Læknaneminn - 01.04.2005, Qupperneq 24

Framhaldsnám í Hollandi
áður en þeir byrja í sérnámi en doktor í læknisfræði á venjulega
greiðan aðgang að sérnámi. Sá sem hefur komið doktorsprófi er
titlaður Dr. (doctor) og má nota viðskeytið Phd., en aðrir læknar
eru drs. (doctorandus), þ.e. sá sem á eftir að Ijúka doktorsprófi,
því gert er ráð fyrir að allir hafi a.m.k. einhvern akademískan
metnað jafnvel þótt þeir Ijúki aldrei doktorsnámi.
Daglegt starf
Daglegt starf er svipað því sem við þekkjum hér á Fróni. Menn
rótera á milli deilda eftir sínu „opleidings schema“ á 4-6mán
fresti. Á deildum starfar unglæknirinn undir handleiðslu síns
sérfræðings (chéf de clinique) eins og gengur. Venjan er að
unglæknirinn sjái um stofuganginn og deildarvinnuna en
sérfræðingurinn gengur venjulega ekki stofugang nema vikulega
(grand round), en kemur a.m.k. einu sinni á dag á deildina og
fer yfir stöðuna og skoðar, eftir þörfum, sjúklinga með unglækn-
inum. Einnig tíðkast að prófessorinn eða opleiderinn komi á
grand round með unglækninum og sérfræðingnum á einhverra
vikna eða mánaða fresti. Það tekur dálítið á taugarnar hjá
báðum. Journalar eru venjulega handskrifaðir svo og dagnótur
en læknabréf eru dikteruð og höfð ítarleg. Allar ordinationir
þurfa að vera ítarlegar og kvitta skal daglega fyrir lyfjum.
Unglæknirinn sér um öll læknabréf af sinni deild en sérfræðing-
urinn les þau yfir og gefur leiðbeiningar um lagfæringar áður en
þau eru send til viðtakenda. Heimilislæknirinn er lykilaðili í allrí
meðferð sjúklingsins þó að sjúklingurinn gangi til sérfræðings og
er nauðsynlegt að upplýsa heimilislækninn vel um gang mála því
tilvísunarkerfi er í gangi og aðgengi að sérfræðingi fer [ gegnum
heimilislækninn.
Fræðsla er skipulögð og hluti af rútínunni. Þá er einnig
sameiginlegur undirbúningur fyrir sérfræðiprófin og það er að
sjalfsögðu metnaður hjá hverjum spítala að þeirra kandídatar
standi sig sem best.
Koninglijke Nederlandse Maatschap ter Geneeskunde
(KNMG) er læknafélag Hollendinga. Innan þess starfar Medisch
Specialisten Registratie Commissie (MSRC), sem er fram-
haldsmenntunarráðið. Allir sem eru teknir inn í sérnám eru
skráðir hjá MSRC sem yfirfer og samþykkir (eða ekki) 6 ára
opleidings skemað eins og það er lagt fyrir. Það er sem sagt
strax ákveðið hvernig skemað er uppsett og hvert viðkomandi
róterar og hvenær.
Að sækja um
Hvernig er sótt um stöðu í framhaldsmenntunarprógrammi í
Hollandi? Yfirleitt hafa menn einfaldlega skrifað bréf þar sem
menn kynna sig og lýsa áhuga sínum á að komast í nám. Það
er gott að greina frá áhugasviðum og eins hvers vegna menn
hafi áhuga á viðkomandi stað. ítarlegt curriculum vitae skal að
sjálfsögðu fylgja, svo og ritskrá og helst listi yfir einn eða fleiri
contactaðila. Bréfið hafa menn oftlega sent beint til framhalds-
menntunarstjóra (opleider) í viðkomandi sérgrein á viðkomandi
stað. Á heimasíðum sérgreinafélaganna má t.d. finna allar
upplýsingar um hvert skal senda umsóknarbréf og hvernig þau
eiga að vera. Þeir sem hafa farið í lyflæknisfræði hafa einnig
getað sent sín bréf til Hollenska Lyflæknafélagsins (NIV = Neder-
landse Internisten Verenigen) sem hefur þá dreift bréfinu tíl allra
opleidera í landinu. Þannig hafa menn komist í samband og
síðan fengið að koma í viðtal. Þetta var einkum á tímum sem
internet og heimasíður voru frumstæðar og mæli ég með því að
senda beint á viðkomandi opleider.
Lækningaieyfi og lengd sérnáms
Flest sérnám eru 5 eða 6 ár í Hollandi. Menn komast ekki uþp
með neitt hálfkák eins og að klára sérnám á tíma eingöngu.
Sérfræðinám fer einungis fram á viðurkenndum stofnunum og
eftir fyrirfram ákveðnu prógrammi. Sérnám í lyflæknisfræði er
t.d. 6 ár enda ábyrgð og þekking internistans yfirgripsmikil. Þeir
sem vilja taka undirsérgrein geta venjulega byrjað á henni eftir
4.5 ár og kallast þá fellow í greininni. Innan hverrar sérgreinar
eru sérfræðipróf sem menn þurfa að standast. í dag eru t.d. sex
þematengd sérfræðiþróf í lyflæknisfræðinni. Sjaldan er gefinn
möguleiki á styttingu sérnáms þótt innlendir fái reyndar iðulega
6 mánaða styttingu ef þeir hafa unnið sem aðstoðarlæknar utan
sérnáms (AGNIO) á viðurkenndu kennslusjúkrahúsi í a.m.k eitt
ár. Útlendingar fá yfirleitt ekki styttingu og læknar frá Austur-Evr-
ópulöndum hafa meira að segja þurft að taka verklega hluta
læknanámsins aftur auk kúrsa um læknalögin. Þetta kann þó að
hafa breyst eftir stækkun Evrópusambandsins. íslendingar hafa
fengið almennt lækningaleyfi vandræðalaust. Spítalinn hefur séð
um að koma því í kring og menn þurfa að fara sérstaka ferð til
den Haag og sverja embættiseið í heilbrigðisráðuneytinu. Síðan
þarf að láta stimpla og skrá prófskírteinið hjá heilbrigðisyfir-
völdum þess héraðs sem menn eru búsettir í. Loks eru menn
síðan skráðir í sérstaka skrá yfir alla heilbrigðisstarfsmenn
(Beroepen in de Individuele Gezondheitszorg, venjulega
kallað het BIG register) og fá ákveðið númer (BIG nummer).
Búseta í Hollandi
Það er gott að búa í Hollandi. Þetta er almennt fyrirhyggjusamt
og félagslega gott þjóðfélag. Landið er mjög þéttbýlt og skipu-
lag mikið. Öll þjónusta og samgöngur bera líka keim af
þéttbýlínu. Menn fá þjónustu eftir réttri röð og hvorki meira né
minna en þeim ber. Umferð er mikil á álagstíma og flestir reyna
að forðast bílinn ef þeir geta og taka lest, metro, sporvagn eða
hjóla til vinnu. Menntuðum Evrópubúum sem koma til landsins í
faglegum tilgangi er almennt vel tekið. Komandí frá EES-svæð-
inu eiga íslendingar rétt á 5 ára landvistarleyfi í senn svo fremi
sem menn geta sýnt fram á að hafa atvinnu. Sjúkratryggingar
eru semi-privat og sér atvinnurekandinn um að útvega það.
Makar íslensku læknanna hafa margir einnig verið í námi en
misvel hefur gengið að fá atvinnu. Þó hafa flestir fundið sér eitt-
hvert viðurværi og unað hag sínum almennt vel. Leikskólar eru
dýrir og erfitt að koma barninu að og talsvert um að annað
foreldrið sé heimavínnandi eða þá bæði í hlutavinnu. Börnin
ganga í skóla frá fjögurra ára aldri. Strax um 11 ára aldurinn fer
fram mat á því hvort barnið sé kandídat í æðra nám og markast
námstækifærin þar eftir af því mati. Þetta hafa íslensku foreldr-
arnir átt dálftið erfitt með að sætta sig við.
Almenn vinnuvika er 36 stundir í viku og algengt er að menn
vinni 4x9 klst og eigi frí 3 daga í viku eða vinni að hluta til heima.
22
LÆKNANEMINN
2005