Læknaneminn - 01.12.1978, Blaðsíða 18

TABLE 11
Amblyopia ex anopsia among 642 patients
(273 males, 369 jemales) 5-39 years old in Borgar-
nes district 1978.
Anisometropia
amblyopia amplyopia
with without
Patients % of % of strabismus strabismus
No. patients population No. cases No. cases
Males 25 9,2 2,3 9 16
Females 22 5,7 2,3 6 15
Total 47 7,3 2,3 15 31
Milne og Williamsson í Edinborg7 fundu drer
meðal 22% íbúa 62-79 ára. Notuð voru sömu skil-
merki og í þessari könnun og Framingham-könnun-
inni. Mc William í East Kilbride8 fann 14% með
drer 65-74 ára og 10% meðal 75 ára og eldri. Alls
voru skoðaðir 4300 einstaklingar.
Algengi ellirýrnunar í miðgróf sjónu (degenera-
tio macularis senilis) er svipað í þessari könnun og
Framingham-könnuninni, bæði aukning með aldri
og heildaralgengið tæplega 9% í framanskráðum
aldurshópum. Erfitt er að bera sig saman við höf-
unda því þeir segja ekki við hvaða sjón þeir miða
við greiningu.
Kornzweig og félagar fundu þennan kvilla meðal
9% vistmanna á elliheimili í New York yngri en 80
ára og 16% meðal þeirra, sem komnir voru yfir
þann alduiv’
Athyglisvert er að ekki fundust neinar sykursýkis-
breytingar í augnbotnum meðal íbúa í þessari könn-
un. Ekki var vitað nema um 7 sykursýkissjúklinga
af þeim, sem skoðaðir voru. I 10. töflu sést algengi
sykursýkisbreytinga í augnbotnum í Framingham-
könnuninni. Heildaralgengið var um 3,1% af íbú-
um 52-85 ára.
Blinda af völdum sykursýki er orðið þjóðfélags-
vandamál í velferðarríkjum Vesturlanda vegna sí-
aukinnar tíðni. I Englandi og víðar eru sykursýkis-
skemmdir í augnbotnum algengasta orsök blindu
meðal íbúa 65 ára og eldri og er nú um 14% af öll-
um nýskráðum blindum.10
í nágrannalöndunum er þessi tegund blindu kom-
in jafn ofarlega á lista og blinda af völdum gláku,
drers og ellirýrnunar í augnbotnum.11
Mjög lítið er vitað um algengi sykursýkisbreyt-
inga í augnbotnum meðal íbúa í hinum ýmsu lönd-
um og er mest um áætlað algengi að ræða. Kahn og
Bradley áætla algengi: 1,9%, 2,8% og 3,0% meðal
íbúa 55-64 ára, 65-74 ára og 75 ára og eldri.12
Sennilega munu ekki margir áratugir líða uns Is-
lendingar hafa svipaða sögu að segja, ef marka má
af þeirri aukningu sjúklinga, sem leitað hafa til höf-
undar með sykursýkisbreytingar í augum á tveim
síðustu árum. Aukning blindu hér af þessum orsök-
um er sennilega á næsta leiti, því stöðugt fjölgar
þeim, sem sendir eru í „laser geisla“ meðferð.
Algengi skjálg og starfrœnnar sjóndepru virðist
vera svipuð hér og í nálægum löndum.
Af börnum 5-14 ára voru 5,5% af skoðuðum
með skjálg, en rúmlega 2,0% af íbúatölu. Sennilega
hafa ekki öll skjálg börn komið í leitirnar, þrátt fyr-
ir leit skólalækna og heilsugæslu hjúkrunarkvenna.
Höfundum ber ekki saman um algengi skjálg. I
amerískum kennslubókum er talað um 3% algengi
meðal barna.
Ein besta könnun á afbrigðilegu vöðvaj afnvægi
augnvöðva var nýlega gerð í Cardiff í Englandi.
Meðal 5-6 ára barna voru 7,1% með afbrigðilegt
vöðvajafnvægi, en 5,3% með augljósa skjálg.
Starfrœn sjóndepra er algengasta orsök sjóndepru
á öðru auga uns ellisjúkdómarnir gera vart við sig.
Ekki hafa verið birtar tölur um algengi þessa sjón-
galla hér á landi og erlendum höfundum ber ekki
saman, sennilega vegna þess að miðað er við sjón-
depru á mismunandi stigi; er ýmist miðað við sjón,
sem ekki nægir til lestrar eða einnar línu mismun á
sjónprófunarspjaldi. Algengið hér virðist vera 3-
4%.
Theodor og félagar rannsökuðu 190.000 hermenn
í Florida í síðari heimsstyrjöld. Töldu þeir að um
4% hefðu starfræna sjóndepru og miðuðu þá við
6/18 sjón á öðru auga, sem ekki var hægt að bæta
með glerjum.10
Gundersen í U.S.A. telur þetta uppgjör einna á-
reiðanlegast af þeim, sem gerð hafa verið.16
Ýmsir fá lægri tölur en þá er átt við starfræna
sjóndepru samfara skjálg.
Keinar taldi að algengi skjálg og starfrænnar
sjóndepru væri allt að 2,2% af íbúafjölda.17
16
LÆKNANEMINN