Læknaneminn - 01.11.1965, Blaðsíða 19

LÆKNANEMINN
19
2. Angioma cerebri, sem blæða
tekur frá.
3. Intracerebral blœðing, sem
breiðist út í cavum subarachnoi-
dale, ýmist beint eða gegnum
ventricular-kerfið.
4- Blœðisjúkdómar. Sjaldgæft.
Einkenni. Venjulega verður
blæðing frá intracranial aneur-
ysma mjög skyndilega án undan-
farandi einkenna. I einstaka tilfell-
um getur það þó valdið staðbundn-
um (focal) einkennum (sjóntrufl-
unum, ptosis, diplopia, verkjum
eða skyntruflunum í andliti),
ásamt höfuðverk, afmörkuðum eða
útbreiddum, áður en það springur.
Angioma cerebri gefur hins vegar
oftar einkenni, áður en blæðing
verður úr því.
Subarachnoidal blæðing getur
valdið coma strax og dauða á ör-
fáum klst. Hins vegar getur hún
verið svo lítil, að höfuðverkur sé
eina einkennið. Milli þessara ex-
trem tilfella eru til öll stig, en í
meðaltilfelli má segja ganginn
þennan: Sjúklingur fær skyndi-
lega höfuðverk, oft uppköst, og
verður svo smám saman hálf- eða
almeðvitundarlaus. Hann liggur í
krepptri stellingu og er meira eða
minna ruglaður og viðskotaillur,
þegar við honum er hreyft. Við
skoðun finnst hnakkastirðleiki,
Kernig jákvæður, minnkaðir eða
horfnir sina- og kviðreflexar og
Babinski jákvæður. Væg hita-
hækkun, svo og eggjahvíta og syk-
ur í þvagi, eru algeng. Stundum
sjást papillu-oedema og retina-
blæðingar öðrum eða báðum meg-
in. Staðbundin neurologisk ein-
kenni vegna þrýstings á heilataug-
ar (oftast 3., 4., 5., eða 6. heila-
taug) eða útbreiðslu blæðingarinn-
ar inn í heilavefinn sjást oft.
Grreining. Hún byggist á:
1. Kliniskri skoðun.
2. Mænustungu. Einkennandi er
blóð í mænuvökvanum, hækkaður
þrýstingur, aukin eggjahvíta og
aukið frumuinnihald vökvans.
3. Cartotis angiography til að
greina milli aneurysma (sést ekki
alltaf) og angioma (sést nær
alltaf) eða annarra sjaldgæfari
orsaka.
Horfur. Fyrsta blæðingin getur
verið banvæn, en annars getur
sjúklingur fengið blæðingu aftur
og aftur. Um þriðjungur sjúklinga
deyr við fyrstu blæðingu, ef þeir
hljóta ekki viðeigandi handlæknis-
aðgerð. Um helmingur þeirra, sem
fengið hafa blæðingu, fá seinna
nýja blæðingu og deyja þá um
tveir þriðju hlutar þeirra. Mest er
hættan á nýrri blæðingu 2—4 vik-
um eftir fyrstu blæðingu.
Meðferð. Ef sjúklingur er með-
vitundarlaus, fær hann venjulega
meðferð á því ástandi, annars
symptomatiska meðferð á höfuð-
verknum með verkjastillandi lyfi-
um eða mænustungu. Kirurgisk
aðgerð er framkvæmd, þegar
ástand sjúklings leyfir. Ef aðfrerð
er ekki talin ráðleg, skal siúkling-
ur látinn liggja u.þ.b. 6 vikur og
síðan hafin fótaferð og æfingar
smám saman.
Heimildir:
Clinical Neurology, Russell Brain.
Textbook of Medicine, Cecil & Loeb.
The Principles and Practice of
Medicine, Stanley Davidson.
Lehrbuch der inneren Medizin, H.
Dennig.

Maður nokkur, sem var að taka
manntal, spurði gamla piparmey:
,,Hvað eruð þér gamlar?“
„Tuttugu og fimm hef ég sumr-
in séð.“
,,Rétt er nú það, en hvað hafið
þér svo lengi verið blindar?“