Upp í vindinn - 01.05.2014, Blaðsíða 22

SETMYNDUN í HAGALÓNI
Staðsetning sýnatöku Tegund sýna Fjöldi n i r Hlutfall af heildar aursýni Meðaltal stærstu kornanna
Sandur Mór Méla Leir sýnunum
Við útrennsli S1 34 1.24 13.82 46.91 38.03 0.95
Sandafell S1 22 13.95 38.41 28.27 19.36 1.34
Urriðafoss S3 21 31.57 38.00 17.10 13.33 2.73
Tafla 1 Úr greinargerðinni um mat á aurburði við Urriðafoss frá 2003.
hreyfing á vatninu sem truflar hreyfingu
kornanna auk þess sem þéttleiki þeirra
getur tafið þau.
Málið var einnig skoðað með samanburði
á mælingum frá árunum 1970-
1972 í útrennsli Búrfellsvirkjunar, við
Sandafell, sem er stuttu ofar þar sem
Sultartangavirkjun er í dag, og Urriðafoss,
sjá töflu 1. Samanburðurinn sýnir að
sandur hefur næstum horfið úr vatninu
í útrennsli Búrfellsvirkjunar og mór
minnkað mjög mikið. Þessar mælingar voru gerðar fyrir tilkomu
Sultartangalóns svo áhrif þess eru ekki með í þessu en gæti
haft þau áhrif að móhlutinn minnki enn frekar. Urriðafosssýnin í
töflunni eru ekki af sömu gæðum og hin en gefa okkur engu að
síður þær upplýsingar að áin hefur náð að endurheimta hluta
grófaursins neðar í farveginum.
Mikilvægt var að skoða/meta áreiðanleika/gæði gagnanna þar
sem mismunandi mæliaðferðum var beitt (S1, S2 og S3 sýni) á
mismunandi tímum og mælistaðurinn síðan færður til (frá brúnni
við Urriðafoss að Króki árið 2001) auk þess sem mannshöndin
breytti aðstæðum. Með virkjunum og veitum þurfti bæði að meta
gæði mæliaðferðanna, meta hvort niðurstöður á stöðunum
tveimur væru sambærilegar eða ekki og skoða mismunandi
tímabil eftir framkvæmdum því aurburðarlykill er ekki marktækur
nema unnið sé með sambærilegar mælingar.
Við greiningu svifaursmælinganna var byrjað á að skella
mælingum við Urriðafoss og Krók saman í graf, sjá mynd 2, þar
sem greint var á milli eftir tímabilum og staðsetningu.
Tímabilin voru valin þannig:
1. Fyrir 1970, engar manngerðar breytingar í ánni,
sýnatýpur S1 og S3 sýni við Urriðafoss
2. 1970-1984, litið var svo á að árið 1984 hefðu þau lón
sem mest áhrif hafa á núverandi aurburð á þessu
mælisvæði verið komin til sögunnar, sýnatýpur S2
og S3 við Urriðafoss
3. Eftir 1984, sýnatýpur S3 sýni við Urriðafoss og S1
sýni við Krók.
Út frá þessu grafi væri hægt að draga þær ályktanir að
heildarsvifaurburður hafi minnkað aðeins með tilkomu fyrstu
mannvirkjanna (munurinn á bláu og rauðu punktasöfnunum) og
mjögmikiðeftir1984(munurinnábláuoggrænupunktasöfnunum).
Aftur á móti virðist aurburður við Krók vera nokkuð svipaður og
við Urriðafoss fyrir 1970 (bláu og gulu punktasöfnin). Sambærileg
gröf voru gerð fyrir alla fjóra kornastærðarflokkana og sýndu þau
Mismunandi tímabil athuguð - allar svifaursmælingar, Sl, S2 og S3 Svifaurhuröur (Allar kornaslærðir)
! 1 1 1
• Urriðafoss fyrir 1970, S1 oa S3 sýni
° Urriðafoss frá 1970 til 19X4, S2 og * Urriðafoss cftir 1985, S3 sýni S3 sýni •
JlWw
Krókur frá 2001, S1 sýni

IL ,

la a ■s

•• t JwU 9 o

•
o ♦ ♦ O •
• • • C .
•jt * 8 *> O . 0 *
o )0 3( tí nP oo / * OÍ* 0 * « O 00
j U i t k K) 2( X) 4( K) 5 IX) 6( K) 7( Rennsl M) 8( i |mVsj K) 900 10 00 11 00 12 00 13 00 14
Mynd 2 Graf í viðauka B-1 í greinargerðinni um mat á aurburði við Urriðafoss frá 2003.
22 I ...upp í vindinn