Læknaneminn - 01.10.1991, Page 35

lungans er samanfallið eru á hinn bóginn oftast
einhver af eftirtöldum einkennum að finna við
skoðun:
a) Minnkuð öndunarhljóð
Ef um lítið loftbrjóst er að ræða getur verið erfitt
að heyra mun á miili lungna. Best er að hlusta í
holhöndum (axillum) beggja vegna. Þá er
hlustað lateralt yfir lungunum en þar heyrist best
munur á öndunarhljóðum. Auk þess er gott að
komast að holhöndunum, t.d. hjá inikið
slösuðum sjúklingi (2).
b) Aukinn (hár) banktónn (hypersonar
percussion).
c) Aukin öndunartíðni (tachypnoea).
Sjúklingurinn andar oft og grunnt.
d) »Subcutanemphysema«.
Getur fundist ef loft nær að kljúfa sig undir húð
sjúklingsins við loftbrjóst, t.d. eftir rifbrot. Þá
finnst sérkennilegt marr við þreifingu, og húðin
getur blásið út þannig að t.d. augu sökkvi Þess
skal getið að »subcutan emphysema« getur
komið án þess að loftbrjóst sé til staðar.
e) »Pneumomediastium«.
Ef loft kemst inn í miðmæti má stundum heyra
með hlustunarpípu einkennilegt brakhljóð yfir
brjóstholinu og er það í takt við hjartsláttinn (3)
Ef um þrýstiloftbrjóst er að ræða sést einnig:
f) Tilfærsla á trachea (tracheal shift) og
broddslætti hjarta.
g) Þensla á brjóstkassa.
h) Minnkaðar eða upphafnar öndunar-
hreyfingar.
i) Þandar bláæðar á hálsi, blámi (“cyanosis”)
og lost.
Röntgenmynd af lungum
Lungnamynd er forsenda greiningar á
loftbrjósti. Sé um mikið samfall aðræðasést loftbrjóst
Mynd la. Loftbrjóst hægra megin. Örvarnar vísa á pleura
visceralis.
greinilega á lungnamynd, hvort sem um er að ræða
standandi mynd eða rekkjumynd (“bedside”). Efvafi
leikur á greiningu á venjulegri mynd er tekin mynd í
útöndun. Þá er rúmmál lungnanna minna en í
innöndun og svertan á röntgenmyndinni sem sýnir
loftið í fleiðruholinu tekur yfir stæira svæði en við
innöndun. Besteraðleitaaðútlínum lungnatoppanna
(þ.e. pleura visceralis) beggja vegna, en sú lína er
yfirleitt örfín og stundum erfitt að greina hana með
vissu(mynd la). I þeimtilvikumermjöggagnlegtað
rýna betur í tígullaga svæði utarlega á báðum lungum,
sem afmarkast af fremri og aftari millirifjabilum. Þar
skal athuga hvort æðateikning sé til staðar beggja
vegna. Sé æðateikning ekki til staðar bendir það til
LÆKNANEMINN 2 1991 44. árg.
33