFNIÐ 27. ÁRG. 2003