Úrval - 01.07.1971, Side 106

104
ÚRVAL
fékk: „Heyrðu, góði, það eruð þið,
sem eruð óðir.“
Caclav Koutnik, gistiprófesorinn
frá Tékkóslóvakíu, sagði við einn
starfsbróður sinn: „Rússar lögðu
undir sig allt land mitt án þess að
drepa einn stúdent. En hermenn
ykkar gátu jafnvel ekki lagt undir
sig grasvöll.“
„Ég VIL EKKI AÐ ÞIÐ
DEYIÐ, KRAKKAR!"
Þegar þjóðvarðliðarnir komu aft-
ur að brunarústum Þjálfunarmið-
stöðvarinnar, mynduðu þeir stóran
varnarhring ásamt varðliðum úr
öðrum liðssveitum. Þeir sneru bök-
um saman og miðuðu byssunum
beint fram, eins og þeir væru að
snúast gegn óvinum. Caterbury
hershöfðingi hafði skipað þeim að
taka sér slíka stöðu í varúðarskyni,
vegna þess að nú safnaðist saman
stór hópur stúdenta þarna nálægt.
Og á meðal þeirra kváðu við marg-
ar raddir, sem kröfðust þess, að
ráðist yrði beint á þjóðvarðliðanna.
„Við skulum reka þessa djöfla
burt af háskólasvæðinu!“
„Langi þá til þess að nota sínar
helvítis byssur, skulum við leyfa
þeim að skjóta okkur núna!“
Það eru til segulbandsupptökur af
látunum, sem urðu á hæðinni um
þetta leyti. Og þær eru ógnvekjandi,
því að það má greina, að þar var
saman kominn hópur sorgmæddra,
örvæntingarfullra og trylltra stúd-
enta, sem voru í raun og veru
reiðubúnir að ráðast á varnarhring
þjóðvarðliðanna, jafnvel þótt þeir
væru nýbúnir að sannfærast um
mátt M-1 riffilsins. Hróp þeirra og
köll eru þrungin slíkri æsingu og
örvæntingu, að það er ekki hægt að
afneita þeim möguleika, að þarna
gat mikill, nýr harmleikur verið í
uppsiglingu. Raddirnar virðast bera
með sér, að stúdentarnir hafi viljað
láta skeika að sköpuðu án þess að
hugsa til afleiðinganna.
Hvernig tókst að afstýra þessum
harmleik? Aldrei í sögu Kentfylkis-
háskólans hafa kennarar hans þjón-
að hagsmunum skólans á eins skyn-
samlegan hátt og þeir gerðu á þessu
augnabliki. Nokkrir kennarar tóku
sig til af sjálfsdáðum og tóku sér
stöðu á milli stúdentanna og hinna
vopnuðu þjóðvarðliða og settu sig
þannig í mikla hættu. Og þeir
reyndu í talsvert langan tíma að
afstýra frekari vandræðum. Þeir
rökræddu og báðu, deildu og neyttu
allra bragða. Þetta var hættuástand,
því að þarna ríkti ótti og andrúms-
loftið var móðursýkiskennt. Á þessu
úrslitastigi þessa hættuástands sást
þarna enginn af stjórnendum skól-
ans, enginn af nemendaráðgjöfun-
um né íþróttaþjálfurunum. En á
vissan hátt var það viðeigandi, að
það voru háskólakennararnir, sem
veittu stúdentunum leiðsögn, því að
í sögulegum skilningi er það hlut-
verk kennara við háskóla.
Seymor H. Baron, prófessor í sál-
arfræði, ávarpaði stúdentana og tal-
aði gegnum tvö gjallarhorn. Einu
sinni yfirgaf hann stúdentahópinn
til þess að ræða við Canterbury
hershöfðingja og sneri svo aftur til
stúdentanna.
Baron: Ég vil segja ykkur það, að
ég talaði við hershöfðingjann þarna
niðri frá, og þið megið trúa því, að