Læknaneminn - 01.04.2005, Side 77

Verkefni 4. árs læknanema
Árangur af gerviHðaaðgerðum á hnjám fram-
kvæmdum á FSA 1983-2003
Jónas Hvannberg', Þorvaldur Ingvarsson2
Læknadeild Háskóla (slands', Bæklunarskurðdeild FSA2
Bakgrunnur: Slitgigt er vaxandi vandamál í hinum vestræna
heimi og kostnaður heilbrigðiskerfisins og samfélagsins vegna
hennar farið vaxandi á undanförnum árum. Sjúklingar með slit-
gigt þurfa oft á gerviliðaaðgerðum að halda, því er mikilvægt að
gera sér grein fyrir því hversu vel hefur tekist til með aðgerðirnar.
Tilgangur þessarar rannsóknar er að kanna hver árangur af
gerviliðaaðgerðum á hnjám hefur verið á Fjórðungssjúkrahúsinu
á Akureyri á tímabilinu, með áherslu á tíðni enduraðgerða og
fylgikvilla.
Efniviður: Upplýsingar voru sóttar úr sjúkraskrám þeirra 560
sjúklinga sem gengust undir gerviliðaaaðgerð á hné á tímabilinu.
Skráðar voru persónuupplýsingar sjúklinga og helstu upplýs-
ingar um aðgerð, legu og útskrift. Eins var farið að með endur-
aðgerðir sem sjúklingar gengust undir. CRR (cumulative revision
rate) var reiknað út fyrir enduraðgerðir hjá sjúklingum með slit-
gigt. CRR er tíðni enduraðgerða á þeim gerviliðum sem eru í
hættu á að þarfnast enduraðgerðar við. Það eru þeir sjúklingar
sem eru á lífi og hafa ekki gengist undir enduraðgerð á þeim lið
sem um ræðir. Tölfræðilegar upplýsingar voru unnar í Micros-
oft® Excel®. Beytt var Kaplan mayer aðferðarfræði við útreikn-
inga á CRR og var það gert í SPSS® 1.1
Niðurstöður: 560 frumaðgerðir voru gerðar á tímabilinu, 515
með heilliðum og 45 með hálfliðum. 200 karlar gengust undir
aðgerð og var meðalaldur þeirra 70,8 ár. 360 konur gengust
undir aðgerð og meðalaldur þeirra var 69,6 ár. Enduraðgerðar-
tíðni var mismunandi eftir því hvort um var að ræða heil- eða
hálfliði og hvaða tegundir var að ræða. Enduraðgerðir á hálf-
liðum voru 12 á tímabilinu og á heilliðum 26. Enduraðgerðartíðni
var hæst á PCA hálfliðnum eða rúmlega 50% af öllum þeim PCA
liðum sem settir höfðu verið inn. CRR(cumulative revision rate) á
AGC heilliðnum var lægst, eða um 3% við 7 ára uppgjör, að
enduraðgerðum vegna sýkinga meðtöldum. Enduraðgerðir á
heilliðum vegna sýkinga voru 3 á öllu tímabilinu eða í 0,58%
þeirra heilliða sem settir voru inn. Engar enduraðgerðir vegna
sýkinga voru gerðar á hálfliðum. Fylgikvillar sem auka verulega
líkur á enduraðgerð og/eða eru lífshótandi eða valda alvarlegum
líkamlegum einkennum komu fram í 2,9% tilvika við útskrift. Einu
sinni var um að ræða blóðsegarek til lungna (0,18%) og ítveimur
tilvikum fengu sjúklingar blóðtappa í neðri útlim (0,36%).
Umræður: Enduraðgerðartíðni á PCA hálfliðnum er í fullu
samræmi við það sem þekkist annarsstaðar frá. Gerviliðurinn
hefur hvergi reynst vel og er hvorki í notkun á FSA í dag. Við
teljum að vel hafi tekist til með liðskiptaaðgerðir á hnjám á FSA,
þó sérstaklega hin síðari ár. Þessi góði árangur, sbr Lewold S
(1997) þar sem CRR á AGC liðnum var 3% á 5 ára tímabili,
rennir enn frekar stoðum undir mikilvægi liðskiptaaðgerða í
meðhöndlun slitgigtarsjúklinga. Tíðni fylgikvilla eftir aðgerðir á
FSA virðist vera með lægra móti. Liebermann Jr (1994) sýndi
fram á að tíðni klíniskt merkjanlegra D\7T væri 1 % og blóðseg-
areks til lungna 0,3% þrátt fyrir fyrirbyggjandi meðferð hjá sjúk-
lingum sem gengist höfðu undir gerviliðaaðgerðir á hnjám.
Aðgerðirnar eru ríkur þáttur í að sjúklingar nái betri heilsu og
auknum lífsgæðum. Hafa verður þó í huga að líkur á endurað-
gerðum aukast eftir því sem sjúklingar eru yngri þegar þeir
gangast undir aðgerð. Því eru liðskiptaaðgerðir oft á tíðum ekki
endanleg lausn fyrir yngri sjúklinga þó árangur sé almennt
góður.
Ályktun: Árangur af gerviliðaaðgerðunum í hnjám á FSA stenst
fyllilega alþjóðlegan samanburð og eru góður kostur í meðferð
slitgigtar hjá vel völdum sjúklingahópi.
Aftursæ rannsókn á klínískri mynd og horfum
sjúklinga með spítalasýkingar af völdum
calici-veira á Landspítala Háskólasjúkrahúsi
Kristbjörg Heiður Olsen', Már Kristjánsson2, Ólafur Guðlaugsson2-3'
Guðrún Erna Baldvinsdóttir4.
Læknadeild Háskóla íslands', Smitsjúkdómadeild Landspítala-Háskólasjúkrahúss2,
Sýkingavarnadeild Landspítala- Háskólasjúkrahúss3, Rannsóknarstofa Háskólans í
veirufræði4.
Inngangur: Iðrakveisa (e.gastroenteritis) af völdum noroveira er
vel þekkt og algeng í samfélaginu. Almennt hefur slík sýking
verið talin væg í heilbrigðum einstaklingum. Á árinu 2003 varð
vart óvenju margra tilfella af noroveirusýkingu innan LSH og er
það tilfinning manna að um aukningu frá fyrri árum hafi verið að
ræða, jafnframt því sem sýkingin leggist harðar á sjúklinga en
áður. Að sama skapi hafa menn orðið vitni að mikilli breytingu á
hegðun veirunnar í fjölmörgum löndum á meginlandi Evrópu
sem nýlegar rannsóknir gefa til kynna að tengist stökkbreytingu
( polymerasa-geni hennar. Markmið rannsóknarinnar var að
auðkenna þá sem staðfest smituðust af iðrakveisu af völdum
noroveiru innan veggja sjúkrahússins á tímabilinu frá 1 .desem-
ber 2002 til 31 .desember 2003, lýsa afdrifum þeirra og sjúk-
dómsgangi og reyna jafnframt að leggja mat á hverjum er hætt-
ara við slíkri sýkingu.
Efniviður og aðferðir: Skilmerkin fyrir að um spítalasýkingu
væri sannanlega að ræða voru sett þau að auk jákvæðs veiru-
prófs yrðu a.m.k. 48 klst. að líða frá því sjúklingur lagðist inn og
þar til einkenni hófust. Að öðrum kosti væri um samfé-
lagssýkingu að ræða. Sjúkraskrár þeirra sem uppfylltu bæði
þessi skilyrði voru skoðaðar m.t.t. einkenna, hvenær þau hófust,
hvenær þau voru yfirstaðin, hver voru afdrif sjúklinga, hugsan-
legra undirliggjandi sjúkdóma/meðferðar sem gerði sjúklinga
meira útsetta fyrir sýkingu auk upplýsinga um lífsmörk og blóð-
rannsóknir á síðustu 48 klst. áður en einkenni hófust. Notast var
við APACHE II stigunarkerfið til að reyna að leggja mat á almennt
ástand sjúklinga áður en einkenna sýkingarinnar varð vart.
Niðurstöður: Alls uppfylltu 98 sjúklingar skilmerkin til að teljast
viðföng. Þar af voru sjúkraskrár 68 sjúklinga fullnægjandi eða
LÆKNANEMINN
2005
75