Mímir - 01.06.1981, Page 57

Mímir - 01.06.1981, Page 57
svikna hringinn sem giftu konuna, stjtlpuna sem forsjónina og kistuna sem hjónaband- ið.1) Þó má segja að þessi túlkun sé í þrengsta lagi. Eðlilegra er að láta þessi tákn fá al- mennt gildi og tala þá um það sem maður þráir og hefur, dæmisögu um vonina, veru- leikann og örvæntinguna eða fara að dæmi Sveins Skorra og tala um hvað sé ekta og hvað svikið í mannlegu lífi2). En með síð- ustu túlkuninni nálgast ljóðið það sem á eft- ir kemur. „Örvæntingin“ er hér n.k. yfirlitsmynd. Veruleikinn kom, tók frá honum vonina (eiginkonu hans) og gat við henni barn (ör- væntinguna) sem er með honum í grafhvelf- ingu barna hans — barna hans og vonarinn- ar sem eru þá sammæðra örvæntingunni. Hann getur ekld losnað við örvæntinguna, það er engin undankoma: „Vonin var eiginkona mín, en veruleikinn kokkálaði mig. Eg hata hann. Eg geng upp í kirkjugarð, og leiði lítið barn.“ Rétt á eftir segir hann við þetta sama barn: „Móðir þín er farin. Pað var bjartklædd stúlka, sem brosti. Hún kemur aldrei aftur . . . . . . En samt elska eg þig - elska þig vegna hennar móður þinnar, sem er farin.“ Jón situr uppi með örvæntinguna og virð- ist ekki sjá neina von um bjartari tíð, nema kannski í ást sinni á örvæntingunni. Þetta getum við sett upp í skema strúktúralistans franska, A. J. Greimas:3) Vonin ^ Örvæntingin ? Veruleikinn „Tjaldið fellur“ og „Tómas“ koma í fram- haldi af þessu. Þessi ljóð undirstrika fánýti lífsins — við erum aðeins leikarar á sviði guðs og öðlumst engan skilning á tilveru okk- ar fyrr en í dauðanum. Þetta heldur áfram í Tómasi. Hann er alltaf einn, getur ekki tengst öðrum. Sjálfur Jesú verður að hafna hon- um því hann getur ekki trúað, þó hann vilji. Ljóðið endar í algjöru vonleysi um að finna nokkra lausn. Um þetta segir Sveinn Skorri4): „Beinast virðist liggja við að lesa Biblíuvísun Ijóðsins sem táknræna fyrir trúarlegar efasemdir mælanda þess en jafnframt lýsir það trúarþörf er þó lýkur rökrétt með spurningu.“ „Ástarsaga“ tengist fyrri ljóðunum og er jafnvel eins konar forspil að „Vita nuova“. Stúlkan getur ekki gefið honum gimsteininn sinn — ást sína — og þess vegna geta þau aldrei náð saman. Ljóðinu lýkur á þessurn orðum: „Eg er gömul kona, sem geng eftir veginum og græt. Eg mæti honum aldrei oftar. Hvers vegna geng eg eftir veginum og græt? Eg á gimstein, sem eg get ekki gefið.“ „Vita nuova“ er allt annars konar. Loksins endar Ijóðið í einhverri von, nánast fögnuði, óði til ástarinnar. Fyrst er dregin upp mynd af Oscari Wilde í fangelsi en þar sat hann fyrir kynvillu. I seinni hlutanum rennur ,,ég“ ljóðsins saman við Oscar og þeir kumpánar hrinda bát úr nausti (hefðbundin líking fyrir yrkingar) og sigla elskandi til fjarlægra stranda. Því má ekki gleyma að safn ástar- ljóða Dantes til Beatrice hét einmitt „Vita nuova“. Það sakar heldur ekki að geta þess að í Iðunni, VII. árg., 1921—22, bls. 173— 76 birtust „Hatturinn“, „Hjónaband“, „Kvenmaður“, „Tjaldið fellur“, ,,Ævisaga“ (,,Ástarsaga“ í Flugum) og „Vita nuova“ undir yfirskriftinni „Flugur“. Þetta bendir einmitt á að „Vita nuova“ sé eins konar nið- urstaða annarra ástarljóða bókarinnar þó í sjálfu sér hafi þetta auðvitað ekkert sönnun- argildi. Þá er komið að tveimur síðustu ljóðunum, „Promeþevs“ og „Perlan“. Sveinn Skorri 55
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116

x

Mímir

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Mímir
https://timarit.is/publication/1937

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.