Læknaneminn - 01.10.1991, Side 6

Ritstjórnarspjall
Eldur orðsins, mynd Kjarvals prýðir nú forsíðu Læknanemans. Myndina gáfu íslenskir
námsmenn í Kaupmannahöfn Háskóla Islands seint á árinu 1912. Upphaflega höfðu þeir
ætlað að gefa Háskólanum gjöf við stofnun hans en málið drógst á langinn og á endanum gáfu
þeir honurn mynd þessa sem tannfé.
Eldur orðsins, eldur sá er ornað hefur og jafnvel haldið lífinu í íslensku þjóðinni í gegnum
aldirnar. Menning og tungumál Islendinga hefur geymst í orðum á kálfsskinni svo og
þjóðarvitund okkar. An glóðarinnar sem þar hefur geymst væri tungumál okkar og saga
líklega týnd og tröllum gefin. íslenska væri ekki til í dag sem slík, heldur töluð hér danska með
engilsaxnesku ívafi. Þrátt fyrir alls kyns hungursneyðir, dreppestir og erlend yfirráð sem ekki
voru alltaf til góðs, er furðulegt hvernig þessum þúsundum Islendinga tókst að þreyja þorrann.
í dimmum baðstofum, kulda og trekki í mesta skammdeginu er því ekki ólíklegt að sögur af
fomum köppum sem riðu um héruð hafi yljað svöngu fólki og það sofnað með von í hjarta
um betri tíma. í öllum þeim hungursneyðum sem yfir landið hafa dunið væri ekki að undra
þó að einhverjir hafi síðan lagt sér orðið til munns í bókstaflegri merkingu til að seðja sárasta
hungrið.
Eldur orðsins, eldurinn sem lýsir í gegnum sjálfstæðisbaráttu Islendinga. Fátt annað gat
fámenn og fátæk bændaþjóð notað gegn öflugu konungsveldi en orðið. Einnig síðar þegar
ísland er orðið fullvalda ríki er orðið það sem ber þjóðina í gegnum sortann og mun vonandi
gera um ókomna tíð.
Eldur orðsins, oft hafa stúdentar notað orðið til að gagnrýna samtímamenn sína og viðtekin
gildi sem ekki hafa staðist tíinans tönn. Hafa þeir skarað í eldinn og ráðist með orðið að vopni
til að fá fram breytingar. Oft er slíkt í óþökk stjómvalda sem vilja halda í horfinu eins og
kollegar okkar máttu reyna í harmleiknum á Torgi hins himneska friðar.
Nú fara erfiðir tímar íhönd. íslensk stjómvöld virðastekki lengur hugsa um menntun sem einn
af máttarstólpum öflugs þjóðfélags. í stað þess að hlúa að Háskólanum með það fyrir
augnamiði að þar þrífist sá vaxtarsproti sem framtíðin byggir hefur verið ráðist að honum
þannig að hann fær ekki að vaxa og dafna. Nú er tíminn kominn fyrir okkur stúdenta að láta
í okkur heyra. Samhent en ekki sundruð í fylkingar verðum við að berjast gegn þessari ógn
er nú steðjar að. Áfram er það orðið sem verður okkur að vopni. Við skulum hvísla og við
skulurn hrópa svo undirtekur í höllunum sem standa við Tjörnina. Með orðið að vopni skulum
við opna augu þessara svefngengla þar til þeir vakna og sjá það sem við sjáuin svo vel.
Steinar
4
LÆKNANEMINN 2 1991 44. árg.