Iðjuþjálfinn - 2023, Blaðsíða 32

Iðjuþjálfinn I Fagblað iðjuþjálfa I 1. tölublað 2023 32
ValMO
Mikilvægur fræðilegur útgangspunktur fyrir ReDO®-íhlutun er
ValMO-líkanið (Erlandsson & Persson, 2014; 2020). Hvernig
útskýrir maður að iðja geti haft mismunandi gildi fyrir okkur?
ValMO er einhvers konar verkfæri til að koma með dæmi,
hugsa hjá sjálfum sér: Hvaða gildi hefur iðja fyrir mig? Svo eru
tveir spurningalistar sem fylgja ReDo-pakkanum, Oval 9 og
Oval 18 sem taka á þessu.
Kjarni íhlutunarinnar er iðju- og framkvæmdagreining. Mikið
álag í daglegu lífi getur haft afleiðingar sem leiða til ójafnvægis
og jafnvel komið í veg fyrir þátttöku í mikilvægri iðju. Á sama
hátt getur heilsu hrakað í daglegu lífi þegar það inniheldur (of)
fáar eða svipaðar athafnir. Íhlutunin metur og endurspeglar
iðju frá nokkrum sjónarhornum, byggð á ValMO-líkaninu
(Persson, o.fl. 2001; Erlandsson & Persson, 2014, 2020).
• Iðja samanstendur af þremur þáttum; maðurinn,
iðjan og umhverfið.
• Þrjár gildisvíddir iðju; áþreifanlegt gildi, félagslegt/
táknrænt gildi og sjálfsverðlaunandi gildi eigin
umbunar.
• Þrjú tímasjónarmið; lífssjónarhornið, hversdags
sjónarhornið og tímalína einstakra athafna.
Einstaklingar eru stöðugt að endurmeta og betrumbæta fram-
kvæmd eigin iðju til að ná betri árangri næst. Þessi rökleiðsla
er mjög mikilvæg til að lýsa mikilvægi samspils geranda, þess
sem gert er og endurgjafar frá umhverfinu. Þessi rökleiðsla er
grundvöllur fyrir lýsingu ValMO-líkansins á að upplifun hvers
og eins á eigin iðju gefur henni gildi.
Um ReDo og íslenska útgáfu
Síðastliðin tvö ár hefur staðið yfir vinna við að þýða og staðfæra
ReDo-íhlutunina, sem er skrásett vörumerki með þar til gerðri
handbók. Glöggir lesendur muna eflaust eftir grein í Iðjuþjálf­
anum 2019, þar sem dr. Lena-Karin Erlandsson, prófessor í
iðjuþjálfun sagði frá íhlutuninni. Efni þeirrar greinar var ekki
síst sú staðreynd að á námskeiði sem haldið var i Montreal í
Kanada voru mættir 5 íslenskir iðjuþjálfar! Eftir að iðjuþjálfarnir
voru komnir heim var farið að skoða hvort hægt væri að nýta
ReDo á Íslandi. Reynt var að þýða ensku handbókina yfir á
íslensku en það kom ekki vel út. Erlandsson hafði þá samband
við undirritaða, sem hún þekki frá iðjuþjálfanáminu í Lundi í
Svíþjóð og óskaði eftir samstarfi við að þýða splunkunýja
útgáfu af sænsku handbókinni.
Síðan þá hefur ýmislegt gerst og kemst þótt hægt fari. Undir-
rituð hefur í nánu samstarfi við iðjuþjálfa og rannsóknarstjóra
á Reykjalundi þýtt og staðfært handbókina og nú stendur yfir
rannsókn á notagildi (e. feasibility study) ReDo á Reykjalundi.
Iðjuþjálfarnir á Reykjalundi hafa staðið sig frábærlega við
yfirlestur og komið með margar mikilvægar ábendingar um
Á WFOT í Paris í skyndifatakaupunum þegar ferðataskan barst
ekki til Parísa.