Úrval - 01.03.1976, Síða 116

114
URVAL
fæðunni og framleiða úr honum
þann þrótt, sem heldur okkur gang-
andi. Þegar líkaminn framleiðir ekki
nægilegt insúlín, eða ef insúlínið,
hafur af einhverri ástæðu ekki tilætl-
uð áhrif,' nýtist sykurinn ekki. Að
lokum fer hann í nýrun og tapast
með þvaginu — stundum allt upp í
kíló á dag. Ef líkaminn er rændur
svona of lengi, skaðast mikilvæg
líffæri. Þá fellur sjúklingurinn í eins
konar mók og deyr, fái hann ekki
rétta meðferð.
Allir geta fengið sykursýki, á hvaða
aldri sem er, og rannsókn hefur leitt í
Ijós, að eitt af hverjum 600 skóla-
börnum kann að hafa sykursýki.
Aðallega herjar hún þó á þá, sem
komnir eru á miðjan aldur eða
Iengra, ég var til dæmis 55 ára, þegar
ósköpin dundu yfir mig. Af þeim
fjórum og hálfri milljón bandaríkja-
manna, sem talið er að séu með
sykursýki, eru 80% yfír 45 ára.
Fram til 1921, þegar kanadamenn-
irnir Frederic Banting og nemandi
hans, Charles Best, uppgötvuðu
insúlínið, var sykursýkin venjulega
sama og dauðadómur. Nú eru góðar
líkur fyrir sjúklingana, þeir geta
oftast haldið áfram sæmilega eðlilegu
lífi og starfi.
Samt sem áður er það líkt og að
berjast við skuggann sinn að fást við
sykursýkina. Enn er engin endanleg
meðfcrð til, sem læknar sjúkdóminn
til fulls. Börnum og ungu fólki er
alltaf nauðsynlegt að gefa insúlín, ef
framleiðsla líkamans sjálfs hefur
þorrið að hluta eða lagst niður. En
sumirsérfræðingar telja, að því fólki,
sem farið er að eldast, sé nóg að
kenna sérstakt mataræði, allt upp í
tveimur af hverjum þrem. En insú-
línskammturinn, sem nauðsynlegt er
að gefa, — ef þarf á annað borð að
gefa það — er breytilegur frá manni
til manns. *
Aður fyrr var reynt að beina sykursýk-
issjúklingum að sem kolvetnasnauð-
astri fæðu. Nýjar rannsóknir hafa á
hinn bóginn leitt í ljós, að miklu
mikilvægara er að hafa hemil á
heildarhitaeiningafjölda matarins, og
að margir sykursýkissjúklingar geta
haft betra af því að neyta einmitt
meiri kolvetna — en minni fitu.
Bandarísku sykursýkissamtökin hafa
því ráðlagt mataræði, sem sett er
saman úr 50% kolvetnum (10%
meira en áður tíðkaðist), 35% fitu
(10% minna en áður) og 15% eggja-
hvítu. Matarkúr, sem þannig er
samsettur, dregur úr hættunni á
hjartaáföllum, sem var hinn versti
fylgifiskur sykursýkinnar.
Hitaeiningar eru nú taldar af meiri
nákvæmni en áður var. Milli 60 og
80% allra fullorðinna, sem fá sykur-
sýki, eru þyngri en góðu hófi gegnir.
Og hvert aukakíló, sem maður ber
l yrír fullorðið fólk, scm hafnar daglcgum
insúlínsprautum cða gctur ckki haldið matar-
kút. cru til scrstakar pillur. scm lækka sykur-
magn hlúðsins. Þcssar pillur cru cinkar
umdcildar oj»"liafa vertti scttar í samhand við
aukna Ir.ctiu a hiartakvillum. oj» cru yfirlcitt
aðcins notaðar scm ncyðarúrr.cði.