Úrval - 01.03.1976, Qupperneq 13

DULARFULLT NET UM HEIMINN
11
heima víð oddana á þríhyrningunum.
Yfirleitt er vindasamt með langhliðum
möskvanna. Sumar koma heim við miklar
rastir sjávarstrauma, aðrar eru á svreðum
sem fá mesta sólgeislun. Kannski þetta
sé skýringin á því, sem olli Sanderson
heilabrotum?
Það sem segulfræðilega afbrigðilegir
staðir eru, kippist áttavitanálin frá eðli-
legri stcfnu sinni. Segulstormur hefur
sams konar áhrif. Slíkir stormar eru af-
leiðing af geislun sólar, sem aftur hefur
áhrif á rafhlaðin lög í andrúmsloftinu,
sem enn aftur hafa þá áhrif á útvarps-
geisla. Það er ekkert dularfullt við það,
sem kallað er ..álagablettir," heldur eru
þar samverkandi margháttuð náttúrulög-
mál. Ókyrrleiki getur til dæmis lamað
kraftmestu fjarskiptatæki og siglingatæki,
bæði 1 skipum og flugvélum, og vindar,
straumar og öldur gcta leitt til þess, sem
síðan er kallað ..dulatfull afdrif’’ skipa
eða flugvéla.
Það liggur 1 augum uppi, að engin
kenning er staðhæfing. Kenning er aðeins
tilgáta. Ef tilgátan er studd því, sem er
áþreifanlegt, er hægt að nota það eins og
siglingakort, til þess að varast rif og
grynningar.
Lítið á síðustu teikninguna. Hún er al
fornleifafundi. Þrjáttu slíkir einkennilegir
hlutir hafa fundist í Víetnam og einn úr
bronsi I Frakklandi. Gerð þeirra er mönn-
um framandi. Stimir telja, að hér sé um
að ræða stjartifræðilcgt tákn, ttðrir að
það sé ta-ki til að gera út frá stjarnfræði-
lega útreikninga varðandí tlmatal. Gons-
jaroff, Makaroff og Morotsoff sjá í því
líkingu við hnattlíkön sín. Skyldi þetta
vera til í fornum heimildum?
Tímasetning getur verið brigðul. En
skilningurinn ,,atóm” — eind — á rætur
að rekja aftur í fornöld, löngu áður en
,,atóm” fékk þá merkingu, sem það hefur
nú. Og kerfið, sem setti sólina, fremur
en jörðina, sem miðpunkt sólkerfisins,
varð til 19 öldum fyrir daga Kóperníkusar.
Það var forngríski stjarnfræðingurinn
Arisarchos frá Samos, sem setti fram þessa
kenningu, og samtímamenn hans höfn-
uðu henni; þeim fannst hún ganga of
langt. I þeirra vitund var hún ..fjarstæða"
Menn kusu heldur að halla sér að land-
fræðilíkani Ptólómeusar, sem setti jörðina
sem miðpunkt alheimsins. En meira að
segja sú hugmynd fól í sér djarfa byltingu,
því þar var jörðin, sem almennt var
álitin vera flöt. gerð kúlulaga.
Það er ekki gott að segja hvernig Plató
fékk hugmyndina að hnattllkani sínu, en
það var hnattlaga, gert úr 12 leðurpjötl-
um. Á þessum tímum vissu menn ekkert
um neðansjávarhryggi eða segultruflun,
um dreifingu sólgeislunar eða það sem
felst í iðrum jarðarinnar. En samt...
Þegar sovésku vísindamennirnir þrír
sneru sér að fuglafræðinni. íundu þeir að
helstu vetrardvalarstaðir tugla féllu inn I
..netkerfi" þeirra. Og hegðun og flutn-
ingar fugla ertt fyrirbrigði, sem fornir
sptkmgar hefðu vel getað kannað,
Þegar litið er til ísaldar, sem endaði
fyrir 10 - 1 ó þúsund árum, tala vísinda-
menn gjarnan um .„skjól”. Á sovésku
landssvæði eru til dæniis þrjú slík svæði,
sem lifðu afísöldina. Þau erti einnig með
langhliðum möskvanna. Upplýsingar um