Læknaneminn - 01.04.2005, Side 94

Verkefni 3. árs læknanema
sömu bakteríu voru mæld með ELISA-aðferð í sermissýnum
1280 einstaklinga frá íslandi, Svíþjóð og Eistlandi. Frekari
upplýsingar um rannsóknarhópinn fengust úr niðurstöðum prófa
og spurningalista sem lagðir voru fyrir í Evrópurannsókninni.
Niðurstöður: Niðurstöður mótefnamælinga sýndu mismunandi
algengi Hp-sýkingar í þessum þremur löndum, sjá töflu.
ísland Svíþjóð Eistland
Algengi H.pylori 38% 13% 62%
Hlutfall jákvæðra með CagA 33% 69% 69%
Marktæk neikvæð fylgni kom í Ijós milli Hp mótefna og ofnæmis
bæði á íslandi og í Svíþjóð (OR 0,6) en ekki í Eistlandi. Líkinda-
hlutfall (OR) var mismunandi þegar tengsl við ákveðna ofnæm-
isvalda voru skoðuð. Sem dæmi má nefna sterka neikvæða
fylgni milli HP mótefna og kattaofnæmis á íslandi (OR 0,4) og
grasofnæmis í Svíþjóð (OR 0,3).
Ályktun: Niðurstöður benda til að það sýkingarálag sem fylgir
Hp sýkingu geti verið verndandi gegn ofnæmissjúkdómum. Þær
styðja hreinlætiskenninguna að mestu í löndunum þremur en á
mismunandi hátt. Álykta má að í Eistlandi sé vanþróaðra heil-
brigðiskerfi og lifnaðarhættir aðrir en algengi Hp er töluvert
hærra þar og sýkingarálag því meira. Því kemur ekki á óvart að
tengslin við ofnæmi séu þar ekki jafn skýr í Ijósi þess að ákveðin
þróun þarf að eiga sér stað í þjóðfélaginu áður en þeirra breyt-
inga verður vart sem sjást greinilega í Svíþjóð og á íslandi.
Ristilkrabbamein á LSH 1994-1998
Hrafnhildur Stefánsdóttir', Páll Helgi Möller2, Tryggvi B. Stefánsson2,
Friöbjörn Sigurðsson3
’Læknadeíld Háskóla (slands, "Skurðlækningadeild og 3Krabbameínslækningadeild
Landspítala-háskólasjúkrahúss
Inngangur: Ristilkrabbamein er þriðja algengasta krabbameinið
á íslandi. Fyrsta meðferð er skurðaðgerð og lyfjameðferð hafi
sjúklingur eitlameinvörp. Tilgangur rannsóknarinnar var að
kanna árangur meðferðar á kirtilfrumkrabbameini í ristli á LSH
árin 1994-1998.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rannsókn var gerð á sjúk-
lingum sem komu til meðferðar á LSH með greininguna kirtil-
frumukrabbamein í ristli á tímabilinu 1.1.1994 til 31.12.1998.
Tölvukerfi LSH var notað til að finna sjúklingana með ofan-
greinda greiningu. Sjúklingar með krabbamein í botnlangatotu
voru ekki hafðir með. Upplýsingar um sjúklinga voru fengnar úr
sjúkraskrám. Alls fundust 239 sjúklingar, 131 karl og 108 konur.
Meðalaldur var 70,2 ár (31 - 94).
Niðurstöður: 97,5% sjúklinga fóru í úrnám á ristli. Læknandi
aðgerðir voru 75,3% og tíðni bráðaaðgerða var 16%. Einn eða
fleiri fylgikvilla aðgerðar fengu 35% sjúklinga. Fylgikvillar eftir val-
og bráðaaðgerð voru 33% og 47%. Samgötunarleki kom fyrir hjá
4,3% sjúklinga. Algengustu fylgikvillar voru þvagfærasýking
(15,2%), sárasýking (12,6%) og lungnabólga (9,1%). Skurðdauði
var 6,0% eftir valaðgerð en 10,5% eftir bráðaaðgerð. Legudagar
voru 9 eftir valaðgerð og 14 eftir bráðaaðgerð. Samkvæmt
Dukes flokkun voru 11,7% sjúklinganna í A, 35,6% í B, 29,7% í
C og 23,0% sjúklinganna í D. Lyfjameðferð fengu 59 sjúklingar,
46% með Dukes C og 37% með Dukes D. Af Dukes C sjúk-
lingum yngri en 75 ára fengu 73% lyfjameðferð. Einn sjúklingur
fékk geislameðferð. Fimm ára lifun var 53% fyrir allan hópinn,
88% fyrir Dukes A, 72% fyrir B, 51 % fyrir C og 3% fyrir D.
Ályktun: Árangur skurðaðgerða hér á landi hvað varðar fylgi-
kvilla og skurðdauða var sambærilegur við önnur lönd. Legu-
dagar voru marktækt fleiri hjá sjúklingum eftir bráðaaðgerð en
valaðgerð en ekki var marktækur munur hvað varðar skurð-
dauða og fylgikvilla. Lífshorfur sjúklinga eru sambærilegar við
önnur lönd.
Lykilorð: ristilkrabbamein, skurðaðgerð, lifun, fylgikvillar, skurð-
dauði
Stjórnun NO myndunar í æðarþelsfrumum
Hannes Sigurjónsson', Haraldur Halldórsson2, Guðmundur Þorgeirsson23.
'Læknadeild Háskóla (slands, "Rannsóknarstofa Hl í lyfjafræði, "Lyflækningadeild
Landspítala Háskólasjúkrahúss
Inngangur: Æðaþelið gegnir mikilvægu hlutverki í starfssemi
heilbrigðs æðakerfis. Vanstarfsemi þess markar upphaf ýmissa
sjúkdóma svo sem æðakölkunar og háþrýstings. Grundvallar-
þáttur í skertri æðaþelsstarfssemi er minnkuð geta til þess að
framleiða nituroxíð (NO). Lykilensím í myndun NO er endothel
NO synthasi (eNOS) sem meðal annars er örvað af skerspennu
inni í æðinni og af áverkunarefnum G-prótein tengdra viðtaka.
Áhrif histamíns og þrombíns á eNOS örvun og boðleiðir slíkrar
örvunar hafa lítið verið kannaðar í æðaþelsfrumum. Tilgangur
rannsóknarinnar var að kanna áhrif og örvunarferli histamíns,
þrombíns, jónferju, epidermal growth factor (EGF) og vascular
endothelial growth factor (VEGF) á NO myndun í æðaþels-
frumum.
Efni og aðferðir: Æðaþelsfrumur voru ræktaðar úr bláæðum
naflastrengja. Frumunum var gefið geislavirkt hvarfefni í formi
amínósýrunnar L-arginíns. Frumurnar voru meðhöndlaðar með
ýmsum áverkunarefnum og ensímhindrum. Eftir það var örvun-
arástand eNOS og NO myndun áætluð með mælingu á geisla-
virku L-citrullíni í sindurteljara en sú amínósýra ásamt NO er
myndefni efnahvarfsins sem eNOS hvatar.
Niðurstöður: Histamín, þrombín og jónferja örvuðu eNOS til
myndunar NO. Vaxtarþættirnir EGF og VEGF örvuðu hins vegar
ekki eNOS. H89 sem er AMPK/PKA hemill hindraði fosfórun
eNOS og hamlaði þar með örvun eNOS af völdum histamíns og
jónferju. Hinsvegar hamlaði það ekki myndun inósítól fosfata
sem bendir til að áhrif þess séu ekki að hindra hækkun á innan-
frumustyrk Ca2+. Klóbindiefnið BAPTA hindraði örvun eNOS af
völdum histamíns. Fosfódíesterasahindrinn IBMX og adenyl
cyclasa örvinn forskólín höfðu hins vegar engín áhrif.
LÆKNANEMINN
2005