Úrval - 01.07.1971, Qupperneq 36

34
ÚRVAL
og neyzlunni. Myles J. Ambrose,
sem var áður aðstoðarsaksóknari
Bandaríkjanna og þótti harður í
horn að taka, var útnefndur toll-
stjóri Bandaríkjanna, og jafnframt
því var fremsta varnarlína landsins
gegn eiturlyfjasmygli í stórum stíl
styrkt á ýmsan hátt. Fjárframlög til
„Bandarískrar eftirlitsstofnunar eit-
urlyfja og hættulegra lyfja“ voru
tvöfölduð. Og í fyrsta skipti í sögu
landsins lagði forseti Bandaríkj-
anna slíka geysilega áherzlu á lausn
þessa máls, að það flokkaðist með
þýðingarmestu utanríkismálum rík-
isins.
Ríkisstjórnarnefnd um heroin-
smygl og neyzlu fékk þá einu skip-
un að stöðva heroinstrauminn inn í
landið. Formaður nefndar þessarar
var Henry A. Kissinger, ráðgjafi
forsetans um mál, er snerta öryggi
landsins. Og í nefnd þessari voru
meðal annars fulltrúar frá Njósna-
miðstöð ríkisins (CIA).
Það er augljóst mál, að Tyrkland
var lykillinn að lausn þessa vanda-
máls. Að vísu er hægt að rækta
ópíum víðs vegar í veröldinni, en
tækist að binda endi á ópíumfram-
leiðsluna í Tyrklandi, mundi slíkt
neyða eiturlyfjasala og eiturlyfja-
smyglara til þess að eyða mörgum
árum í að vinna að aukingu ópíum-
framleiðslu annars staðar í heimin-
um, tryggja sér þar föst sambönd,
öruggt framboð og nýjar smyglleið-
ir til Bandaríkjanna. Nefndarmenn
komust að því sér til mikillar undr-
unar, að löglegur útflutningur ópí-
ums nemur minna en þriðjungi úr
einum hundraðshluta af samanlögð-
um utanríkisviðskiptum Tyrklands.
Það var því augljóst, að Tyrkland
gæti hætt þessari framleiðslu, án
þess að slíkt hefði nema óveruleg
efnahagsleg áhrif til hins verra þar
í landi.
Nixon forseti skrifaði einkabréf
til Suleyman Demirel, forsætisráð-
herra Tyrklands, og minnti hann á,
að það voru Bandaríkin, sem komu
Tyrklandi til bjargar, þegar komm-
únistar ógnuðu með algerum yfir-
ráðum eftir lok síðari heimsstyrj-
aldarinnar. Forsetinn sagði, að
hættan, sem Bandaríkjunum staf-
aði nú af tyrknesku heroini, væri
engu minni. En Demirel gerði samt
ekkert í málinu.
Síðan var William J. Handley,
bandaríska sendiherranum í Ank-
ara, skipað að hefja viðræður við
Demirel og gera honum furðulegt
tilboð. Það var þess efnis, að Tyrk-
land skyldi tilkynna, að endi skyldi
bundinn á ópíumframleiðslu þar í
landi og ætti að plægja uppskeruna
1970 niður í jörðina aftur. Þess í
stað átti Demirel að fá 5 milljónir
dollara, sem nota átti til þess að
bæta bændum tjónið.
En Demirel færðist undan enn á
ný. Hann er fæddur og uppalinn í
Ispartahéraði, sem er miðstöð ópí-
umræktarsvæðisins. Og hann hélt
því fram, að kjósendurnir mundu
þá „kalla hann bandarískan þjón“.
Demirel samþykkti á hinn bóg-
inn að fækka ópíumræktarhéruðun-
um úr 9 í 7 og síðan í 4 árið 1972.
En það var bandarískum embættis-
mönnum lítið huggunarefni. í því
sambandi gaf Glæparannsóknar-
nefnd bandaríska þingsins svohljóð-
andi yfirlýsingu: „Til þess að friða