Úrval - 01.02.1981, Blaðsíða 62

60
ÚRVAL
Ein meginuppspretta óánægjunnar
er vaxandi matvælaskortur —• eða það
sem sumir kölluðu vaxandi hungur,
en upphaf þess er að rekja til
uppskerubrestsins árið 1975. Fyrir
utan Markaðinn í Moskvu hitti ég
konu frá Útsbek, sem lýsti ástandinuí
heimabyggð sinni í nánd við
Samarkand á þennan veg: „Síðast
liðinn vetur kom skítugur flutninga-
bíll frá sláturhúsinu hlaðinn beinum.
Beinin voru hvít og skinin og varla
hægt að segja að á þeim hafi verið
kjöttutla. Á fáeinum mínútum höfðu
einhverjir úr hverri einustu fjölskyldu
á staðnum komið sér í röðina við
bílinn í von um að fá eitthvað af
þessum beinum, sem ekki voru einu
sinni hundi bjóðandi. ’ ’
Frá markaðinum hélt ég niður að
járnbrautarstöðvunum þremur við
Ungkommúnistatorgið. Þar gat ég
fylgst með þeim mikla fjölda fólks,
líklega yfir milljón á degi hverjum,
sem streymdi til borgarinnar úr
nágrannabyggðunum í leit að
matvælum. Bændur sögðu mér
áhyggjufullir á svip, að unnar kjöt-
vörur væru meðal þess sem ekki væri
hægt að fá í aðeins 50 kílómetra
fjarlægð frá Moskvu. Enginn gat látið
sig dreyma um að fá nýtt kjöt. Þeir
voru komnir í þeim tilgangi að nota
daginn til þess að reyna að fylla
pokana sína af niðursoðnum fiski,
sem Moskvubúar sjálfir töldu óætan,
og einnig ætluðu þeir að reyna að
krækja sér í eitthvað af ódýrum
pylsum.
Þegar ég hvarf á braut árið 1971
höfðu meira að segja miðlungs góðar
verslanir í Moskvu talið sér skylt að
hafa á boðstólum vörur eins og pipar
og frosinn þorsk. Hvort tveggja var
nú ófáanlegt. Nýr fiskur var svo að
segja alveg horfinn. Kjötið, sem fór
stöðugt versnandi, var þar að auki
venjulega uppselt um miðjan
morgun. Moskvublaðið Pravda hefur
meira að segja orðið að játa að skortur
sé á kjöti, ostum, salti, sólblómaolíu
og alls konar kornvörum í höfuð-
borginni sjálfri. Pjotr Masérof í æðsta-
ráðinu hefur varað við því að hið
slæma efnahagsástand og tilraunir
yfirvalda til þess að leyna því ,,grafi
aðeins undan trú manna á því, sem í
raun hefur verið vel gert.” í landi þar
sem ekki er sagt frá því þegar
Aeroflot-flugvélar farast né heldur
matvælaskortinum, sem ríkjandi er,
er þessi yfirlýsing merkilegri en ella
væri.
Margt annað en vöruskorturinn
veldur Rússum vonbrigðum og líta
þeir á það sem sönnun þess að efna-
hagur Sovétríkjanna riði á barmi glöt-
unar. Hver einasti maður, sem ég
ræddi við, gat sagt mér smá sögu
um efnahagslega ringulreið og
, ,brjálæðið”. Mér var sagt að í héraði,
þar sem gerð væri örvæntingarfull
tilraun til þess að fylgja áætluninni
sem þar hefði verið gerð, væru járn-
brautarlestir notaðar á laun í því
sambandi, á meðan í næsta byggðar-
lagi lægju vagnhlöss af ávöxtum og
rotnuðu. Aðrar lestir voru látnar aka