Læknablaðið - 01.04.2023, Blaðsíða 18

186 L ÆKNABL AÐIÐ 2023/109
Sigurveig Þ. Sigurðardóttir1,2 læknir
Hannes Sigurjónsson3,4
læknir
Andri Már Þórarinsson4
læknir
Kristján Erlendsson1,5
læknir
1Ónæmisfræðideild Landspítala, 2læknadeild Háskóla Íslands, 3Læknahúsið
Dea Medica, 4lýtalækningadeild Landspítala, 5lyflækningadeild Landspítala.
Fyrirspurnum svarar Sigurveig Þ. Sigurðardóttir, veiga@landspitali.is
Greinin barst til blaðsins 2. nóvember 2022,
samþykkt til birtingar 17. mars 2023.
Á G R I P
Áratugum saman hafa ýmsir möguleikar verið nýttir til að bæta
líðan, starfsemi og útlit manna með íhlutum, ígræddum með
skurðaðgerðum. Silíkonpúðar hafa verið notaðir frá miðri síðustu öld
til enduruppbyggingar á brjóstum, til dæmis eftir brjóstakrabbamein,
við fæðingargalla, kynstaðfestandi aðgerðir eða einfaldlega til
stækkunar á brjóstum. Árlega eru gerðar hérlendis nokkur hundruð
brjóstapúðaísetningar til enduruppbyggingar og stækkunar brjósta,
en engin miðlæg opinber skráning er viðhöfð. Ef litið er til landa þar
sem allar silíkonpúðaísetningar eru skráðar má áætla að 1000-3000
konur hið minnsta séu með silíkonpúða á Íslandi og að settir séu
púðar í 300 einstaklinga árlega.
Í þessari yfirlitsgrein er fjallað um hið svonefnda ASIA-heilkenni,
ónæmisfræðileg áhrif silíkons, og hugsanleg tengsl silíkonpúða við
sjálfsónæmissjúkdóma, einkenni og greiningu.
Ekki var um kerfisbundna heimildaleit að ræða samkvæmt
ströngustu skilyrðum þeirrar aðferðafræði (systematic review),
en höfundar studdust eingöngu við ritrýndar heimildir í gegnum
PubMed, UpToDate og Scopus.
Leitarorðin sem notuð voru (MeSH terms in the PubMed database)
voru silicon, silicon implant, silicon particles, immune response,
autoimmunity, autoinflammation, Autoimmune/inflammatory syndrome
induced by aduvants, ASIA, ASIA syndrome, breast implant illness.
Eingöngu voru notaðar greinar sem birtu niðurstöður sem leyfðu
tölfræðilegan útreikning.
Í greininni er farið yfir þekktar staðreyndir um sjúkdóminn,
eiginleika hans og tölfræðilega þætti.
ASIA-heilkenni
– tengsl við silíkon
Inngangur
ASIA-heilkenni hefur í gegnum árin verið nefnt mismun-
andi heitum, svo sem human adjuvant disease, siliconosis, silicon
incompatibility syndrome, en síðastliðinn áratug autoimmune/
inflammmatory syndrome induced by adjuvants (ASIA-heilkenni).1
ASIA-heilkennið samanstendur af rófi af ónæmismiðluðum
sjúkdómum sem geta komist af stað fyrir áhrif ónæmisglæða
(adjuvants) hjá einstaklingum sem eru með sérstakan erfða-
fræðilegan bakgrunn.2 Það sem meðal annars getur sett slíkan
sjúkdómsferil af stað er silíkon, olía eða aðrir aðskotahlutir í
líkamanum.
Einkennum ASIA-heilkennis var nokkuð snemma lýst með-
al kvenna sem fengu silíkonpúða í brjóst, það er fyrir meira
en 50 árum. Í gegnum árin hafa milljónir kvenna um allan
heim fengið silíkonpúða ígrædda í líkamann. Yfirgnæfandi
meirihluti einstaklinga með silíkonpúða þola þá vel, þeir geta
bætt útlit og líðan viðkomandi sjúklings.
Einn af algengari fylgikvillum silíkonpúða er rof á púðun-
um. Samkvæmt danskri rannsókn á 271 einstaklingi eru 98%
púða heilir eftir 5 ár en rof eykst með tíma og um 15% púðanna
geta rofnað 3-10 árum eftir að þeir eru græddir í.3
Þróun hefur átt sér stað í silíkonísetningum púða, bæði
hvað varðar efni og aðferðir. Þrátt fyrir það hafa einkenni
ASIA-heilkennis haldist mikið til óbreytt.2 Um 60-80% þessara
sjúklinga lagast af einkennum sínum þegar púðarnir eru