Læknaneminn - 01.10.1991, Síða 37

mismunagreiningar eru lungnarek (embolia pulm.),
lungna- eða brjósthimnubólga. Allt eru þetta
sjúkdómar sem geta valdið bráðum brjóstverkjum eða
skyndilegri mæðitilfinningu.
FylgikviIIar
Fylgikvillar loftbrjósts eru sjaldgæfir. Þeir
helstu eru:
1) Fleiðruvökvi. Hann getur sést íeinhverjum mæli á
lungnamynd í u.þ.b. 25% tilvika (1). Einungis í
3% loftbrjóststilfella er vökvinn blóð, þ.e.
hemothorax (3). Oftast er blæðingin vegna
áverka en getur verið vegna samvaxta sem rifna
upp frá pleura parietalis þegar lungað fellur
saman. Ef blæðingin er mikil getur verið
nauðsynlegt að gera opna brjóstholsaðgerð og
stöðvablæðinguna.
2) Öndunarbilun. Sést einkum í sekúnderu sjálfkrafa
loftbrjósti og við þrýstiloftbrjóst.
3) Svking f fleiðruholi (empvema). Er sjaldgæfur
fylgikvilli og kemur helst þegar loftbrjóst
myndast í kjölfar lungnaberkla, annarra sýkinga
í lungum eða opinna brjóstholsáverka. Það
getur einnig komið í kjölfar aðgerða á brjóstholi.
4) Þrvstiloftbrióst. Það sést í 2-3% loftbrjóststilfella
(3). Fjallað er um þrýstiloftbrjóst annars staðar
í þessari grein.
Meðferð
Bráðameðferð þrýstiloftbrjósts
Mikilvægast varðandi meðferð er að átta sig
strax á því (klínískt) hvort um sé að ræða
brvstiloftbrióst eða ekki. Þrýstiloftbrjóst er
lífshættulegt ástand þar sem sjúklingurinn getur farið
í lost á skömmum tíma. Ef brugðist er rétt við má
bjarga lífi sjúklingsins. Reka skal grófa nál (eða kera
ef tiltækur) í gegnum brjóstkassann þeim megin sem
loftbrjóstið er og létta þannig á yfirþrýstingnum sem
myndast hefur í fleiðruholinu. Meðferðin er síðan
svipuð þeiiTÍ sem beitt er við venjulegt loftbrjóst, þ.e.
sjúklingunum er gefið súrefni og kera komið fyrir í
fleiðruholinu og hann tengdur við sog.
Hafa ber í huga að varasamt er að fljúga hátt yfir
jörðu með sjúklinga með loftbrjóst, t.d. í sjúkraflugi.
Þetta á síður við ef sjúklingurinn er með
brjóstholskera sem tengdur er við vatnslás og ef
flugvélinerbúinjafnþrýstibúnaði. Einnigervarasamt
að svæfa sjúklinga með loftbrjóst og setja í
öndunarvél með yfirþrýstings-öndun, hafi þeir ekki
brjóstholskera. Eins og vikið var áður er glaðloft
(N20) óæskilegt ef svæfa þarf þessa sjúklinga, þar sem
það eykur á stærð loftbrjóstsins.
Ef sjúklingur er greindur með loftbrjóst ræðst
það aðallega af eftirfarandi þáttum hver meðferðin
er (3,4):
# Stærð loftbrjóstsins
# Er sjúklingurinn með eða án einkenna?
# Er þetta fyrsta loftbrjóst sjúkingsins eða
endurtekið loftbrjóst?
# Hafa fylgikvillar gert vart við sig?
# Eru lungun sjúk fyrir eða heilbrigð?
Stuðningsmeðferð
(“konservatív meðferð”)
Stuðningsmeðferð og eftirliti er oft beitt ef
sjúklingurinn hefur óveruleg einkenni og samfall
lungans er minna en sem nemur 20-25% af rúmmáli
þess (1,4). Yfirleitt eru sjúklingrrnir hafðir
inniliggjandi í u.þ.b. sólarhring og tekin önnur
lungnamynd fyrir heimferð til að útiloka aukinn
loftleka. Þeim er ráðlagt að taka því rólega eftir
útskrift og mæta íeftirlit 1 vikusíðar. Þáertekinný
lungnamynd. Eftir þann tíma hefur lungað yfirleitt
náð að þenjast út til fulls, eða allt að því til fulls. Hafi
loftbrjóstið hins vegar stækkað eða haldist óbreytt
getur þurft að grípa til frekari aðgerða (sjá síðar).
Lofttæming með sprautu (“aspiration”)
Er eingöngu hægt að beita við tiltöluglega vægt
prímert sjálfkrafa loftbrjóst eða loftbrjóst af
»iatrogen« toga. Þá er helst notast við grófa sljóa
nál (Kugelbergsnál) og sprautu sem búin er krana.
Loftið er sogað úr fleiðruholinu og má t.d. hífa upp
LÆKNANEMINN 2 1991 44. árg.
35