Úrval - 01.01.1971, Blaðsíða 126

124
ÚRVAL
ast, að ég takmarki mig við mína
eigin skoðun og sannfæringu, því
að það er með þeim viðhorfum sem
ég verð að ganga til móts við mína
óumflýjanlegu framtíð. Eftir hart-
nær hálfrar aldar reynslu sem and-
legur fræðari hef ég styrkzt í trú
minni á viss jákvæð viðhorf og
varpað frá mér skoðunum sem
ekki efla von og traust og kjark
þegar yfirstíga þarf örðugleika á
lífsbrautinni. Þess vegna vil ég
segja þér í stórum dráttum frá
skilningi mínum á dauðanum og
því sem við tekur eftir hann:
Reynsla sú er við verðum fyrir
við umskiptin sem við nefnum
dauða, er okkur öllum sameiginleg,
og fengjum við ekki að taka þátt í
þessum sameiginlegu örlögum
mannkynsins, myndum við brátt
gera okkur ljóst hversu gífurlega
mikils við færum á mis. Þetta er
hluti af mynstrinu. Við tilheyrum
vissum tímum og stöðum, og þeg-
ar tímarnir breytast og staðirnir
eldast, bindur okkur ekkert lengur
nema angurvær söknuður og þrá
eftir því sem er liðið. í raun réttri
tilheyrum við framtíðinni. Við til-
heyrum því sem bíður okkar hand-
an grafar og dauða, vegna þess að
þangað streymir allt sem er til og
hefur nokkru sinni verið til. Við
erum hluti af framvindu sem held-
ur stöðugt áfram. og ef við reynd-
um af öllum mætti að staðnæmast
hér, værum við að streitast við að
standa í kyrrstöðu.
Við trúum, að æðri vizka hafi
skapað allt sem til er, að æðri mátt-
ur hafi mótað okkur í samræmi við
tilgang sem hin æðri máttarvöld
þekkja, þó að okkur kunni að vera
hann hulinn — og ef við höfum
þessa trú, getum við ekki gert ráð
fyrir, að hið óendanlega hafi skap-
að eilífa margbreytni lífs og reynslu
í ótölulegum grúa af formum og
myndum og hrundið þessari hreyf-
ingu af stað um allan geiminn til
þess eins að þurrka það allt út aft-
ur með leyndardómi dauðans, láta
allt sundrast á ný eins og það hefði
aldrei verið til. Allt þetta erfiði,
öll þessi gróska, öll þessi reynsla
væri þá fánýt og tilgangslaus. Við
getum ekki gert ráð fyrir slíku.
Þess vegna verðum við að taka
undir með Whitman þegar hann
segir, að ráðgáta dauðans sé mikill
velgjörningur okkur til heilla úr-
skurðaður af æðra vísdómi en okk-
ar eigin.
Náttúran þokar okkur fram á við
í vísdómi sínum. Hún ýtir okkur
inn í eitthvað sem hlýtur að vera
víðfeðmara en 'þetta efnislega líf.
Hinum megin er dýpri vitund sem
ekki er myrkvuð af efninu; þar
hlýtur að ríkja meiri skilningur af
einhverju tagi. Þar verður að vera
þátttaka í einhvers konar víðtæk-
ari alheimslegum tilgangi. Og um
leið og einstaklingnum verður ljóst,
að hann var borinn til einhvers
annars og betra en ellilaunanna
sinna, þá eflist og dýpkar lífsskiln-
ingur hans. Trúarkenndin verður
næmari; gildismat hans breytist.
Þá hættir hann að trúa eins og
sumir gera, að lífið sé ekki annað
en byrði frá vöggu til grafar, og
hann sér, að lífið er opnar dyr, að
það heldur áfram að eilífu, og að
öll reynsla af því er góð.