Mímir - 01.06.1981, Qupperneq 24

Mímir - 01.06.1981, Qupperneq 24
ingum vegna þess að þær gætu ekki hafa varðveist munnlega í því formi sem við þekkj- um þær úr handritum. Theodore M. Ander- son rekur uppruna þessarar kenningar til Möbiusar (1852), hann athugaði Glúms- sögu og komst að þeirri niðurstöðu að sag- an væri einungis röð smærri frásagna. Skömmu síðar birti Rudolf Keyses þá skoð- un sína að uppruna Islendingasagna væri að finna í munnlegum smásögum, sem skellt hefði verið saman í stærri heildir á 11. öld. En sitt sígilda form fær kenningin fyrst með riti A. U. Bááths, Studier öfver Komposition- en í Nágra Islándska Áttsagor sem var gefið út árið 1885 (Anderson ’64:61). Kenning þessi hefur ekki átt mjög upp á pallborðið hjá fræðimönnum hin síðari ár, en rannsókn- ir hafa mjög beinst að því að finna eitthvað það sem leyst gæti hana af hólmi. Anderson orðar þetta svo: „Scholars are agreed on the inadequacy of the þáttr as an underlying principle without having concurred on a substitute“ (Anderson ’64:64). Viðhorfin til þátta hafa að nokkru leyti mótast af þeim viðhorfum sem verið hafa til munnlegra frásagna, eða öllu heldur munn- legrar hefðar, yfirleitt. Ég ætla ekki að reyna að bæta við þær umræður sem verið hafa um ágreiningsefni sagnfestu- og bókfestu- manna, einungis að rifja fátt eitt upp. Pað hafa margir bent á að þessi ágreiningur hafi aldrei verið eins stórkostlegur og af var lát- ið og aldrei hefur verið gengið svo langt að reynt hafi verið að hafna algerlega munn- legri frásagnarhefð, enda er það ómögulegt. Theodore M. Anderson hefur sagt: The saga writers must have consciously acqui- red and practiced their technique before arriving at such a uniform and specialized form of narra- tive, and since there is no evidence of a written apprenticeship, this practice must have taken place at the qral stage (Anderson ’64:117). Sigurður Nordal hefur lyst viðhorfi bók- festumanna svo: „Hér er einvörðungu um ákveðna vinnuaðferð að ræða. Skrifaðar sög- ur eru til. Munnlegar frásagnir hafa glat- ast . . .“ (S. Nordal ’68:20). Hjá G. Turville- Petre kveður mjög við sama tón, hann segist ekki fjalla um „. . . oral sagas or their form. For the existence of such sagas in twelfth- century Iceland has not yet been proved“ (T.-Petre ’67:v). Bókfestumenn afneituðu ekki tilvist munnlegrar frásagnarlistar, held- ur litu þeir vísvitandi framhjá henni vegna skorts á sönnunum. Af þessum völdum m. a. hefur rannsóknum á þáttum sem frásagnar- einingum er standa nærri munnlegri hefð, lítt verið fram haldið. Pær rannsóknir sem gerðar hafa verið á hinni munnlegu frásagnarhefð nú á síðari ár- um, hafa leitt af sér aukinn áhuga á gildi munnlegrar geymdar. Þessi viðhorf hafa raun- ar verið kennd við sagnfestu og kölluð hin nýja sagnfesta. Rannsóknir á munnlega varð- veittum skáldskap hafa leitt í ljós að þar er fylgt mjög föstum reglum og að slíkur skáld- slcapur sé oft á tíðum sérlega fágaður. I um- fjöllun sinni á þáttum í Sögu Islands 3. bindi segir Jónas Kristjánsson m.a.: Margir þess- ara þátta eru fáguð bókmenntaverk, en að sama skapi ólíklegir til að hafa mótast í munn- mælum“ (J. Kristjánsson ’78:344). Til stuðn- ings þessu minnist Jónas m.a. á „hnitmiðaða stígandi“. Með hliðsjón af síðari tíma rann- sóknum tel ég að sýna megi fram á að ýmis þau atriði sem talin hafa verið til ritlegra einkenna geti allt eins talist til einkenna munnlegrar varðveislu. Munnlega varðveitt frásögn fágast við það að ganga á milli sagna- fólks í áratugi, því sá sem segir sögu vel þróar jafnan með sér ákveðna tækni. Atriði eins og stígandi hljóta að vera hluti af þess- ari tækni. Engu að síður hlýtur ætíð að reynast okkur Islendingum erfitt að greina á milli ritlegra- og munnlegra einkenna, vegna þess hve hlutur skrásetjarans er óljós. Hér að framan var lítillega vikið að því viðhorfi að tengja hlutverk þátta í sagnarit- uninni við merkingu orðsins þáttr. Er þá gengið út frá því að þættir hafi ekki verið 22
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116

x

Mímir

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Mímir
https://timarit.is/publication/1937

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.