Bókasafnið - 01.01.2004, Blaðsíða 20

Bókasafnið - 01.01.2004, Blaðsíða 20
ákveðnum atburðum. Kanada, Tasmanía og Nýja Sjáland eru einnig að kanna möguleika á vefsöfnun. Sumarið 1997 hófu norrænu þjóðbókasöfnin óformlegt samstarf um að safna vefsíðum hvers lands og vista til frambúðar. sSeinni hluta árs 1998 varð verkefnið að formlegu samstarfi og árið 2000 var ákveðið að auk þess að skiptast á tækniþekkingu og aðferðum við söfnunina myndu þjóðbókasöfnin sameinast um að þróa forrit og aðferðir til að veita aðgang að vefsíðunum og gera notendum þannig kleift að vinna með vefsafnið á svipaðan hátt og hinn raunverulega Vef. Sumarið 2000 sóttu þjóðbókasöfnin sameiginlega um styrk til Nordunet2 [7] (nefnd Norðurlandráðs sem veitti styrki til upplýsinga- tækniverkefna á fjórum sviðum, þ.m.t. stafrænna bókasafna) til þess að þróa sameiginlegt aðgangs- forrit fyrir vefsíður hvers lands. Nordunet2 veitti verkefninu 14 milljóna króna styrk en þjóðbóka- söfnin sjálf lögðu fram 6 milljónir króna. Verkefnið var nefnt Nordic Web Archive (NWA) [8] en markmið þess var að veita aðgang að vefsafni með því að safna texta sem finnst í þeim vefskjölum sem safnað er, gera efnisyfirlit yfir textann og búa til vefviðmót sem gerir það kleift að leita í efnisyfirlitinu, skoða hvaða vefsíðu sem er og ferðast um vefsafnið í tíma og rúmi. Þessum áfanga lauk síðsumars 2002. Þar sem hug- búnaðurinn þótti ekki nógu góðurogýmis önnur vanda- mál óleyst, var þá um haustið skilgreint framhalds- verkefnið NWAII og fékkst til þess styrkur frá NORDINFO [9]. Verkið hófst í byijun árs 2003 og því mun ljúka í apríl 2004. í árslok 2003 var NWAII hugbúnaður- inn gerður aðgengilegur öllum sem „opinn hugbúnaður" (Open Source) og lofar hann góðu þótt full reynsla sé ekki komin á hann. Öll þjóðbókasöfn Norðurlanda, þ.m.t. Landsbókasafn hafa lagt til starfsmenn við verkið. Þótt Norðurlöndin hafi unnið saman að þróun verkefnisins er ekki gert ráð fyrir að svo verði um rekstur þess heldur mun hvert land sjá um sitt vef- safn. Aðstæður eru ólíkar og uppbygging stafrænna bókasafna og vefsafna einstakra landa ólík. Árið 2003 tók Landsbókasafn þátt í alþjóðlegu samstarfi um framtíðarvarðveislu Vefsins og árangur af því er m.a. sá að í júlí 2003 stofnuðu 11 þjóð- bókasöfn og Internet Archive samtökin International Internet Preservation Consortium (IIPC) [10].Markmið samtakanna er að skilgreina hvað þarf til að varð- veita vefsíður einstakra landa (og þegar fram í sækir allar vefsíður) svo vitrænt og menningarlegt innihald Vefsins fari ekki forgörðum. Þetta samstarf leiddi til þess að haustið 2003 hófu norrænu þjóðbókasöfnin samvinnu við Internet Archive um gerð nýs fullkomins vefsöfnunarforits. Unnið er að því í San Francisco og fóru tveir starfs- menn Norðurlandanna þangað í sex mánuði og var annar þeirra frá Landsbókasafni. Gert er ráð fyrir að fyrsta áfanga verksins ljúki í lok apríl 2004. Söfnun vefsíðna, framtíðarvarðveisla þeirra og aðgangur að vefsafni er stórt og mjög flókið verkefni og verður stöðugt að vinna að því að þróa hugbúnað- inn svo hann haldi í við þróun Netsins og Veraldar- vefsins. Þegar Landsbókasafn hefur lokið uppsetn- ingu og aðlögun NWAII hugbúnaðar og nýs söfnunar- forrits ásamt nauðsynlegri forritun til að samræma þau gögn sem þegar eru til við nýja tækni, verður til mikilvægt safn íslenskra vefsíðna og vefskjala sem, ásamt því efni sem safnast á næstu árum, myndar ómetanlegt safn íslenskra vefverka sem mun nýtast öllum landsmönnum og fræðimönnum sem hafa áhuga á íslenskri menningu og þróun Vefsins og Netsins. Söfnun vefsíðna Sú venja hefur verið um skylduskil hefbundinna útgefinna verka, þ.e. verk sem eru á „föstu formi“, að útgefanda ber skylda til að afhenda varðveislusafni ákveðinn fjölda eintaka. Þannig myndast grunnur að safni sem er síðan aukið með keyptum aðföngum. Það mætti auðvitað hugsa sér að hafa sama hátt um verk útgefin á rafrænu formi á almennu tölvuneti og hefur það verið reynt, t.d. í Danmörku. Það gaf ekki góða raun því erfitt er að henda reiður á hinum fjöl- mörgu verkum sem útgefin eru og eins eru útgef- endur fjölmargir og erfitt að halda utan um þá alla. í Ástralíu hefur verið farin sú leið að þjóðbókasafnið hefur skilgreint og valið þá vefi sem það telur áhuga- vert að safna. Valið byggir á huglægum forsendum um hvaða efni er mikilvægt og einnig er reynt að sýna nokkurt yfirlit yfir hvað finnst á ástralska Vefnum. Náið samband er haft við útgefendur verkanna og eru vefirnir skráðir bókfræðilega. Það er almennt viðurkennt að eina raunhæfa leiðin til að safna miklu vefefni, t.d. öllum íslenskum vefsíðum, er að nota söfnunarforrit, þ.e. forrit sem fylgir vefslóðum og afritar allt efni sem það nær til á hvaða formi sem er. Tæknilega séð er þetta mjög flókið því margs þarf að gæta og erfitt að sjá fyrir öll þau tilvik sem upp geta komið. Forritið þarf að ráða við sem flest form netverka, en þau eru yfir 400, þótt þau algengustu, svo sem HTMLJPEG, GIF, PDF og ýmis textaform nái til yfir 90% verkanna. Vefurinn verður einnig sífellt flóknari með tilkomu gagnvirkni og forritabúta af ýmsu tagi, og einnig er það síður en svo að allar vefsíður séu gerðar samkvæmt þeim stöðlum sem eiga að gilda um vefforrit. Það er því flókið verk að gera gott forrit til söfnunar á vefsíðum og ekki um mörg að velja. í fyrrgreindri könnun kom í ljós að aðeins 4-5 þeirra eru aðgengileg og ekkert þeirra í raun nógu gott. Landsbókasafn notar forrit sem nefnist NEDLIB [11] og er það einna útbreiddast og notað í nokkrum löndum. 18 BÓKASAFNIÐ 28. ÁRG. 2004
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Bókasafnið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Bókasafnið
https://timarit.is/publication/245

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.