Læknaneminn - 01.09.1982, Blaðsíða 41

vinna að bata sínum. Samvinna sem
gerir miklar kröfur til sjúklings getur
ekki tekist vel nema sjúkrasaga,
greining og skoðun sé vel gerð. Búið
sé að meta/útiloka aðra sjúkdóma.
Sjúklingur þarf að skilja hvert stefnt
er og að gangast inn á samning um
virka þátttöku í meðferðinni. Með-
ferðaráætlun þarf að endurskoða
vikulega.
Sá sem hefur fengið vöðvagigt er lík-
legur til að fá hana aftur síðar á
ævinni, á sama hátt og aðrir hafa til-
hneigingu til að fá magasár eða exem
LÆKNANEMINN 3-‘/,9»2 - 35. árg.
þegar ytra eða innra álag fer yfir þau
ntörk sem einstaklingurinn ræður
við. Því meira sem þol okkar er
annars vegar og því betur sem við
kunnum að hvílast hins vegar, þeim
mun meira álag þolum við án skaða.
Því betur sem við þekkjum líkama
okkar og eðli andlegrar/líkamlegrar
spennu þeim mun minni líkur eru á
að við misbjóðum okkur en lagfær-
um vandamálin jafnóðum.
Sá sem ekki nennir að reyna á sig
getur ekki með rökum eða sanngirni
krafist þess að hreyfingarkerfi hans
sé í lagi né að sjálfsöryggi hans sé upp
á marga fiska. Læknir getur gert
sjúklingi sínum mikið gagn með því
að benda honum á ábyrgð hans gagn-
vart eigin líkama, en mikið ógagn
með því að taka af honum þessa
ábyrgð og ganga inn í líknarahlut-
verkið á þann hátt að fullnægja að-
eins kröfunni um linun þjáninga og
góða líðan. Slík vinnubrögð stuðla að
lélegri heilsu og ósjálfstæði sjúklinga,
óheppilegri útþenslu heilbrigðiskerf-
isins, misnotkun lyfja, og tjölgun
öryrkja. Að lokum er hér saga sjúkl-
ings sem ég tel að sé dæmisaga fyrir
stóran hóp fólks. Sagan á að gefa
hugmynd um hvernig hægt er að
framkvæma þau sjónarmið sem hér
hafa verið sett fram. Sjúklingur er 35
ára tæknimaður, 3ja barna faðir, sem
á og rekur gott verslunar- og þjón-
ustufyrirtæki. Eftirtalin einkenni
hafa komið af og til undanfarin ár.
1) Svimatilfinning, oft með spennu-
höfuðverk og hálsríg. Þreyta í
augum og erfiðleikar að beita sér
við fína tæknivinnu.
2) Verkur fyrir brjósti, mest vinstra
megin; leiddi stundum út í vinstra
handlegg með dofa í hendi; þessi
verkur kom aðeins þegar honum
leið verst. Verknum fylgdi kvíða-
tilfinning í brjóstinu.
3) Kviðverkir með harðlífi og niður-
gangi til skiptis.
4) Svefnleysi sem lýsti sér þannig að
hann sofnaði að kvöldinu en
vaknaði eftir 2-3 stundir með
þráhyggju, hugsanir sem ekki
vildu fara. Sofnaði ekki aftur fyrr
en undir morgun. í sambandi við
þetta voru sjálfsásakanir fyrir
ódugnað og fleira. Almenn þreyta
og verkkvíði, byrjaði morguninn
þreyttur, enn meiri þreyta í há-
deginu o. s. frv. Lítil orka til að
gera nokkuð um helgar.
Maðurinn fór til heimilislæknis sem
gaf honum róandi og vöðvaslakandi
39
MEÐFERÐ Á SJÚKRAHÚSI/
ENDURHÆFINGARSTÖÐ
1) Sjúkrasaga, skoðun og
greining er byrjun og undir-
staða meðferðar.
2) Skýra þarf orsakir ein-
kenna svo að sjúklingur
skilji meðferðina. Eru
vefjaskemmdir til staðar?
Hvaða þátt eiga þær? Út-
skýra vítahringi:
A. Verkur vöðva-
spenna.
B. Taugaspenna, kvíði +±
vöðvaspenna.
C. Kvíði-^-svefntruflun^
þreyta +± þunglyndi.
Gera sjúklingi ljóst að viss
spenna er óhjákvæmileg
við allt álag. Sé álagið innan
skynsamlegra marka á góð
hvíld að endurnæra.
3) Meðferðaráætlun er byggð
á þessum þekkingaratrið-
um. Áætlunin er samningur
þar sem sjúklingur hefur
skyldur og ábyrgð.
Ákveða dvalartíma (t. d.
„mest 3ja vikna þjálfun“
eða „allt að 5 vikum svo
lengi sem framför er góð“).
4) Lyf. Verkjalyf til að rjúfa
vítahring á.
Kvöldlyf sem tryggir góða
næturhvíld svo að sjúkling-
ur hafi orku til að stunda
aðra meðferð. Eftir ástandi
sjúklings má velja lyf með
róandi, svæfandi, vöðva-
slakandi og/eða verkun
gegn þunglyndi. (Hringir B
og C).
5) Sjúkraþjálfun. Hiti, nudd,
æfingar, tog o.s.frv. Kenna
vöðvaslökun og vinnustell-
ingar.
6. Líkamsþjálfun í nokkrar
stundir á dag, strax og orka
leyfir (göngur, skokk, sund,
leikfimi, músiktherapi,
skíðagöngur). Æskilegt er
að sjúklingur sé líkamlega
þreyttur að kvöldi. Útvíkka
þreytumörk.
7) Endurskoða lífsmynstrið,
heilsurækt, símeðferð.
Sjúklingur og læknir
ákveða í sameiningu fram-
haldsprógramm eftir út-
skrift.