Læknaneminn


Læknaneminn - 01.11.1965, Blaðsíða 6

Læknaneminn - 01.11.1965, Blaðsíða 6
6 LÆKNANEMINN runalega var sú kenning eða til- gáta, að epilepsia og schizophrenia væru einhvers konar andstæður, og átti svo að leitast við að útrýma hinu meira böli með hinu minna (von Medxma ’35). Sömuleiðis má með sama fyrirvara nefna notkun Insulins við schizophreni. Uppruna- lega var það notað sem róandi og lystaukandi lyf, bæði í lækninga- tilraunum við delerium tremens (H. Steck ’32) og við aðrar psyc- hoses acutae (H. Steck ’33). Rák- ust menn í sambandi við lækninga- tilraunir við schizophreni á nýti- legar verkanir að talið var af hypoglycemi (coma og/eða con- vulsiones) fyrir tilviljun eða klaufaskap, ófullkomna tækni (Sakel ’33). Var á sínum tíma tal- ið, að Insulincoma-meðferðin væri sérvirk (specifik) við schizophreni, en ekki aðeins til þess að ráðast á einkenni hennar. Mjög eru menn farnir að dofna í þeirri trú, þó að það fagnaðarerindi þætti mikið í fyrstu. Nýtt blað var hins vegar brotið í sögu lyfjameðferðar í geðsjúk- dómafræði árið 1952, þegar skýrt var á læknaþingi í Luxembourg frá verkunum af nýju lyfi, sem reynt var í Frakklandi (Delay & Deniker): Largactil. Um svipað leyti var sögð áþekk saga af efni unnu úr Rauwolfia serpentina. Voru það svissneskir vísindamenn, sem hreinunnu Serpasil úr rótinni og sýndu fram á verkan þess á psykotisk einkenni. Því líkast var, að við þetta hvort tveggja risi ný alda áhuga og vonar um, að finna mætti nýjar leiðir, mildari og síð- ur hættulegar, til lækninga í þess- um efnum. Hefur síðan hvert lyfið á fætur öðru verið lagt fram. Kom- ið hefur hins vegar í ljós, að eðli langflestra þessara lyfja hefur reynzt svipað, svo að skipta má þeim í fáeina flokka, sem eru meira og minna frábrugðnir sín á milli að verkan og innri gerð efnanna. Skulu nú nefndir þeir helztu, aðal- einkenni þeirra, kostir og lestir. Skulu þá fyrst nefnd fentiazin. Fyrsta lyfið í þessum flokki er Largactil, sem hefur haldið velli fram á þennan dag. Þrátt fyrir all- an þann fjölda meira og minna skyldra lyfja, hefur ekkert komið fram, sem örugglega bæri af Larg- actili, þegar bornar eru saman lækningaverkanir annars vegar og aukaverkanir og eituráhrif hins vegar. Efnafræðilegur munur þess- ara lyfja er mismunandi hliðar- keðjur við fentiazin-kjarnann í sætunum, sem táknuð eru með R-1 og R-2. í fyrra sætinu hefur hingað til aðallega verið notað: 1) alifatisk hliðarkeðja, 2) keðja með piperidin-hring, 3) keðja með piperazin-hring. I R-2 hafa hins vegar verið tengd ýmis ein- faldari sambönd eða einstök atóm, ýmist metoxy-, acetyl- eða thio- metyl-hópar, klóratóm, trifluo- metyl- eða dimetylsulfamoyl-hópar (taUð upp í röð vaxandi styrkleika, en aukaverkanir látnar liggja á milli hluta). Að telja upp hvað eina af þess- um efnum og gera grein fyrir þeim hefði litla þýðingu í yfirliti eins og þessu, en leitazt skal við að nefna þau helztu, sem náð hafa verulegri fótfestu og viðurkenn- ingu og gera þá grein fyrir þeim. Af þeim efnum, sem hafa alifat-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76

x

Læknaneminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.