Upp í vindinn - 01.05.2014, Síða 32

UNDIRSTAÐA NÚTÍMA
LIFNAÐARHÁTTA
Heiðar Guðjónsson
útskrifaðist sem hag-
fræðingur frá HÍ1996.
Hann hóf
störf á fjármála-
markaði sama ár, fyrst
hjá Fjárvangi, svo
Islandsbanka en
flutti til New York og
stofnaði ásamt fleirum
Kaupthing New York.
Þar stýrði hann
vogunarsjóði í 3 ár.
Flutti til London 2003 og
starfaði fyrst
hjá íslandsbanka og svo
Novator Partners. Árið
2009 flutti Heiðar til
Zurich og hefur rekið þar
eigið fjárfestingafélag
þangað til hann flutti
til Íslands 2014. Heiðar
gaf út metsölubókina
Norðurslóðasókn árið
2013.
Flutningareruundirstaðavelmegunar. Ánflutninga
þyrftu öll svæði að vera sjálfbær og verkaskipting
væri takmörkuð. Fábrotin lönd en þó rík af einni
auðlind væru vart byggileg. Adam Smith (1723-
1790) lagði áherslu á gildi sjóflutninga og sagði
meðal annars í merkilegustu hagfræðibók allra
tíma, Auðlegð þjóðanna (1776):
„Stór flutningavagn undir stjórn tveggja
manna og dreginn af átta hestum getur
flutt fjögur tonn af varningi frá London
til Edinborgar. Það tekur skip sem siglir
frá London til Leith undir stjórn sex eða
átta manna jafn langan tíma að flytja tvö
hundruð tonn af varningi. “
Frá upphafi hafa íslendingar verið háðir
flutningum á sjó. Landnámsmennirnir voru í hópi
bestu sjómanna þess tíma, þeir áttu hraðskreið
og sterk úthafsskip. Þeir kunnu bæði að smíða
slík skip og beita þeim við erfiðar aðstæður. Eftir
að íslendingar sjálfir hættu siglingum og treystu
á kaupmenn til flutninga á þrettándu öld töpuðu
þeir sjálfstæðinu. í Gamla sáttmála frá 1262 við
Hákon gamla Noregskonung fólst skylda konungs
sem var orðuð á þennan hátt: „at sex hafskip
gangi á hverju ári til landsins forfallalaust“. Það
var talinn stórviðburður í sjálfstæðisbaráttunni
þegar Eimskipafélag íslands var stofnað 17.
janúar 1914 enda var félagið kallað „óskabarn
þjóðarinnar" og fagnar 100 ára afmæli sínu í ár.
Eftir að íslendingar urðu sjálfráðir um flutninga
fór atvinnulífið að blómstra og hagkerfið þróaðist
gríðar hratt.
Saga landafundanna miklu og gildi þeirra fyrir
þjóðir Evrópu er augljóst dæmi um mikilvægi
siglinga. I -vesturhluta álfunnar hafði fólki fjölgað
meira en sjálfsþurftarbúskapur þess þoldi. Víða
bjó fólk við hungurmörk. Samfélögin einkenndust
af stöðnun. Með úthafssiglingum og tengslum við
nýjar álfur leystist nýr kraftur úr læðingi og lífskjör
breyttust á snöggan hátt til mun betri vegar.
Dirfska og hugkvæmni naut sín, menning og
tækni blómstraði. Á undraskömmum tíma lögðu
Evrópumenn undir sig stærstan hluta heims.
Ríki álfunnar búa enn að ítökum og áhrifum frá
þessum tíma þótt heimsveldin séu úr sögunni og
Evrópumenn eigi enn á ný fullt í fangi með að sjá
sér farborða.
Hagkvæmni sjóflutninga í samanburði við
landflutninga er ótvíræð. Viðnám sjávar er brot
I ...upp í vindinn
32